Begrippenlijst Thema 4: Pluriforme Samenleving §1: Cultuur en identiteit

§1: Cultuur en identiteit

• Cultuur

Alle waarden, normen en andere aangeleerde kenmerken, die leden van een groep of samenleving gemeen hebben en als van zelfsprekend worden beschouwd.

• Identiteit

Je persoonlijkheid. Ieder heeft een eigen karakter, iedere persoon is als zodanig uniek.

• Referentiekader

Een referentiekader bindt mensen, omdat ze dan dezelfde normen, waarden en gewoonten delen.

• Gedragsregulering

Het geordend verlopen van het gedrag van mensen in de samenleving.

• Rolgedrag

Het vervullen van verschillende rollen in ieder zijn/haar leven.

• Presentation of the self

De manier waarop we ons in een rol laten zien.

• Impression management

Het spelen van een rol die op een bepaald moment van men verwacht wordt.

• Dominante cultuur

De overheersende cultuur zoals die in een land geldt.

• Subcultuur

Onderdeel van de dominante cultuur en op bepaalde manieren afwijkend.

• Etnische subcultuur

Een subcultuur van mensen die behoren tot dezelfde etnische groep.

• Tegencultuur

Cultuur volledig afwijkend van de dominante cultuur.

• Socialisatie

Het proces waarbij mensen waarden, normen en andere cultuurkenmerken aanleren

• Imitatie

Het nadoen van gedrag van mensen met wie je een sterke binding hebt.

• Socialiserende instituties

Instellingen, organisaties en collectieve gedragspatronen waarbinnen en waarlangs de cultuuroverdracht in een samenleving plaatsvindt.

• Sociale controle

De manier waarop mensen anderen stimuleren of dwingen zich aan de geldende normen te houden.

• Formele sociale controle

Sociale controle gebaseerd op geschreven regels

• Informele sociale controle

Beleefdheidsvormen en andere ongeschreven regels.

• Enculturatie

Cultuurkenmerken van je eigen cultuur die je aanleert en overneemt.

• Acculturatie

Het overnemen van cultuurkenmerken waartoe je oorspronkelijk niet behoort.

• Internalisatie

Gewoonten die je vanuit de cultuur als automatisme aanleert.

• Groepsidentificatie

Het zich verwant voelen met de dominante cultuur en met de cultuur van kleinere groepen.

• Individualistisch

Het veel nadruk leggen op de individuele ontplooiing.

• Collectivistisch

Het belang van het collectief dat voorop staat.

• Loyaliteit

Trouw.

• Nature-nurturedebat

De discussie of het menselijk gedrag bepaald wordt door aangeboren eigenschappen of door wat is aangeleerd.

• Aangeboren

Het zit in je genen, je hebt het of je hebt het niet (nature)

• Aangeleerd

Je hebt het overgenomen, geleerd van iemand (nurture)

 §2: Culturele veranderingen

• Verzuiling

Het maatschappelijk leven wordt bepaald door geloofs- en levensovertuigingen.

• Sociale mobiliteit

Het stijgen of dalen op de maatschappelijke ladder.

• Handelingsonbekwaam

Niet de toestemming hebben om een overeenkomst te sluiten.

• Hiërarchische verhoudingen

De verhouding tussen de verschillende rangen in de samenleving.

• Ontzuiling

Mensen laten zich bij het maken van keuzes niet langer leiden door hun geloof of politieke overtuiging.

• Consumptiemaatschappij

Een samenleving waarin het bedrijfsleven zich sterk richt op het produceren van aantrekkelijke luxegoederen voor consumenten.

• Sociale controle

Door sociale controle wordt bewerkstelligd dat mensen zich aanpassen aan gedrag dat van hen in de groep verwacht wordt.

• Individuele ontplooiing

Mensen trekken zich weinig aan van anderen en houden er steeds meer een eigen levensstijl op na.

• Feminisme

Vrouwen streven naar gelijke rechten: ze willen hetzelfde worden behandeld als mannen.

Het eisen van gelijke rechten voor vrouwen in vergelijking met die van de mannen.

• Secularisatie

Het enorm dalen van de invloed van het geloof in de maatschappij.

• Peergroup

Een groep mensen in dezelfde leeftijdscategorie met overeenkomstige belangstelling en leefstijl.

• Piratenzender

Een radiozender die begonnen is rond de jaren 60/70 en die vooral popmuziekprogramma’s uitzond, waarvan de kosten werden gedekt door het uitzenden van reclame. 

• Publieke omroep

Omroepen waaraan we als kijker allemaal belasting meebetalen (de overheid steunt de publieke omroepen financieel).

• Commerciële omroep

Deze omroepen moeten zichzelf financieren, onder andere door reclameopbrengsten.

• Sociale media

Het algemeen begrip voor items als Facebook, Twitter, chatsites etc.

• Culturele globalisering

De steeds snellere en steeds vakere uitwisseling van verschillende culturen, veroorzaakt door historische, culturele veranderingen.

 §3: Nederland immigratieland

• Pushfactoren

De redenen om je land te verlaten.

• Pullfactoren

De redenen om naar een land toe te komen.

• Allochtoon

Iemand die zelf, of ten minste een van zijn ouders, in het buitenland geboren is.

• Autochtoon

Iemand die in Nederland is geboren en van wie de (groot)ouders ook hier zijn geboren en opgegroeid.

• Gastarbeider

Door Nederlandse bedrijven geworven werknemers, die uit andere landen komen.

• Kennismigranten

Hoogopgeleide mensen uit landen als Duitsland en de VS, die kennis meebrengen waar in Nederland grote behoefte aan is.

• Illegalen

Mensen die geen wettige toestemming hebben om hier te wonen en te werken.

• Nederlandse Indiërs

Inwoners van voormalig Nederlands-Indië.

• Molukkers

Inwoners van voormalig Nederlands-Indië die in het koninklijk Nederlands-Indisch leger gevochten hadden tegen de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd.

• Surinamers

Inwoners van Suriname.

• Antillianen

Inwoners van de Nederlandse Antillen.

• Vluchtelingen

Iedereen die zijn woongebied is ontvlucht uit vrees voor geweld of zijn leven.

• Gezinshereniging

Het verschijnsel waarbij mensen die legaal in Nederland verblijven hun gezinsleden laten overkomen.

• Gezinsvorming

Het verschijnsel waarbij een Nederlander (of iemand met een verblijfsvergunning) met een buitenlander trouwt en hier een gezin sticht.