Der Besuch der alten Dame door Friedrich Dürrenmatt

Algemene informatie Titel Der Besuch der alten Dame
Schrijver Friedrich Dürrenmatt
Uitgever Wolters Noordhoff
Jaar van uitgave 1956
Schooluitgave jaar 2000
Aantal bladzijden 111

Korte samenvatting De hoofdpersoon in dit boek is Claire Zachanassian. Ze is een – inmiddels – oude dame, die een bezoek brengt aan haar geboorteplaats Gullen. Claire is ontzettend rijk, en haar geboortedorp is erg arm. De bewoners van Gullen zijn dan ook erg blij dat ze een bezoek komt brengen, en hopen allen dat ze geld aan het dorp zal schenken. Claire houdt een bijeenkomst en vertelt daar dat ze wel geld wil geven, maar ze wil er iets voor terug hebben; gerechtigheid. Bijna 50 jaar voor haar bezoek aan Gullen is Claire zwanger geworden, maar de man die dit gedaan had ontkende dit in een rechtszaak. Deze man had twee getuigen meegenomen die beweerden ook met Claire naar bed te zijn geweest, en door deze verwarring was het niet duidelijk wie de echte vader van het kind was. De geboorte van het kind verliep goed, maar het kind overleed al snel aan de gevolgen van een hersenvliesontsteking.

Voor het geld dat ze aan Gullen schenkt wil ze gerechtigheid, en onder gerechtigheid verstaat Claire dat de man die haar zwanger gemaakt heeft dood moet. Deze man heet Alfred Ill. De bewoners van Gullen vinden het plan van Claire maar niets, maar toch twijfelen ze… de moord op Ill zou wel een boel geld voor het dorp opleveren. De bewoners houden een bijeenkomst waarin ze zullen besluiten al dan niet in te gaan op het voorstel van Claire.

Alfred Ill zegt dat hij zich neer zal leggen bij de uitslag van deze bijeenkomst, en moet dus afwachten. Als Ill door de menigte van mensen door wil lopen wordt hij door iemand gewurgd, en dit is voor Claire genoeg: ze schenkt geld (één miljard) aan het dorp, vertrekt, en neemt het lijk mee.

Tijd Het verhaal duurt enkele dagen. In het verhaal zitten een paar kleine flashbacks om het verhaal te verduidelijken. Het verhaal is verder chronologisch beschreven.

Plaats Het verhaal speelt zich grotendeels af in en rond het dorp Gullen.

Vertelsituatie De vertelsituatie is wat vreemd. Als je het boek openslaat denk je “???”. Het is namelijk niet een gewoon boek, maar eigenlijk gewoon een toneelstuk. Het staat vol met dialogen. In cursief staat om de zoveel tijd wat er op het toneel moet gebeuren, alsof het een echt script is. Er staat bijvoorbeeld ‘Claire komt op’, of ‘doodse stilte’. Dit is vreemd omdat het er uit ziet als een boek, maar het eigenlijk niet is. Een echte verteller is er eigenlijk niet, want het is een aaneenkoppeling van allerlei dialogen.

Mening Ik vond het ten eerste verrassend dat het zo heel anders geschreven is dan een normaal boek. Ik had niet verwacht dat een toneelstuk helemaal echt als script geschreven zou zijn. Hiermee bedoel ik met name de cursief gedrukte tekst tussen dialoogdelen.

Ik vond het verhaal wel grappig, zo’n rijke vrouw en zo’n arm dorp. Die tegenstelling is op zich al leuk, en dan helemaal dat de vrouw geld geeft als haar vroegere minnaar vermoord wordt. Het verhaal vond ik dus wel erg leuk en origineel. Ook gebeurde er vrij veel in het boek. Het enige wat ik wel jammer vind is dat het toch niet 100% duidelijk wordt wie de dader nou is geweest.

Fragment Als fragment heb ik de allerlaatste passage van het boek gekozen. Hier vertrekt Claire met de trein uit het dorp.

Von links kommt der Kondukteur

Der Konducteur Güllen
Der Bahnhofsvorstand D-Zug Güllen-Rom, einsteigen bitte! Salonwagen vorne!

Aus dem Hintergrund kommt Claire Zachanassian in ihrer Sänfte, unbeweglich, ein altes Götzenbild aus Stein, zwischen den beiden Chören hervor, von ihrem Gefolge begleitet.

Der Bürgemeister Es ziehet
Alle Die reich uns beschenkte
Die Tochter Die Wohltäterin
Alle Mit ihrem edlen Gefolge davon!

Claire Zachanassian verschwindet rechts auBen, zuletzt tragen die Dienstmänner den Sarg auf einem langen Weg hinaus.

Der Bürgemeister Sie lebe denn wohl. Alle Teures führt sie mit sich, irh Anvertrautes.

Der Bahnhofsvorstand Abfahrt!

Alle Es bewahre uns aber
Der Pfarrer Ein Gott
Alle In stampfender, rollender Zeit
Der Bürgemeister Den Wohlstand
Alle Bewahre die heiligen Güter uns, bewahre den Frieden. Bewahre die Freiheit. Nacht bleibe fern Verdunkele nimmermehr unsere Stadt
Die neuerstandene prächtige
Damit wir das Glück glücklich genießen.