Bio-industrie

Het onderwerp van mijn betoog is: De bio-industrie moet afgeschaft worden.

In de laatste veertig jaar is de veehouderij van een kleinschalige bedrijfstak veranderd in een grootschalige industrie, die jaarlijks zo\'n 420 miljoen dieren gebruikt. Al deze dieren worden gehouden op ca. 75.000 bedrijven.Om de kosten laag te houden is het productieproces in de bio-industrie zoveel mogelijk geautomatiseerd. Het voeren gebeurt vaak mechanisch, en mest wordt via een lopende band afgevoerd.

De oorzaak van deze enorme groei is de toenemende welvaart in ons land na WOII. Mensen werden rijker en wilden ook meer vlees eten. Daarnaast spraken de Europese landen onderling af om de voedselprijzen zo laag mogelijk te houden. Dit alles had tot gevolg dat boeren meer en goedkoper moesten gaan produceren.

Deze schaalvergroting en automatisering hebben niet alleen gevolgen voor het welzijn van de dieren, maar ook voor het milieu en voor de ontwikkelingslanden.

------

Ik zal nu eerst iets vertellen over de behandeling van dieren.

De grootste tak van bio-industrie is de pluimveehouderij, en dan met name kippen. Het leven van een kip begint op een zogenaamd vermeerderingsbedrijf. Hier zorgen hennen en hanen voor bevruchte eieren. Afhankelijk van het ras (legkip of vleeskip) verhuizen de kuikens naar een legbedrijf of naar een mesterij.

Op het legbedrijf worden de haantjes eerst van de hennetjes gescheiden. Omdat haantjes geen eieren leggen, worden ze gedood in een plastic zak met koolzuurgas. Soms duurt het meer dan een half uur voordat alle kuikens dood zijn. De kippen komen terecht in een legbatterij.

Zo\'n batterij bestaat uit lange rijen kooien. Elke kooi heeft een oppervlak van 45 bij 50 centimeter. Hierin zitten vier of vijf kippen. Om te voorkomen dat de dieren elkaar dood pikken wordt met een gloeiend mes de snavelpunt afgebrand. Dit gebeurt zonder verdoving. Na zo’n 14 maanden neemt de eierproductie af en worden ze verkocht aan de soepfabriek. In Nederland slijten zo\'n 30 miljoen legkippen zo hun leven.

Varkens worden al niet veel beter behandeld. Als ze zo\'n tien weken oud zijn, gaan ze naar het mestbedrijf. Hier staan ze in groepen van 8 tot 10 dieren in een grote, donkere loods. Elk dier heeft minder dan 1 m² tot zijn beschikking. In de kale betonnen hokken is niets anders te vinden dan soortgenoten. Uit frustratie duwen de dieren tegen elkaars lichamen, knagen op elkaars oren en bijten op elkaars staarten. Om dit te voorkomen knipt men de staarten af. Doordat in de moderne varkensstal veel dieren in een kleine ruimte zitten kunnen besmettelijke ziekten zich gemakkelijk verspreiden, denk aan varkenspest en de blaasjesziekte. Koeien! In de bio-industrie probeert men koeien zoveel mogelijk melk te laten produceren. Om een koe zo veel mogelijk melk te laten produceren zorgt men er voor dat de koe elk jaar een kalf krijgt. Zodra het kalf geboren is wordt het bij de moeder weggehaald die aan de melkmachine gaat.

De vrouwelijke kalveren blijven op het bedrijf en worden opgefokt tot melkkoe, de jonge stieren worden kistkalfjes. Nauwelijks een paar dagen oud worden de dieren in een houten kist of metalen box gezet. De kalverkist of -box is ca. 70 centimeter breed en ongeveer 1.70 meter lang. De vloer bestaat uit een rooster, waardoor de dunne mest en urine weg kunnen lopen. In de voeding van het beest zit zo weinig mogelijk ijzer, zo blijft het vlees mooi wit. Maar hierdoor lijden ze wel hun hele leven aan bloedarmoede.

Dit zijn maar een paar voorbeelden van hoe de bio-industrie dieren behandeld. Ik vind het onacceptabel dat we in zo’n moderne maatschappij nog op zo’n barbaarse manier met dieren omgaan.

------

Maar zoals ik al eerder had gezegd heeft de bio-industrie niet alleen negatieve gevolgen voor de dieren, maar ook voor het milieu en de maatschappij.

