Beeldende vorming

Begrippen
Centrale asymmetrische compositie
Het midden van het beeld kan op geen enkele
manier in twee gelijke helften worden gedeeld.
Veel organische stoffen zijn asymmetrisch.

Symmetrische compositie
Symmetrisch betekent spiegelbeeldig,
beelden waarbij de helften boven- onder, links- rechts,
gelijk zijn aan elkaar.
Regelmatige geometrische en stereometrische
vormen zijn altijd op
één of meerdere manieren symmetrisch

Geometrische compositie
Geometrische figuren/vormen kunnen met
een liniaal en passer gemakkelijk getekend worden.
Voorbeelden van geometrische vormen zijn:
vierkanten, cirkels, rechthoeken ect.
Geometrische vormen kunnen ook ruimtelijk zijn.
geometrische vormen worden vaak in de bouw toegepast,
omdat ze makkelijk en snel gemaakt kunnen worden.

Organische compositie
De vormen zijn afgeleid van
plantaardige, dierlijke en menselijke vormen.
Ze lijken op natuurlijke wijze te zijn gegroeid.
De vormen zijn vaak rond, vloeiend en grillig

Diagonale compositie
Een compositierichting, dat een dynamische
compositie weer kan geven.
De ordening loopt via een diagonaal op het beeldvlak.

Slingerend/spiraalvormige compositie
Bij een slingerende compositie is er door het
werk een denkbeeldige S-lijn te zien.


Driehoekscompositie
In het bijzonder in de Renaissance werd de driehoek
als compositiegrondvorm veel gebruikt.
De compositie heeft een horizontale basis en gelijkbenige opbouw.
Dat levert een rustig en evenwichtsbeeld op.
De piramide compositie is de
ruimtelijke variant van de driehoekscompositie

Overall compositie
Het is een overzichtelijke manier van ordenen,
waarbij geen elementen extra nadruk krijgt.
Alle elementen zijn regelmatig over het beeldvlak verdeeld,
dus geen overlapping

Primaire kleuren
Rood, geel en blauw zijn de primaire kleuren.
Het zijnde zuiverste kleuren. Andere kleuren kunnen
worden gemengd met deze drie kleuren

Secundaire kleuren
Dat zijn de kleuren groen, oranje en paars.
Ze zijn niet zuiver, omdat ze gemengd zijn
met twee primaire kleuren.

Tertiaire kleuren
Dat zijn de onzuiverste kleuren, want ze
bestaan uit een mengsel van drie primaire kleuren.

Warm/ koude kleuren
Het gebruik van warme kleuren naast koude kleuren
geeft een contrast. Warme kleuren springen eruit
terwijl de koudere kleuren verder weg lijken.
Met warm/koude kleuren kan diepte worden gesuggereerd

Licht/donker contrast
Het gaat hierbij om het contrast in helderheid.
Donkere en lichte kleuren steken tegen elkaar af.
Met licht/donker contrast kan diepte worden gesuggereerd

Kleur/kleur contrast
Bij dit contrast zie je verschil tussen
twee naast elkaar gebruikte kleuren.
Het gaat dan om het contrast tussen twee kleursoorten.
Bij elk contrast tussen twee kleuren
is sprake van kleur/ kleur contrast.

Complementair kleurgebruik
Twee tegenover elkaar liggende kleuren in de kleurencirkel
worden naast elkaar geplaatst.
De kleuren versterken elkaars werking,
rood lijkt roder naast groen, dan naast oranje.
Sinaasappels worden dan ook verkocht
op een donkerblauw papiertje.

Kwaliteits kleurgebruik
Het gaat hierbij om het contrast in zuiverheid
of verzadiging tussen twee kleuren
van dezelfde kleursoort

Kwantiteits kleurgebruik
Het gaat hierbij om de tegenstelling in
grootte van de oppervlakken die twee v
verschillende kleurvakken vullen.

Simultaan kleurgebruik
Kleuren, die als ze naast elkaar gebruikt
worden elkaar beïnvloeden.
Die werking treedt o.a. op bij complementair kleurcontrasten.
De wederzijdse beïnvloeding van kleuren,
die tegelijk ons netvlies raken,
wordt simultaan contrast genoemd.

Expressief kleurgebruik
De kleuren die worden gebruikt drukken
de stemming van de maker uit.
De kleuren die gebruikt worden zijn vaak erg fel.


Impressief kleurgebruik
Hierbij wordt geprobeerd d.m.v. kleur de
veranderlijke indrukken van kleur,
de veranderende indrukken
van licht en schaduw vast te leggen.
De kleuren komen overeen met de indruk
op een bepaald moment van iets.

