Auteur:

Friedrich Dürrenmatt

Titel:

Das Versprechen

Plaats van uitgave:

Zürich

Jaar van uitgave (1^e druk):

1958

Het boek begint met de schrijver die een voordracht houdt in Chur over de kunst van het schrijven van een misdaadroman. Na de voordracht gaat hij naar een bar waar hij een van de vroegere politiecommandanten treft. Zij rijden met elkaar richting Zurich. Onderweg tanken zij bij een tankstation dat er behoorlijk vervallen uitziet. In de cafetaria die bij het tankstation hoort drinken ze iets, waarbij een discussie ontstaat over het fenomeen ‘ de misdaadroman’ De agent zegt dat in een misdaadroman de wereld niet goed weergegeven wordt, alleen maar een kunstige onechte, gemanipuleerde wereld. Hieruit ontvouwt zich de geschiedenis van de bezitter van het tankstation de voormalige politiecommissaris Matthai. Op het hoogtepunt van een glanzende carrière, gaat de commissaris de moord op een meisje onderzoeken. Haar naam is Gritli Moser. Ze is vermoord met een scheermesje. Het was het derde seksuele misdaad die in vijf jaar plaats gevonden heeft in Kreiz. Een marskramer genaamd von Gunten die het meisje gevonden heeft is een verdachte. Deze slaat door na een twintig uur durend verhoor en bekent dat hij de dader is, omdat dit naar zijn eigen mening de enige manier is waarop het verhoor kan stoppen. Later hangt hij zich op in zijn cel. Iedereen behalve Matthai gelooft dat von Gunten werkelijk de dader is en het meisje Moser vermoordt heeft. Wanneer Matthai naar Jordanië vliegen wil om een eervolle ambt over te nemen, verteert twijfel hem zozeer dat hij niet op het vliegtuig naar Jordanië stapt. Bij de school van het meisje vindt hij een tekening die zij gemaakt heeft. Hij leidt hieruit af dat de moordenaar de kinderen met chocoladetruffels het bos in lokt en een auto rijdt. Wanneer Matthai geen sporen meer kan vinden, koopt hij een tankstation en neemt voor het restaurant een voormalige prostituee en haar dochtertje aan. Hij gebruikt het meisje als lokaas. De dader benadert het meisje en onder dwang van Matthai zet de politie een valstrik op in het bos. Wanneer duidelijk wordt dat er niets gaat gebeuren breekt er iets in Matthai. Vele jaren later bekent een vrouw op haar sterfbed dat haar pleegzoon Albertchen Gritli Moser en twee andere meisjes met een scheermesje vermoordt heeft en onderweg naar zijn vierde moord verongelukt was.

373 woorden
Bron: http://www.scholieren.com/boekverslag/45726

Uitwerking

1

verhaallijn(en)

(werk de verhaallijn(en) uit)

Er zijn twee verhaallijnen. De eerste is de verhaallijn van de schrijver. Hij ging een bar waar hij één van de vroegere politieagenten aantrof en zij rijden met elkaar naar Zürich. Onderweg gaan ze naar een tankstation en drinken ze daar iets en daar discussiëren ze over de misdaadroman. De politiecommandant vertelt vervolgens het verhaal van Matthäi.

Hierna begint de verhaallijn van Matthäi. Er werd hem om hulp gevraagd om de moordzaak van Gritli op te lossen. Er werd een dader gevonden. Hoewel de zaak op papier is opgelost, gelooft Matthäi niet dat de politie de juiste dader te pakken heeft gekregen. Deze zaak heeft zo’n impact op hem, dat hij thuis blijft en niet naar Jordanië gaat om aan de zaak te werken. De politie wil Matthäi niet langer in dienst hebben, dus hij zet de zaak op eigen voet verder. Hij doet de belofte aan de moeder van Gritli om de dader van de moord te vinden. Matthäi verandert in deze periode, want hij gaat roken en drinken en volgens zijn psychiater heeft hij een persoonlijkheidsstoornis. Op een dag rijdt Matthäi naar een tankstation. Daar komt hij de prostituee Heller en haar dochtertje Annemarie tegen. Hij zet een plan op: hij gaat Annemarie gebruiken als lokaas om de moordenaar te vinden.  De moordenaar kwam echter nooit opdagen.

