Beethoven

Ludwig van Beethoven (1770-1827)

Inleiding Beethoven is naar onze mening toch wel een van de weinige componisten die echt heeft moeten werken voor zijn composities, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Mozart die alles zo uit zijn mouw schudde. Je kunt ook zien aan een foto (zie plaatjes)van Beethoven\'s werkkamer hoe slordig deze eruit zag, maar ook hoe hard hij werkte. Beethoven heeft echt moeten werken, moeten vechten met de materie om zijn composities te schrijven. Beethoven heeft een heel zwaar en tragisch leven gehad, wat ook weer terug te vinden is in de muziek die hij geschreven heeft. Hoe dit alles tot uiting komt in zijn muziek komt allemaal aan bod in de volgende samenvatting over het leven van de legendarische componist, Ludwig van Beethoven.

*Ludwig van Beethoven\'s leven in het kort* Ludwig van Beethoven is in 1770 geboren in Bonn. Hij had Vlaamse ouders, wat het \"van\" in de naam verklaart. Het komt nog wel eens voor dat mensen denken dat het Ludwig von Beethoven moet zijn, maar dat is niet goed omdat Beethoven niet van adel was. En oorspronkelijk ook niet Duits. Beethoven is dus wel in Duitsland geboren, maar officieel geen Duitser. Al in zijn jeugd had Beethoven het erg moeilijk. Beethoven\'s grootvader, Lodewijk, kwam uit Mechelen en was kapelmeester in Bonn; zijn vader, Johann, werkte daar als tenorzanger. Behalve van zijn vader ontving Ludwig muzieklessen van o.a. de hoboïst Pfeiffer en van de componist Neefe die hem in 1783 een aanstelling bezorgde als cembalist aan het keurvorstelijk hof, waar hij ook werkte als kerkorganist. En ook vlot (op zijn twaalfde jaar) kon hij zijn leraar vervangen. Een verblijf in Wenen in 1787 moest hij afbreken door ziekte van zijn moeder, Maria Magdalena Keverich, die kort daarop stierf, waarop Beethoven de zorg op zich nam voor zijn drankzuchtige vader en zijn twee broers. Vanaf 1789 speelde hij als altist in de hofkapel en het theaterorkest in Bonn. Beethoven heeft dus aan zijn vader geen al te beste herinneringen overgehouden, maar van zijn moeder zei hij, dat zij een lieve bescheiden en geachte vrouw was. Helaas stierf zij ook vrij jong, ze leed aan tering. Door bemiddeling en financiële steun van zijn muziekvriend graaf von Waldstein, waar Beethoven later de Waldstein-sonate voor schrijft, kon Beethoven gaan studeren bij Haydn in Wenen waar hij ook de rest van zijn leven bleef wonen (dit was in 1792). De lessen van Haydn liepen helaas uit op een teleurstelling, ze verschilden teveel van aard. Wel bleef de verstandhouding tussen Beethoven en Haydn goed, Beethoven bleef hem eren, en zijn eerste pianosonates zijn aan hem opgedragen. Ondanks dat Beethoven zich af en toe niet kon beheersen, werd hij volledig geaccepteerd door de adel. Een aantal vooraanstaande mensen wilden Beethoven helpen en steunden hem financieel met jaargeld. Rond 1800 ontdekte Beethoven zijn doofheid wat hem erg schuw en onzeker maakte. Hij kwam er pas echt achter toen hij de première dirigeerde van zijn bekende vijfde symfonie. Het concert meester durfde het niet aan en ging bovenin achter in de zaal staan om te dirigeren wanneer het niet goed zou lopen. Op een gegeven moment kreeg Beethoven dit in de gaten, en toen hij omkeek, werd hij ontzettend kwaad in de zaal, en raakte helemaal over zijn toeren door de ontdekking dat hij doof werd. Wat Beethoven precies mankeerde aan zijn gehoor is niet helemaal zeker. Uit brieven is duidelijk geworden dat Beethoven last had van tintitus (oorsuizen) en recruitement (overgevoeligheid bij harde geluiden). Ook is het mogelijk dat Beethovende ziekte van Paget gehad zou hebben. Deze ziekte kan de schedel aantasten, waardoor ook het gehoororgaan van Beethoven beschadigd zou zijn. Door zijn doofheid heeft Beethoven zich ook een tijd helemaal afgezonderd van zijn omgeving. Hij is door zijn doofheid erg geïsoleerd geraakt en ook heel schuw geworden. In een typische karikatuur (zie plaatjes) is Beethoven ook altijd heel erg in elkaar gedoken afgebeeld. Hij keek ook altijd naar beneden.

Woorden lijst:

materie: zaak, kwestie, onderwerp. compositie: 1 muziekstuk 2 opbouw van iets dat uit verschillende delen is samengesteld. kapelmeester: meester van een muziekkorps. tenor(zanger): Een na laagste zangstem, tussen alt en bas in. hoboïst: iemand die hobo speelt. hobo: houten muziekinstrument waarop je door een dun pijpje moet blazen. alt: de op een na hoogste zangstem, tussen sopraan en tenor in. (piano)sonates: Muziekstuk voor een of enkele instrumenten, dat meestal uit vier delen bestaat. dirigeren: 1 een koor of een orkest dirigeren: dat leiden bij het uitvoeren van een muziekstuk, o.a. door de maat aan te geven. symfonie: muziekstuk voor een groot orkest. recruitement: overgevoeligheid bij harde geluiden. tintitus: oorsuizen.

