Paus Johannes Paulus II

Wat was de mening van paus Johannes Paulus II over maatschappelijke problemen?

De Kerk, en dus ook de paus, heeft een bepaalde mening over verschillende maatschappelijke vraagstukken. Deze mening is niet altijd hetzelfde als die van niet-gelovigen mensen en deze mening kan ook wel radicaal overkomen. De meningen van de paus en de kerk zijn vaak gebaseerd op dingen die gezegd worden in de bijbel. Paus Johannes Paulus II staat ook wel bekend om zijn denkbeelden over het homohuwelijk, anticonceptie en de positie van de vrouw.

Homohuwelijk: De discussie over het homohuwelijk bestaat al heel erg lang, wanneer de paus zich ermee ging bemoeien is niet helemaal duidelijk. Het jaar 2000 was het katholieke jubeljaar, in dit jaar werd ook in Rome de World Gay Pride georganiseerd. Paus Johannes Paulus II vond dit niet zo leuk, hij verklaarde dit tegenover duizenden mensen op het Sint-Pieter plein door de World Gay Pride een ‘belediging voor de christelijke waarden en het katholiek jubeljaar’ te noemen. Het Vaticaan en rechtse organisaties hebben wel geprobeerd om de parade te verbieden, maar dit was niet gelukt. De paus noemt homoseksualiteit een ‘objectieve stoornis’ die tegen de natuurwet indruist. De paus heeft wel meerdere uitspraken gedaan over het homohuwelijk. Hij zei bijvoorbeeld: ‘Het is je plicht tegen het homohuwelijk te zijn’. Dit zei hij nadat het document Overwegingen aangaande voorstellen om verbintenissen tussen homoseksuelen een legale status te geven werd uitgegeven. Hierin werd onder andere aan de bisschoppen gevraagd om het homohuwelijk niet goed te keuren, en als het al goedgekeurd was het terug te draaien. In de bijbel wordt eigenlijk niet letterlijk gesproken over homoseksualiteit. Maar mensen die tegen het homohuwelijk zijn zoeken in de bijbel citaten die je op verschillende manieren kunt opvatten en geven daar dan een eigen draai aan. Zo staat er bijvoorbeeld in de bijbel dat een huwelijk een verbintenis tussen een man en een vrouw is. Tegenstanders zeggen dus dat er in de bijbel staat dat het huwelijk tussen een man en een vrouw is, en niet tussen een man en een man of een vrouw en een vrouw. Terwijl er in de bijbel eigenlijk niets wordt gezegd over een huwelijk tussen twee mannen of twee vrouwen. Niet alle gelovigen zijn het eens met de uitspraken van de paus. Zij vinden dat homohuwelijken wel gewoon mogen. Zo is er in België de werkgroep Holebipastores opgericht, een werkgroep speciaal voor homoseksuele gelovigen. Peter Dierckx, contactpersoon van de werkgroep Holebipastores: ‘Wij geloven dat ieder mens een geliefd kind van god is, ook homo’s. God wil dat ieder mens gelukkig kan leven, dus gunt God aan ieder mens zijn seksualiteitsbeleving’.

Anticonceptie Paus Johannes Paulus II was tegen het gebruik van anticonceptie. Hij vond dat je anticonceptie niet nodig had, aangezien je volgens de bijbel geen seks voor het huwelijk mag hebben, en je moet tijdens het huwelijk trouw blijven aan een partner. Eind jaren ’70 (de paus was toen nog niet zo heel erg lang paus) kwam de ziekte aids naar voren. Een paar jaar later bleek dat aids niet te genezen was, maar wel te voorkomen. Dit kan met het gebruik van condooms. Omdat er vooral in Afrika veel mensen zijn, die het virus bij zich dragen, is het belangrijk dat de mensen daar condooms gebruiken. Volgens sommige mensen had de paus een deel van de verspreiding van aids in Afrika kunnen voorkomen. In Afrika zijn er namelijk veel mensen die Rooms-katholiek zijn en dus naar de paus luisteren. De paus was een voorstander van het verspreiden van medicijnen, maar hij was geen voorstander voor het gebruik van condooms. Het gebruik van condooms is niet alleen een middel tegen het krijgen van aids, maar het zorgt er ook voor dat je niet ongewenst zwanger wordt. En hier was de paus het niet mee eens. Hier kreeg de paus weer veel kritiek op. Maar dit keer niet alleen van niet-gelovige mensen, ook sommige bisschoppen en kardinalen vonden dat de paus een beetje te ver ging. Een condoom is namelijk niet alleen voor dat je niet zwanger kunt raken, maar ook dat je geen besmettelijke ziektes kunt krijgen, zoals aids. Een Nederlandse bisschop zei hierover: ‘Een condoom is niet langer een middel dat leven belet, maar wel de dood’. De paus verzette zich hiertegen en wees naar positieve voorbeelden van aids-bestrijding, in bijvoorbeeld Oeganda. In de hoofdstad van Oeganda zakte het percentage van de mensen die besmet zijn met het HIV-virus, van 45 tot 35 procent. De paus gaf wel toe dat dit kwam doordat er meer gebruik werd gemaakt van condooms, maar hij zei dat het percentage vooral verlaagd was doordat jongeren anders over seks gingen denken. Volgens een onderzoek was gebleken dat jongeren later met seks beginnen, en dat er minder wordt vreemd gegaan. Dit zou volgens de paus komen door de voorlichting van katholieken en priesters, die pleitten voor seksuele onthouding voor het huwelijk.

