De tweede fase

De tweede fase, liever niet!

Ik schrijf mijn betoog over de tweede fase. Een fase in de historie van het Nederlandse onderwijs wat volgens mij één van minder doordachte fases is geweest. Een plan van de regering waar te weinig voorstudie en onderzoek naar is gepleegd en wat op een te korte termijn te plotseling is ingevoerd.

De tweede fase is ooit in het leven geroepen om de aansluiting met de hogere scholen beter te laten verlopen. Dit plan kwam niet zomaar uit de lucht vallen want de hogere scholen hadden al een geruime tijd klachten over de havo- en vwo kandidaten die bij deze scholen een vervolg opleiding kozen. De mensen met een “oude stijl” diploma waren niet genoeg voorbereid op het zelfstandig werken dat een hogere school vereist. Aan de hand van deze klacht werd een nieuw systeem opgesteld, een systeem dat voor een grote schok zorgde onder alle leraren en vooral onder alle leerlingen. Het bevat in grote lijnen: - De afschaffing van keuzevakken en de komst van vier profielen; natuur & gezondheid, natuur & techniek, cultuur & maatschappij en economie en maatschappij. - In die profielen werd het aantal vakken verdubbeld en er kwamen nieuwe vakken bij, bijvoorbeeld: ANW en CKV. - Moderne media moesten een grotere rol gaan spelen en scholen moesten hiervoor zogenaamde ‘studieruimtes’ openstellen. - De leerlingen kregen door middel van veel verslagen en studiewijzers de opdracht zelfstandig te leren werken. Dit werd ingevoerd in het schooljaar van 1998. Het gaf een ongelofelijke golf van protest wat uiteindelijk leidde tot een demonstratie van leerlingen in Den Haag. Ze hadden maar één eis en dat was afschaffing van de tweede fase.

En daar hadden die leerlingen helemaal gelijk in! De tweede fase is een flop. Wie het ooit bedacht heeft dat je kinderen van net 16 jaar oud hun hele studie zelf kan laten plannen heeft waarschijnlijk zelf nooit op school gezeten of is zelf nooit 16 geweest. Kinderen hebben simpelweg die discipline niet, het zit niet in de aard van het beestje! Op deze leeftijd ben je nog speels, geniet je net van de andere sexe en wil je vooral de wereld verkennen. En je hoeft geen wiskundige te zijn om te zien dat voorgenoemde en 40 uur schoolwerk per week niet samengaan. In de tweede fase wordt je bijna doodgegooid met verslagen, vastgenageld met termen en bedolven onder een half bos aan papieren. Je ziet als leerling soms echt door de bomen het bos niet meer. Deze verwarring ontstaat mede door de invoering van een paar nieuwe termen. Zinnen als; “Controleer even in je PTA wanneer je voor ANW je PO moet inleveren” wekken bij mij ook nog steeds geen spontaan “ok!” op.

Toen na de invoering van de tweede fase bleek dat veel leerlingen erg veel moeite hadden met het maken en op tijd inleveren van werk werd het niveau van het eindexamen naar beneden bijgesteld. Ook de toelatingseisen voor bepaalde vervolgopleidingen werden naar beneden bijgesteld. Hierdoor zakte dus het hele niveau van een havo of vwo diploma. En als gevolg daarvan werd het dus weer moeilijker om in te stromen op de vervolgopleidingen die wel op hetzelfde niveau bleven. Goed gedaan Den Haag!

Maar de tweede fase bevat ook goede aspecten. Het is inderdaad nodig om de leerlingen beter voor te bereiden op een vervolgstudie. Maar de tweede fase heeft de oude stijl te veel verdrongen. Een vak als ANW is absoluut een goede zaak voor de ontwikkeling van de algemene kennis. Maar de manier waarop het gegeven wordt klopt dus niet. En dat komt wel een beetje overeen met de tweede fase, de voordelen worden opgeheven door de nadelen. Als het aan mij ligt genieten we morgen weer de oude stijl. Nee, toch niet. Liever vandaag.