Doordat het voedsel zo laag mogelijk geprijsd moet blijven, is het ook van groot belang dat de boer niet alleen zo goedkoop mogelijk, maar ook zoveel mogelijk produceert.

De financiële situatie van veehouders is niet altijd even rooskleurig. Boeren in deze positie zoeken een oplossing voor dit probleem door schaalvergroting. Dus meer winst maken door meer te produceren. Maar is dit een echte oplossing? Schaalvergroting betekent immers ook meer investeren, dus nog meer schulden. Veel boeren komen op die manier in een negatieve spiraal terecht; door vergroting van de veestapel wordt de opbrengst hoger, maar dit weegt vaak niet op tegen de enorme schulden die de boeren inmiddels bij de bank hebben opgebouwd. Dit kost ook de overheid, oftewel de belastingbetalers, veel geld omdat de vleessector zwaar gesubsidieerd wordt, terwijl de milieuvervuiling die de bio-industrie veroorzaakt ook nog eens veel geld kost.

Beter zou zijn, als de boer gewoon minder zou produceren voor een hogere prijs. 75% van het geproduceerde vlees en eieren worden naar het buitenland geëxporteerd. Dit is eigenlijk niet nodig. Als we minder zouden uitvoeren levert dat de boeren minder geld op, dit kan echter gecompenseerd worden door de binnenlandse prijzen van vlees omhoog te gooien.

Bovendien zou minder produceren op hetzelfde grondgebied meer leefruimte bieden aan het vee. Zo slaat men 2 vliegen in 1 klap.

Veel mensen zijn misschien absoluut niet blij met prijsstijgingen van vlees, melk en andere dierlijke producten, maar tenslotte is vlees een luxe goed. De gemiddelde Nederlander eet bijna elke dag biefstuk terwijl dat absoluut niet noodzakelijk is. Bovendien zouden deze prijsstijgingen het ook aantrekkelijker maken voor mensen om alternatieven te proberen. Want een van de belangrijkste redenen waarom mensen nog steeds bio-industrie vlees kopen terwijl een grote meerderheid van het Nederlandse volk toch aangeeft ertegen te zijn, is dat het goedkoop is. Goedkoper in ieder geval dan biologisch vlees of vleesvervangers.

------------

De invloed van de bio-industrie op de derdewereldlanden.

Ondanks de honger in de wereld is er genoeg landbouwgrond om iedereen op deze wereld te voeden. Veel vruchtbaar land wordt echter voor de verkeerde doelen gebruikt. Een voorbeeld vinden we in Brazilië, waar enorme veebedrijven de meest vruchtbare grond van het land in gebruik hebben, terwijl een groot deel van de Brazilianen ondervoed is. Het vlees dat van deze bedrijven afkomstig is, wordt geëxporteerd naar het rijke westen.

Nederland importeert ca. 75% van het veevoer uit het buitenland. Ongeveer één derde daarvan is afkomstig uit derdewereldlanden. Voor de productie van ons karbonade of een kippenpoot wordt zo aan de andere kant van de aarde beslag gelegd op de toch al schaarse landbouwgrond. In principe worden onze koeien dus gevoerd met het eten van hongerende mensen, zodat wij lekker goedkoop onze hamburger kunnen eten.

Ik zeg niet dat de verlaging van de vleesconsumptie het hongerprobleem automatisch zal oplossen. Maar door de consumptie van vlees terug te dringen, door bijvoorbeeld importheffingen op veevoer, kan de honger in de wereld worden bestreden. Zo krijgen Derdewereldlanden meer kans om voedsel te verbouwen voor de eigen bevolking.

--------

Het minder eten van vlees spreekt waarschijnlijk niet veel mensen aan. Veel mensen geloven helaas nog steeds dat het eten van vlees noodzakelijk is om gezond te kunnen leven. Maar hoe gezond is vlees nou eigenlijk?

In vlees zitten veel eiwitten, vitaminen, aminozuren en een aantal belangrijke mineralen zoals ijzer en zink. Daarnaast bevat vlees echter ook stoffen die juist schadelijk zijn voor de gezondheid. Zo is vlees relatief rijk aan verzadigde vetzuren. Deze blijken een grote rol te spelen bij het ontstaan van hart- en vaatziekten.