Positie van de vrouw: Tijdens het 26 jaar durende pausschap van Johannes Paulus II is er weinig tot niets veranderd aan de positie van de vrouw, sterker nog: volgens de paus is de lotsbestemming van de vrouw het moederschap of de maagdelijkheid. En met dit standpunt heeft hij de discussie hierover voor gesloten verklaard. Hij heeft zelfs elke discussie daarover in de Kerk officieel verboden. Argument tegen het priesterschap voor vrouwen is volgens Johannes Paulus II dat Christus alleen mannen als herder heeft aangesteld, hij ziet hierin een teken van God, dat gerespecteerd moet worden. Nog een belangrijker argument is, volgens de paus, “dat aan de Heilige Maagd Maria, de moeder van God en de moeder van de Kerk, niet dezelfde zending als de apostelen, noch het priesterschap werd toegekend.” Voor de paus betekent dit dat het niet toelaten van vrouwen tot het priesterambt niet betekent dat ze minderwaardig zou zijn. Veel katholieken in de Verenigde Staten en West-Europa zijn erg kwaad geworden na deze uitspraken van de paus. Vooral omdat ze vonden dat de uitspraken van de paus tegen de besluiten van het Tweede Vaticaans Concilie ingingen (die wilden juist dat er meer leken, in het bijzonder vrouwen, gingen deelnemen aan het bestuur van de Kerk. Om de verontwaardigde katholieken een beetje tegemoet te komen, beloofde het Vaticaan voortaan meer vrouwen een leidinggevende functie te geven binnen de kerk. Maar in de praktijk is hier weinig van terecht gekomen. Toch is de paus niet helemaal negatief tegenover vrouwen, zo ziet hij Maria als het beste voorbeeld voor de vrouwen. “Haar maagdelijkheid uit zich in beschikbaarheid en de zin voor het dienen. De waardigheid van de vrouw moet universeel erkend worden.” Zo schreef Johannes Paulus in ordinatio sacerdotalis, een brief die de paus schreef ter ondersteuning van de Fourth World Conference of Women in Peking. Hierin noemt hij ook thema’s als de gelijke lonen voor gelijk werk, bescherming voor werkende moeders, eerlijkheid in carrièremogelijkheden en gelijkwaardigheid voor echtgenoten. Om nog duidelijker te laten merken dat hij vrouwen niet minderwaardig schat, riep hij in 1999 drie vrouwen uit tot beschermheiligen van het Europese continent; Edith Stein, Brigitta van Zweden en Catharina van Siena. Edith Stein is in Auschwitz vermoord en was één van de vele moderne heiligen. Ze staat symbool voor de dramatische gebeurtenissen in Europa tijdens de twintigste eeuw. Brigitta van Zweden en Catharina van Siena leefden in de veertiende eeuw en hebben zich tijdens hun leven ingezet voor de eenheid van het christendom in Europa. Ondanks dat de paus duidelijk heeft benadrukt dat vrouwen niet minderwaardig zijn, en dat het niet als discriminatie opgevat kan worden, zijn tijdens zijn pausschap vele jonge, westerse vrouwen afgehaakt van de kerk.

Abortus en euthanasie: Paus Johannes Paulus II heeft eens gezegd dat onze eeuw de eeuw van de dood is en dat de ‘cultuur van de dood’ de hele samenleving heeft aangetast. Met name abortus en euthanasie zag de paus als een grote taboe. De paus nam het de landen die abortus toestonden zeer kwalijk. Hij vond zelfs dat de wetten die abortus en euthanasie toestaan, ongeldig waren. Katholieken die toch abortus of euthanasie pleegden of eraan meewerkten, moesten worden geëxcommuniceerd vond de paus. “Abortus is de holocaust van nu,” zei paus Johannes Paulus II in zijn boek Memorie en identiteit. Ook zei de paus op 15 augustus 2004 tijdens een mis in Lourdes: \"Ik doe een sterk beroep op jullie, broeders en zusters, om alles te doen om ieder leven te beschermen, van de bevruchting tot het einde. Het leven is een heilig geschenk en niemand mag de vrijheid nemen daar de baas over te willen zijn.\".

Holocaust Johannes Paulus II maakte zijn excuses voor het lijden van de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog, en hij erkende Israël. Hiermee was hij de eerste paus in de kerkgeschiedenis die de joodse religie op eenzelfde niveau stelde als het katholicisme.

Deelconclusie De paus heeft over deze onderwerpen een duidelijke mening, waar niet iedereen het mee eens is. De paus is niet tegen homo’s, maar wel tegen het homohuwelijk, omdat er in de bijbel staat dat het huwelijk een verbintenis is tussen een man en een vrouw en niet tussen twee mannen of twee vrouwen. Ook is de paus tegen anticonceptie, omdat hij vindt dat je daarmee het leven van iemand anders afneemt. Als je namelijk een condoom gebruikt, is de kans op het krijgen van kinderen heel klein. Hij vindt ook dat je geen seks voor het huwelijk mag hebben en ook geen buitenechtelijke relaties. Paus Johannes Paulus II vindt dat de vrouw geen hoge positie mag hebben, binnen de kerk. Hij vindt dat een vrouw geen priester mag worden. Over de vrouw zelf spreekt hij wel positief, hij vindt dat iedereen een voorbeeld moet nemen aan Maria. De paus is ook tegen abortus en euthanasie, omdat je daarmee eigenlijk iemand vermoord en dat past niet binnen de richtlijnen het katholieke geloof. Paus Johannes Paulus II heeft als eerste en enige paus zijn excuses gemaakt voor het lijden van de joden in de Tweede Wereldoorlog.