2

gebruik van tijdsvolgorde

(chronologisch of niet? – voorbeelden)

Het verhaal is niet op chronologische volgorde, want in het begin gaat het over de schrijver en de politiecommandant die met elkaar praten, dit speelt zich af in het heden. Vervolgens wordt het verhaal van Matthäi verteld, dit speelt zich in het verleden af. Op het einde van het verhaal wordt er weer een tijdsprong gemaakt, terug naar het heden. Dan wordt er verteld over een vrouw die, jaren later, op haar sterfbed bekent dat haar pleegzoon de moordenaar was.

3

vertelperspectief

(welk perspectief, waar zie je dat aan en wat is het effect)

Er is sprake van een vertellend-ik perspectief, maar daarnaast lijkt het vaak ook alsof er verteld wordt vanuit een personale verteller. Dat komt omdat de politiecommandant met wie de schrijver aan het praten is, het verhaal verteld. Soms zie je dan de “ik” van de politiecommandant terug. Alleen soms heb je ook een tijd lang dat je die “ik” helemaal niet terugvindt, dan lijkt het verhaal meer over een personale verteller te gaan, namelijk vanuit het perspectief van Matthäi. De politiecommandant blijft dan wat meer op de achtergrond, hierdoor kun je je beter inleven in het verhaal van Matthäi.

4

titelverklaring

(titel, ondertitel en uitleg)

De titel van het boek is “Das Versprechen”. Dat betekent “de belofte”. Matthäi belooft namelijk dat hij de dader van de moord zou vinden. Het hele verhaal gaat erom om deze belofte te vervullen. Het speelt een belangrijke rol in het leven van Matthäi en hij moet en zal de juiste dader vinden. Matthäi wordt zelfs zo opgezogen door deze zaak, dat hij niet naar Jordanië gaat en thuis blijft om aan deze zaak te werken.

5

verteltijd - vertelde tijd

(verhouding tussen beide en belang voor het verhaal)

Het verhaal heeft 102 bladzijdes. De vertelde tijd is moeilijk vast te leggen, aangezien het verhaal zich in verschillende tijden afspeelt. Ik denk dat de vertelde tijd een aantal jaren is. Dat denk ik aangezien het verhaal van Matthäi wordt verteld, dat is een paar maanden tot een jaar, vervolgens wordt er verteld dat er vele jaren later een vrouw bekent dat haar pleegzoon de moord heeft gepleegd. Op deze laatste gebeurtenis wordt niet heel erg diep ingegaan, en het vergt dus ook niet heel veel bladzijden om dit te vertellen. Het hoofdverhaal is echt het verhaal van Matthäi, de zoektoch naar de moordenaar. Hier wordt het meest gedetailleerd over verteld aangezien dit ook de belangrijkste gebeurtenissen bevat.

6

hoofdstukindeling

(indeling, titels en belang van deze indeling)

Het verhaal is niet verdeeld in hoofdstukken, het gaat eigenlijk in één keer achter elkaar door. Al zijn er natuurlijk wel witregels en dergelijke. Dit is wat chaotischer dan boeken die wel gebruikmaken van hoofdstukken, want hoofdstukken scheppen namelijk wat orde in het verhaal. De schrijver leek het echter niet nodig te vinden om dit verhaal hoofdstukken te geven, op zich is dat verder ook niet erg omdat het een vrij kort en simpel (maar één verhaallijn tegelijk) boek is. Het verhaal loopt goed door.

7

overig

(andere opvallende zaken bijv. taalgebruik)

Er zijn geen overige zaken.

Uitwerking

1

belangrijkste personages

(geef uitgebreide karakterbeschrijvingen)

Matthäi
Matthäi is een rond karakter, want eerst was hij een onsympathieke, keurige man die voor zijn beroep leefde. Alleen door de moordzaak veranderde hij. Hij begon ineens sympathie te voelen voor de ouders van het vermoorde meisje. Hij vond de belofte die hij aan de ouders gemaakt had steeds belangrijker en de zaak speelt steeds een grotere rol in zijn leven. Dit had emotioneel veel invloed op hem en zijn levensstijl werd er niet beter op: hij begon te drinken en te roken en werd onverzorgder. Zijn carrière lijdt hier vervolgens ook onder. Je merkt wel dat Matthäi op het laatst niet zo goed meer bij zijn hoofd is, aangezien hij een onschuldig meisje gebruikte als lokaas om de moordenaar te vinden. Je merkt hoe wanhopig Matthäi was geworden.