*Drie stijlperioden* Meestal wordt Beethoven in een zin genoemd met Haydn en Mozart, onder de Weense klassieke school, omdat hij net als deze twee andere componisten zijn meesterwerken in deze stad schreef en doorging op de door hen ontwikkelde stijl. Deze term, Weense klassieke, is ontstaan in een tijd dat men geen duidelijke bedoeling had voor klassiek. Het had eerst een maatschappelijke betekenis maar later een artistieke. Men had het dan wel over \"De Weense klassieken\", maar daar waren de meningen erg over verdeeld. Later is Beethoven een beetje afgestapt van de stijl van zijn leraren/ voorbeelden en ging zijn muziek meer naar de romantiek. De een beweert dat Beethoven al in de romantiek zat, weliswaar de voegromantiek, de ander beweerd dat Beethoven echt afkomstig is uit de klassieke tijd, en later naarmate hij ouder werd pas richting de romantiek ging. Maar over het algemeen word Beethoven gerekend tot de romantiek. Doordat Beethoven\'s muziek verschillende ontwikkelingen doormaakte kun je het levenswerk van Beethoven verdelen in drie stijlperioden.

 Eerste stijlperiode: de weense/ klassieke tijd
In de eerste stijl is nog duidelijk de invloed van Hayden (zijn leraar) te ontdekken. De muziek uit deze stijlperiode was erg ingetogen, beleefd en galant. Buiten opus 13, de \"Pathetique\".

 Tweede stijlperiode: Beethoven ging een beetje zijn eigen weg. De hoogte punt uit deze periode was de \"Eroica\" (heroic, heldhaftig), zijn derde symfonie. Het thema van deze symfonie was Napoleon. Beethoven had zich laten inspireren door Napoleon, hij vereerde Napoleon. Toen Beethoven erachter kwam dat Napoleon zich liet benoemen als keizer voelde hij zich helemaal bedrogen. Hij had een hekel aan keizers. Zijn vader had ook voor een keizer gewerkt en deze keizer had zijn vader helemaal uitgezogen. Toen Beethoven er dus achter kwam wat Napoleons plannen waren, heeft hij meteen zijn naam van de partituur van zijn derde symfonie afgekrast en heeft hij er een stuk aangeschreven. Namelijk de \"Marche funebre\", oftewel de dodenmars. Zo liet hij merken wat voor een hekel hij had aan Napoleon, op z\'n plat gezegd bedoelde Beethoven met zijn dodenmars zoiets van: val maar kapot. In deze stijlperiode schreef hij ook zijn enige opera genaamd \"Fidelio\". Eerst had Beethoven voor deze opera de naam Leonore verzonnen. Hij heeft uit ontevredenheid voor deze opera maar liefst 3 maal een ouverture (een ouverture is de opening voor een groot werk, in dit geval een opera) geschreven (ook wel de drie leonore-ouvertures genoemd), en pas toen hij de naam in Fidelio had veranderd schreef hij in een keer een ouverture naar tevredenheid. Dit geeft ook aan hoe onzeker Beethoven geweest heeft moeten zijn. Fidelio gaat eigenlijk ook over Beethoven\'s leven, het verhaal vertelt dat een man ten onrechte vast/ gevangen gehouden wordt, en zo voelde Beethoven zich ook, hij voelde zich gevangen door zijn omgeving.

 Derde stijl periode: De derde stijl periode begon ongeveer toen Beethoven zijn negende symfonie schreef. Deze symfonie was iets aparts, Beethoven heeft als eerste gebruik gemaakt van een koor in een symfonie. In de finale van zijn negende symfonie zit het wel bekende \"Alle Menschen werden Brüder\", wat nu het volkslied is van de Europese Unie. Nadat Beethoven als eerste een koor verwerkt heeft in een symfonie volgen er meer componisten die dit overnemen zoals o.a. Brükner, Mendelsohn en Mahler. Beethoven schreef nu meer voor alle mensen, terwijl muziek eerst de werd geschreven voor de adel, de mensen van hogere rang. Dit veranderde toen hij zijn negende symfonie had geschreven, hij schreef voor iedereen, ik denk dat dit sterk iets te maken heeft met zijn finale met koor \"Alle Menschen werden Brüder\". Ook blijkt uit zijn muziek in deze tijd meer verinnerlijking en vereenzaming, waardoor Beethoven het persoonlijkste en hoogste van zijn kunsten gaf. Hij gebruikte veel meer zijn gevoel met het componeren, wat een typisch kenmerk is voor de romantiek.

*Werken van Beethoven*

Piano * 38 Sontates, waaronder de bekende \"Sonata Pathetique\" en de \"Mondscheinsonate\" Kamermuziek * Viool sonates * Cello sonates * Klaviertrio\'s * strijkkwartetten
Orkestwerken * 9 symfonieën, waarvan de bekendste; de derde \"Eroica\", de vijfde, en de negende * 1 Opera, Fidelio * De drie leonore ouvertures
Vocaal * Missen, waaronder de bekende; \"Missa solemnis\" * Oratirium, \"Christus Am Ölberge\" * Liederen

Concerten * Pianoconcerten * Vioolconcert