Der Besuch der alten Dame door Friedrich Dürrenmatt

Titel: Der Besuch der alten Damen

Schrijver: Friedrich Dürrenmatt

Eerste publicatiedatum: 1980

Uitgeverij: Neufassung

Ondertitel; opdracht; citaat: Eine tragische Komödie

De samenvatting Der Besuch der alten Damen is verdeeld in drie zogenaamde aktes. Hieronder volgt een samenvatting per akte:

Akte 1 Het verhaal speelt zich af in een arm dorpje in Midden-Europa, Güllen genaamd. Er wordt door de inwoners gewacht op de komst van een hele rijke dame, Claire Zachanassian. Als zij zijn gearriveerd, krijgen zij en haar vijf helpers een warm welkom. \'s Avonds tijdens het feestmaal houdt Claire een toespraak waarbij ze bekend maakt waarvoor ze gekomen is; ze wil het verarmde dorp één miljard schenken. Ze wil dat slechts doen onder één voorwaarde: gerechtigheid. Deze zal zij pas verkrijgen als de dorpelingen haar vroegere minnaar, Alfred Ill, vermoorden. Dit wil ze omdat hij veertig jaar geleden heeft ontkend dat hij de vader van haar kind was. Alfred heeft toen de schuld op twee onschuldige mannen afgeschoven. Deze twee mannen zijn later door mevrouw Zachanassian opgespoord en zij worden als staf blind gemaakt en gecastreerd. Die twee mannen werken nu voor haar.

Akte 2 Mevrouw Zachanassian zit op haar balkon te wachten totdat Alfred vermoord wordt. Alfred, die nog van niets weet, is rustig aan het werk in zijn winkel. Het valt hem op dat alle inwoners van het dorp ineens zo veel kopen. Ook is alles wat zij kopen van betere kwaliteit dan normaal. Alles wat zij kopen, kopen zij op krediet. Ook vindt hij het opvallend dat alle dorpelingen ineens gele schoenen dragen. (Dat blijkt geen toeval te zijn, want geel is immers de kleur van het verraad.) Alfred begint langzamerhand door te krijgen dat hij in gevaar verkeert en hij wil vluchten. Als hij in de trein wil stappen vertellen de dorpelingen dat ze hem niets zullen doen, dus dat hij absoluut geen reden heeft om bang te zijn. Hij is écht niet in gevaar. Daarom stapt hij niet op de trein, maar blijft hij in het dorp.

Akte 3 De laatste akte staat in het teken van de moord op Alfred. Er wordt veel over gesproken in het dorp. Ook is er veel media gearriveerd; de kranten, roddelbladen, tv. Twee journalisten zoeken Alfred op om hem en zijn familie te interviewen. De burgemeester geeft Alfred de kans om zelfmoord te plegen en dus de kans om door het dorp te worden vermoord te ontlopen. Hij brengt hem een geweer. Alfred verkiest vermoordt worden boven zelfmoord plegen en slaat het aanbod af. Dezelfde avond nog volgt er een bijeenkomst voor alle dorpelingen. Er wordt gestemd over wie het geld wil hebben. Op die vraag antwoordt iedereen positief door zijn of haar hand op te steken. Hierop wordt Alfred in een gaskamer ter dood gebracht. Claire Zachanassian geeft een cheque aan de burgemeester en vertrekt met de trein. Ze neemt het lijk van Alfred mee in de mooi versierde doodskist die zij had meegenomen voor deze gelegenheid.

Tijd, plaats en vertelsituatie Tijd waarop het verhaal zich plaats vindt: Er wordt niet ergens echt duidelijk een tijd aangegeven. Wel zijn er enkele hints verborgen in het boek. Bijvoorbeeld de sneltreinen en het feit dat de burgemeester in het begin tegen de doodstraf is. Het verhaal zelf speelt zich af in een paar weken. Soms ontmoeten de twee hoofdpersonen, Claire en Alfred, elkaar. Samen hebben zij het dan over de tijd die zij samen hadden doorgebracht toen Claire nog in Güllen woonde. Verder zijn er geen flashbacks en loopt het verhaal keurig chronologisch.

Plaats: Het verhaal speelt zich in Güllen, op verschillende plaatsen. Bijvoorbeeld in de winkel van Alfred, de kathedraal, het bos waar hij vroeger met zij liefje Claire (toen nog Klara) vree en in het hotel \"Der Goldenen Apostel\".

Vertelsituatie: Het verhaal is geschreven in scriptvorm. In de kantlijn staat de naam van de persoon die spreekt en ernaast staat de tekst die hij of zij zegt. Af en toe staat er tussen enkele dialogen een stukje tekst, waarin wordt beschreven hoe het toneel verandert. Hierin staat bijvoorbeeld welke mensen er waarvandaan op en af het toneel gaan en hoe de achtergrond verandert. Dus in welke omgeving de spreker of sprekers staan.