Naast deze stoffen, die van nature aanwezig zijn in het vlees, kan vlees ook onnatuurlijke toevoegingen bevatten. Het toedienen van groeihormonen en groeibevorderaars aan dieren is in de EU officieel verboden. Uit een uitgelekt rapport van de Europese Commissie blijkt echter dat dit verbod op grote schaal overtreden wordt. Eten van vlees waarin resten van hormonen en groeibevorderaars zitten kan schadelijk zijn, in het bijzonder voor kleine kinderen en zwangere vrouwen. Daarnaast bevat vlees (vooral kippenvlees*) vaak bacteriën, bijvoorbeeld de ziekmakende Salmonella. In Nederland is deze bacterie de belangrijkste bron van voedselvergiftigingen. In 1996 bleek bovendien dat de gekke-koeien-ziekte (BSE) ook kan worden overgedragen op de mens. Er werd toen namelijk een nieuwe variant van de dodelijke hersenziekte Creutzfeldt-Jacob ontdekt, die grote gelijkenis vertoont met BSE en die zeer waarschijnlijk ontstond door het eten van vlees van besmette runderen. Hoe deze koeien eraan komen heeft ook te maken met de bio-industrie, namelijk dat koeien vaak gevoerd worden met restafval vlees, in het kader van zo goedkoop mogelijk en zoveel mogelijk recyclen.

--------

Het is dan ook niet zo vreemd dat steeds meer mensen denken bij vlees aan vet, hormonen en dierenleed. Tegenover alle negatieve aandacht voor vlees staan juist positieve berichten over voeding zonder vlees. Zo wees een Amerikaans onderzoek uit dat vegetariërs een lagere kans lopen kanker te krijgen dan vleeseters. Het wekt dan ook geen verbazing dat steeds meer mensen kiezen voor voeding zonder vlees.

--------

Maar afgezien van de discussie wel of geen vlees eten, vast staat dat de bio-industrie in ieder geval in elk opzicht negatieve gevolgen heeft. Zo ook voor het milieu, en dat komt met name door het mestoverschot. Vroeger was de omvang van de veestapel op bedrijven altijd afhankelijk van de hoeveelheid beschikbaar land. Door de komst van de bio-industrie is het natuurlijk evenwicht grondig verstoord. Dieren in bio-industriestallen produceren veel meer mest dan de boer op zijn land kwijt kan. Dat is een ramp voor het milieu. Dierlijke mest is weliswaar een waardevol product dat zeer nuttig is om onder andere de bodemvruchtbaarheid op peil te houden, maar nuttige bemesting slaat om in rampspoed als de mest in zulke grote hoeveelheden op het land gebracht wordt, dat er van vergiftiging gesproken kan worden. Ten eerste zijn de mestoverschotten een belangrijke oorzaak van de verzuring van ons milieu. In mest zit ammoniak. De ammoniak verdampt en komt later in de vorm van zure neerslag weer op de bodem neer. Ammoniak is voor het overgrote deel (93%) afkomstig uit de landbouw. Door de verzuring worden hele bossen aangetast. In mest zitten ook andere stoffen die, in te grote hoeveelheden, schadelijk zijn voor het milieu. Zo komt bijvoorbeeld fosfaat uit mest in het oppervlaktewater terecht en remt de groei van waterplanten. Gebrek aan zuurstof in het water en vissterfte zijn hiervan het gevolg. Een andere stof die veel in mest voorkomt is nitraat. Deze stof is niet alleen schadelijk voor het milieu en grazende dieren, maar ook voor de mens. Vooral bij de winning van drinkwater levert nitraat problemen op. In enkele gebieden heeft men de waterwinning zelfs volledig moeten staken.

De bio-industrie zorgt dus eigenlijk voor een domino effect. Het heeft, zeker op de lange termijn, zeer ernstige gevolgen voor mens, dier en milieu.

----------

Ik denk dat ik met mijn betoog wel bewezen heb dat de bio-industrie op geen enkele wijze positief meedraagt aan de maatschappij, en dat er genoeg alternatieven zijn. Natuurlijk is het een heel gedoe om bijna de hele veeindustrie te reorganiseren, maar het is geen onoverkomelijk probleem en uiteindelijk is het beter voor zowel de natuur en de dieren als voor de economie en natuurlijk voor de gezondheid van de mensen. Dit was mijn betoog.