Dr. H.
Dit is de persoon die de schrijver tegenkomt en vervolgens het verhaal van Matthäi vertelt. Hij is een voormalige commandant van de Zurich Cantonal Politie. Hij werkte met Matthäi en zag hoe hij achteruit ging en hoe de zaak zijn leven beïnvloedde. Eerst geloofde hij Matthäi niet. Hij vond dat de zaak klaar was. Alleen hij had op een gegeven moment ook zijn twijfels over de zaak. Nu ook, velen jaren later, laat hij dat merken. Door deze ontwikkeling zou je Dr. H. een rond karakter kunnen noemen, ook al wordt er niet zo heel diep op hem ingegaan.

2

belangrijkste gebeurtenissen
(minimaal 2)

(uitgebreid uitwerken)

De belofte
Matthäi belooft aan de moeder van Gritli dat hij de dader zou vinden. Deze gebeurtenis heeft grote gevolgen. Matthäi raakt emotioneel erg in de zaak betrokken en zijn leven lijdt er ook onder. Het hele verhaal draait dan ook om deze belofte.

tekening van Gritli
Matthäi krijgt een tekening die Gritli gemaakt heeft te zien. Op deze tekening kun je onder andere een man zien met een soort van stekels bij zich. Die man bleek de moordenaar te representeren, en die stekels waren chocoladetruffels: dat waarmee de moordenaar zijn slachtoffers met hem mee lokte. Dit was een belangrijke gebeurtenis omdat Matthäi zo meer over de moordenaar te weten kwam, waardoor hij uiteindelijk zijn plan opzette om de moordenaar te pakken te krijgen.

3

tijd en ruimte

(waar en wanneer speelt het verhaal en waarom is dat belangrijk)

Het verhaal speelt zich af in en rond Zürich, Mägeldorf en bij het tankstation in de buurt van Chur. Daarnaast vinden er ook gebeurtenissen in het bos plaats. De tijd waarin het verhaal afspeelt is ongeveer in 1950. Gritli wordt met een scheermesje vermoord. Dat zou nu niet zo goed lukken met de scheermesjes die de meeste mensen nu gebruiken. Vroeger gebruikte men echt nog de traditionele messen waarmee dat wel zou lukken. Het bos draagt bij aan de mysterie van het verhaal. Het bos wordt ook vaak in sprookjes en griezelverhalen als een duistere/gevaarlijke plek beschouwd. Dat komt onder andere omdat er “gevaarlijke” dieren leven. Een gevaarlijk dier is een goed metafoor voor een moordenaar.

4

Motieven (minimaal 4)

(Uitgebreid uitwerken waarom dit motieven zijn – voorbeelden)

Belofte
Dit is waar het boek vooral om draait, daarom is het ook de titel van het boek. Matthäi doet de belofte om de moordenaar van het meisje te vinden. Het hele verhaal door zit hij wel met deze gedachte in zijn hoofd. Het heeft ook een emotionele impact op hem omdat hij op het einde helemaal veranderd is.

Moord
De belofte in het verhaal heeft alles te maken met de moord van Gritli. De moord is eigenlijk “de aanleiding” van de belofte. Moord is ook Mattäi’s specialiteit: hij moet ze oplossen. Hij moet de moordenaar vinden. Daarnaast pleegde de vorige verdachte ook zelfmoord, omdat hij voor deze zaak beschuldigd werd terwijl dat niet waar was.

Chocoladetruffels
Dit is een motief omdat de moordenaar hiermee zijn slachtoffers naar het bos lokte. Dit is dus ook gebeurt bij Gritli. Matthäi zag deze chocoladetruffels ook terug op een tekening van Gritli. Op het eerste gezicht zag hij niet dat het om snoepgoed ging, het leken eerder een soort van stekels. De truffels bleken dan ook een stekelachtige vorm te hebben.

Bos
De moordenaar lokt zijn slachtoffers naar het bos. Dit is een herhalend proces, want hij doet het ook bij zijn andere slachtoffers. In het bos is het goed beschut, donker en vaak rustig. Dit zou dus een goede plek zijn om iemand te vermoorden. Matthäi vindt uit dat dit is wat de moordenaar doet.

