Gerrit Rietveld

Rietveld

Gerrit Thomas Rietveld (1888-1964) was architect en meubelmaker. Hij verwierf vooral beroemdheid met ontwerpen die aansloten bij de uitgangs- punten van De Stijl, waaronder het Rietveld-Schröderhuis en de ‘rood-blauwe stoel’. Beide zijn - geheel volgens de Stijl-principes - opgebouwd uit zwarte lijnen en rechthoekige vlakken in de primaire kleuren of in grijs, zwart of wit. Rietveld was de eerste die de ideeën van deze beweging ook toepaste in de architectuur. Gedurende zijn gehele leven bleef hij zowel meubels als gebouwen en interieurs ontwerpen.

In zijn architectonische werk ging Rietveld zich steeds meer toeleggen op de sociale rol van de architectuur. Als deelnemer aan de congressen van het CIAM (Congrès Internationaux d’Architecture Moderne) dacht hij vanaf het eind van de jaren 1920 na over sociale woningbouw, over goedkope productie- methoden, nieuwe materialen, prefabricatie en standaardisatie. Zo experimenteerde hij in 1927 al met geprefabriceerde betonnen platen: een materiaal dat toen nog heel ongebruikelijk was. In de jaren 1920 en ’30 kreeg hij echter alleen opdrachten van particulieren; pas in de loop van de jaren ’50 kon hij zijn vooruitstrevende ideeën over volkshuisvesting daadwerkelijk realiseren, in projecten in Utrecht en Reeuwijk.

In 1951 verzorgde Rietveld de inrichting van een overzichtstentoonstelling over De Stijl, in Amsterdam, Venetië en New York. Door deze expositie kreeg de interesse in zijn werk een nieuwe impuls. In de jaren daarna ontving hij talloze prestigieuze opdrachten, waaronder het Nederlands Paviljoen voor de Biënnale in Venetië, de kunstacademies in Amsterdam en Arnhem en de persruimte voor het UNESCO-gebouw in Parijs. Om al deze projecten te kunnen uitvoeren, richtte Rietveld in 1961 met de architecten Van Dillen en Van Tricht een associatie op.

Voor zijn laatste opdracht, het ontwerpen van een museum voor het werk van Vincent van Gogh, heeft hij alleen de schetsen kunnen maken. De verdere uitwerking van zijn plannen moest na zijn overlijden (op 25 juni 1964) overgenomen worden door zijn compagnons. Inmiddels had Rietveld enorm veel internationale waardering gekregen, onder andere in de vorm van een retrospectieve tentoonstelling over zijn architectonische werk (in het Centraal Museum Utrecht, 1958) en een eredoctoraat van de universiteit van Delft.