Kleurperspectief
Er wordt gebruik gemaakt van typische kenmerken van kleuren.
Bv: rood is opdringerig, dus lijkt naar voren te springen.
Kleurperspectief wordt vaak bij reclame toegepast.

Symbolisch kleurgebruik
Aan de kleuren wordt een diepere betekenis toegekend.
Die betekenis verschild per cultuur.

Functioneel kleurgebruik
Het gebruiken van kleuren die een
bepaald kenmerk toegekend hebben gekregen.
Bv: boven een nooduitgang hangt een groen bordje.
‘Groen’ betekend hier veilig. Maar ook de elektrische bedrading
hebben een functionele kleur gekregen.
Kleur kan ook op een functionele manier
worden gebruikt om een bepaalde sfeer te scheppen.

Monochroom kleurgebruik
Het gebruiken van maar één kleur.

Vervreemdend kleurgebruik
Kleurgebruik dat afwijkt van het normele.
Bv: geschilderde paarse bomen

Pointillisme
Een schilderstijl waarbij met verf kleine stipjes naast
elkaar op een doek worden geplaatst. Op een
afstand lijkt het doek licht uit te stralen.

Omklappen
Alle aanzichten worden weergegeven van een bepaald beeld.
Alle kanten zijn dan even belangrijk.
Omklappingen worden het meeste in primitieve kunst
en kubisten toegepast

Groot/ Klein
Door grote en kleine voorwerpen/ beelden worden naast elkaar
geplaatst. Dit kan ruimte suggereren

Overlapping
Een manier van ruimte suggestie.
Een deel van een voorstelling wordt achter
een andere voorstelling geplaatst

1-puntsperspectief
Het tekenen vanuit een punt. Lijnen/ voorwerpen
die verder weg zijn, worden kleiner hierdoor.
de lijnen/voorwerpen die dichterbij zijn lijken groter

2- puntsperspectief
Hierbij wordt getekend vanuit twee punten.
Je krijgt dan ook twee vlakken van een voorwerp te zien

Plans
De indeling in plans is een compositorische indeling
van het beeldvlak. De indeling is horizontaal.
Met plans ontstaat ruimtesuggestie of diepte werking.

Meestal zijn er drie plans:
- voorplan(voorgrond)
- middenplan
- achterplan(achtergrond),

Het achterplan ligt hoog op het vlak en stelt dat gene voor
wat het verst weg ligt. Hierbij worden de dingen
die dichterbij staan groter afgebeeld dan
de dingen ver weg. Ook gebruikt men bij plans overlapping


Standpunten
Het standpunt is de plaats van waaruit
iets is bekeken en afgebeeld
Een standpunt kan hoog of laag zijn.
Door veranderingen van standpunt
veranderd de kijk op het tafereel

Drie standpunten:
- bovenaanzicht
- zijaanzicht
- onderaanzicht

Stapeling
Bij stapeling wordt diepte gesuggereerd door delen van de voorstelling
die verder weg liggen in lagen boven elkaar af te beelden.

Schaduwen
Schaduw is het effect van licht. Schaduwplekken ontstaan
Omdat er weinig of geen licht op valt.

Er worden verschillende schaduwen onderscheiden
- de eigen schaduw: ontstaat in de vorm zelf,
omdat er geen direct licht op valt
- de kernschaduw: het middelste, donkerste
deel van de eigen schaduw
- slagschaduw: zichtbaar op een ander
voorwerp

Verkorting
De lengte van de vorm lijkt korter dan hij in werkelijkheid is.
Verkorting ontstaat wanneer een lange vorm
naar de toeschouwer is gericht.
De lengte is daardoor niet in de volle lengte zichtbaar.

Vogelvluchtperspectief
Als de horizon extreem hoog ligt, dan spreekt
men van vogelvluchtperspectief. Het lijkt alsof de waarneming
gedaan wordt vanuit het standpunt van een vogel.


Kikvorsperspectief
Hierbij ligt de horizon extreem laag.
Er wordt tegen het beeld opgekeken

Doorkijkje
Bij een doorkijk wordt de toeschouwer
uitzicht geboden op de ruimte in de
achtergrond van een voortstelling.
Wat niet zichtbaar is wordt overlapt door de voorgrond.

Trompe l’oeil
In de barok vervaardigde men de indrukwekkende
plafondschilderingen in centraal perspectief,
waarbij de indruk werd gewekt dat er geen plafond meer was.
Zo’n plafond is slechts vanuit een standpunt
helemaal correct te bekijken.