5

symboliek

(uitgebreid uitwerken wat de symboliek is – voorbeelden)

Stekels/chocoladetruffels
De chocoladetruffels hebben een stekelachtige vorm. Stekels kunnen je pijn doen, ze kunnen als gevaarlijk worden gezien. De vorm van de chocoladetruffels past dus bij het gevaar van de moordenaar. Ze staan dus symbool voor hem en zijn daden.

Herfst
Het verhaal speelt zich af in de herfst. In de herfst vallen de bladeren naar beneden en gaan ze vervolgens vaak op de grond liggen rotten. Het is het seizoen waarbij er dingen doodgaan. Daarnaast is het ook vaak slecht weer in de herfst. De herfst staat dus symbool voor verwoesting (en moord).
 

6

motto

(citeer het motto en leg uit waarom de auteur het heeft gekozen)

Er is geen motto.

7

eind

(beschrijf het einde van het boek – open, gesloten, passend?)

Op het einde van het boek komt alles uit, (grotendeels) alles wordt verklaard. Matthäi wacht op de moordenaar, hij heeft zijn plan helemaal doordacht. De moordenaar komt uiteindelijk niet opdagen. Daarna wordt er weer teruggekeerd naar het gesprek tussen de schrijver en de voormalig politiecommandant. Dr. H. vertelt vervolgens dat er jaren later bekend werd wie de moordenaar was. Frau Schrott lag op sterven toen ze vertelde dat haar pleegzoon de dader was. Hij had Gritli, en ook de twee meisjes voor haar vermoord. Toen de moordenaar vervolgens onderweg was naar het bos om zijn vierde slachtoffer te doden, kwam hij zelf om in een auto-ongeluk. Het is een gesloten verhaal, want alle informatie die je nog niet wist werd op het einde verteld. Ik vond het persoonlijk niet een heel erg passend einde, want ik hoopte echt nog om de confrontatie tussen Matthäi en de moordenaar te lezen. Dat is iets waar de lezers dan echt op zitten te wachten. Echter vond ik het einde ook wel weer op een bepaalde manier passend. Het is niet het leukste en spannendste einde omdat je de confrontatie mist tussen Matthäi en de moordenaar, maar het verhaal is wel “goed” afgelopen: de moordenaar is dood, en Matthäi heeft daar indirect voor gezorgd. Matthäi heeft de moordenaar naar zich toe gelokt. Ik zelf vind het helemaal niet erg dat iemand die kinderen vermoordt omkomt in een auto-ongeluk en ik denk dat niemand sympathie heeft voor dit personage. Dit einde heeft misschien ook wat meer met “het lot” te maken.

8

overig

(andere opvallende zaken)

Er zijn geen andere opvallende zaken.

Ik vond het een nieuwsgierig makend verhaal. Het boek had een vrij aparte voorkant, namelijk chocoladetruffels. Vervolgens keek ik naar de achterkant en zag ik dat het boek over moord ging. Dit vond ik een interessante combinatie. Ook was het boek spannend omdat je pas op het laatste moment te weten kwam wie de moordenaar was en het zich nog een andere wending aannam dan je dacht.

Het boek vond ik wel wat onsamenhangend omdat er geen hoofdstukken waren. Het enige wat het verhaal af en toe wat scheidde waren de witregels. Ik vind het zelf persoonlijk wat fijner als er duidelijke scheidingen in het verhaal zijn omdat dat meer orde schept. Verder vond ik het boek wel wat onorigineel, omdat ik vaker boeken over moord heb gelezen en dit toch wel een cliché moordverhaal is. Er is weinig vernieuwends aan. Er zijn heel veel verhalen over polities die zich op een zaak storten en er helemaal in opgezogen worden.

159 woorden

Het thema is “Je belofte nakomen”
Matthäi doet de belofte aan de moeder van Gritli om de moordenaar te vinden. Matthäi was eerst een heel koel persoon, maar deze moord raakt hem toch wel. Hierdoor gaat de zaak een grote rol in zijn leven spelen en Matthäi gaat er mentaal ook onder lijden. Hij is constant bezig met deze zaak, zelfs nadat hij niet meer bij de politie mocht werken ging hij ermee door. Hij heeft zelfs een onschuldig meisje, Anne Marie, “gebruikt” om de dader naar zich toe te lokken. Hij moest en zou de dader vinden.

98 woorden