Der Besuch der alten Dame door Friedrich Dürrenmatt

1. Informatie over de schrijver Het boek is voor het eerst gepubliceerd in 1980. Friedrich Dürrenmatt werd in 1921, als zoon van een protestantse dominee in Konolfingen bij Bern geboren. Hij studeerde filosofie, literatuur en natuurwetenschappen in Zürich en Bern. Hij werkte enige tijd als theaterrecensent en tekenaar. Samen met Max Frisch hoort Dürrenmatt tot de belangrijkste vertegenwoordigers van de Zwitserse Literatuur. Dürrenmatt geeft de voorkeur aan komedie en tragikomedie. Zijn bekende werken zijn: - Es steht geschrieben (1947, nieuw uitgebracht in 1967 onder de titel ‘Die WiederÄufer’) - Romulus der Grosse (1948) - Die Ehe des Herrn Mississippi (1952) - Ein engel kommt nach Babylon (1954) - Herkules und der Stall des Augias (1954) - Grieche sucht Griechin (1955;proza) - Der Besuch der alten Dame (1955) - Die Panne (1956) - Die Physiker 91062) - Der Meteor (1966)

2. Korte inhoud: Het boek gaat over Claire Zachanassian die naar haar geboorteplaats Güllen toegaat. Zij is een multimiljonair en Güllen is een heel arm stadje dus alle bewoners kijken uit naar haar bezoek en hopen dat zij hun stadje geld geeft. Zij vertelt op een bijeenkomst aan alle bewoners dat zij Güllen geld wil geven in ruil voor gerechtigheid. 47 jaar geleden heeft een man haar zwanger gemaakt en deze man ontkende dit toen bij de rechter. Hij had 2 valse getuigen meegenomen, die vertelden dat zij ook met Claire hadden geslapen. Dus was het niet zeker dat deze man de vader van het kind was. Claire heeft het stadje verlaten om het kind te krijgen, maar dat kind is vlak na de geboorte gestorven aan hersenvliesontsteking. Nu wil zij dus gerechtigheid krijgen. De man die haar zwanger heeft gemaakt moet vermoord worden. Deze man heet Alfred Ill. Alle bewoners reageren beduusd en de meesten reageerden afkeurend op het voorstel van Claire. De burgers waren erg arm en dachten aan de rijkdom die ze kregen als Ill vermoord zou worden. De mensen besloten een soort rechtzitting te houden waarbij gestemd werd of Claire haar gerechtigheid zou krijgen of niet. Ill zegt dat hij zich bij de uitslag zal neerleggen. Iedereen is voor de gerechtigheid van Claire en niet zo nodig om haar gerechtigheid, maar vooral om het geld. Ill moet tussen de menigte van mensen doorlopen en wordt dan door iemand in de menigte gewurgd. Claire schrijft haar cheque uit. Daarna gaat ze weg uit Güllen en ze neemt het lijk met zich mee.

3. Beschrijving hoofdpersonen Claire Zachanassian is opgegroeid in Güllen en ze is nu ontzettend. Ze is oud geworden en heeft een aantal ledematen verloren waardoor ze een aantal protheses heeft. Ze kan niet meer zelf lopen en wordt gedragen door haar vier dienstbodes Koby, Loby, Toby en Roby. Ook dragen zij bij aankomst een doodskist mee die weleens ‘van pas kan komen’…. Koby en Loby zijn blind en gecastreerd omdat zij de schuld van de zwangerschap van Claire hebben gekregen. Herr Ill was vroeger de jeugdliefde van Claire. Hij heeft haar zwanger gemaakt en daarna is zij uit zijn leven verdwenen. Hij is gewoon getrouwd met een andere vrouw, heeft twee kinderen en vindt zichzelf erg belangrijk.

4. Plaats en tijd: Het stuk speelt zich af in Güllen, een klein arm stadje waar iedereen elkaar kent. Het is niet duidelijk wanneer het verhaal zich afspeelt, maar ik denk zo rond 1900-1930.

5. Hoofdgedachte en Thema: De hoofdgedachte van het verhaal is dat mensen heel veel voor geld overhebben en ze zich dan ook heel vreemd gaan gedragen. Niemand vertelt aan Ill wat nou precies de bedoeling is, terwijl iedereen het weet. Niemand neemt het voor hem op, of vindt een mensenleven belangrijker dan geld. De scène waarin Ill vermoord wordt, is typerend voor het thema. Daarin is iedereen tegelijk blij en droevig. Ze zijn erg blij met het geld, maar snappen dat een mensenleven toch ook erg veel waard is.

6. titelverklaring Claire Zachanassian komt in het stuk op bezoek in haar geboorteplaats Güllen, maar ondertussen is ze wel ‘oud(er)’ geworden. Vandaar de titel ‘Der Besuch der alten Dame’.

7. Perspectief Het boek is geschreven vanuit de ‘alwetende verteller’.

8. Genre Dit boek is een ‘Tragische komedie’.

9. Eigen Mening: Ik vond het leuk dat de vier bedienden van Claire bijna hetzelfde waren en ook bijna helemaal op elkaar afgestemd waren; ze zeiden precies hetzelfde, of herhaalden wat de ander zei. De scène waarin Ill vermoord werd vind ik spannend, omdat je er hele boek je op voorbereid wordt, maar je niet weet of het er ook echt van komt. Die passage sprak mij ook gelijk het meeste aan, omdat die eigenlijk de ontknoping van het boek was. Het boek vond ik af en toe wel langdradig. Een aantal personen, bijvoorbeeld de leraar, vond ik niet in het verhaal thuishoren en daardoor werd het af en toe een beetje saai. Ik lees ook liever een roman dan een toneelstuk. Het thema van het boek is erg bekend, maar dit was in een overdreven vorm. Het is waar dat mensen veel voor geld doen (bijvoorbeeld in spelletjes op tv waar ze hun angsten moeten overwinnen, en daarvoor dan geld krijgen.) Maar ik denk niet dat ze daar iemand voor zouden vermoorden, zeker niet als ze daar niet eens de reden voor weten. Het taalgebruik in het boek is niet erg moeilijk; de zinnen zijn niet lang, en naar mijn idee werden er ook weinig moeilijke woorden in gebruikt. Mijn eindoordeel over dit boek is dat het wel een leuk boek is, maar ik vind het jammer dat het net tussen een verzonnen verhaal en een waargebeurd verhaal in zit.