ADHD

Ik hou mijn spreekbeurt over ADHD ik doe dit omdat ik denk dat er veel mensen zijn die hier niet zoveel van afweten en ik het een interessant onderwerp vind.

Ik wil graag de volgende punten behandelen:
 Wat is ADHD?
 Wanneer spreken we van ADHD?
 Wat is de oorzaak van ADHD?
 Is ADHD te behandelen?
 Waarom geen medicijnen bij ADHD?
 Waarom wel medicijnen bij ADHD?
 Wanneer medicijnen?
 Welke medicijnen?

Wat is ADHD?

De kernproblemen van ADHD zijn:
 Aandachts en concentratie stoornissen
 Impulsiviteit
 Hyperactiviteit

Kinderen met ADHD hebben moeite om hun aandacht te richten en vast te houden. Ze kunnen belangrijke en onbelangrijke prikkels moeilijk uit elkaar te houden. Met prikkels bedoel ik alles wat met de zintuigen wordt waargenomen zoals: ruiken, horen, zien, voelen, proeven, enz. Bij ADHD kinderen lijken alle prikkels even sterk door te komen. Daardoor hebben ze last van achtergrond ruis. Ze horen niet alleen de leraar praten. Maar ze horen ook de auto op de straat, het vliegtuig in de lucht en het gekraak van de stoel naast zich. Ze zien niet alleen de leraar die les geeft maar ze zien ook de leuke tekening aan de muur en de strepen in de trui van de buurman. Om zich dan toch te concentreren op de leraar moeten ze de onbelangrijke prikkels uitschakelen. Dat kost hen extra veel moeite.
Er zijn veel misverstanden ontstaan over het feit dat kinderen gauw zijn afgeleid. Zo adviseert men soms een prikkelarme omgeving bijvoorbeeld een afgeschermde hoek in de gang met alleen hoogst noodzakelijke spullen erin zonder iets aan de muur en met zo min mogelijk geluid. Dit geldt lang niet voor alle kinderen met ADHD. Een kind met ADHD kan ook nog worden afgeleid door haar eigen gedachten. Het gaar zitten suffen of aan andere dingen denken. Het kind is dan even slecht bij de les als in het klas lokaal. Het is namelijk niet de omgeving die het kind afleidt. Het kind wordt afgeleid door zijn onvermogen om de prikkels te selecteren en zijn aandacht blijvend op zijn taak te richten.
Kinderen met ADHD zijn vaak heel impulsief (doen zonder nadenken). Ze geven antwoord voor ze de vraag goed gehoord of gelezen hebben, ze lopen van hun stoel en verkopen anderen een dreun voor ze het in de gaten hebben. Kortom, ze doen iets voordat ze nadenken over de gevolgen. Dat maakt het voor hen moeilijk om hun gedrag te plannen en te organiseren.
Vaak zijn deze kinderen lichamelijk hyperactief. Dat is te zien aan hun over beweeglijkheid. Ze voelen dit zelf als onrust van binnen, ze kunnen gewoon niet goed stilzitten. Die inspanning vraagt hen extra energie. Het verwarrende is dat ze niet altijd druk of snel afgeleid zijn. ze kunnen zich bijvoorbeeld wel goed concentreren op spannende films, computer filmpjes of iets anders wat ze interesseert. Dit is bijna nooit hun schoolwerk. Bij buitenstanders lokt dit vaak de opmerking: \"ze kunnen het wel, als ze het maar willen!\" uit. Kinderen met ADHD kúnnen zich wel concentreren maar het kost bij hen veel meer inspanning.
De meer ernstige vorm van ADHD komt voor bij één procent van de kinderen en jongeren. Twee tot vier procent heeft last van de minder ernstige vorm. Hoe vaak ADHD bij volwassenen voorkomt is onbekend. Men schat dat ongeveer de helft van de mensen, die als kind diagnose ADHD kregen, op volwassen leeftijd last blijft houden van een of meer hinderlijk symptomen. ADHD komt meer voor bij jongens dan bij meisjes.
ADHD bestaat ook in de vorm waarbij alleen sprake is van een stoornis in de aandacht zonder impulsiviteit en hyperactiviteit. Dit wordt ook wel ADD genoemd, wat in het engels Attention Defict Disorder (without hyperactivity) en in het Nederlands wordt dit Alle Dagen Druk genoemd. ADHD is in het Engels Attention Defict Hyperactivity Disorder. In het Nederlands wordt dit vaak Alle Dagen Heel Druk genoemd. ADD wordt minder snel herkend dan ADHD. De mensen met ADD vertonen immers geen storend gedrag. Toch presteren kinderen met ADD dikwijls onder hun niveau. Dat roept problemen op bij het leren en dat heeft weer een negatieve invloed op de ontwikkeling van het zelfvertrouwen. Kinderen met ADD zitten ook niet lekker in hun vel.
Bij ADD worden dezelfde medicijnen voorgeschreven als bij ADHD, maar er is veel minder ervaring mee op gedaan. In het algemeen is bekend dat bij ADD lagere doseringen vaak al effectief zijn.
ADHD gaat vaak samen met andere lichamelijke of psychiatrische stoornissen. Zo is bekend dat ongeveer de helft van de kinderen met ADHD ernstig opstandig gedrag voorkomt. Een kwart heeft ook last van leer angst en stemming stoornissen.
ADHD komt vaak voor in combinatie met stoornissen uit het autistisch spectrum zoals PDD. PDD is een afkorting van Pervasive Developmental Disorder. Dat is in het Nederlands: pervasieve ontwikkelingsstoornissen.

Veel voorkomende kenmerken bij ADHD-kinderen zijn:

 Moeilijk stil blijven zitten
 Snel afgeleid
 Wiebelen draaien en friemelen
 Kunnen moeilijk op hun beurt wachten
 Geven antwoord voor dat de vraag gesteld is
 Kunnen moeilijk instructies volgen
 Kunnen zich niet goed concentreren
 Rennen van de ene activiteit naar de andere
 Kunnen niet rustig spelen en praten overdreven veel
 Vallen anderen in de rede
 Luisteren niet goed naar wat anderen zeggen
 Raken veel kwijt en verliezen vaak wat
 Storten zich vaak in gevaarlijke situaties

Dit zijn vooral negatieve dingen maar ADHD-kinderen kunnen ook:

 Spontaan en open zijn
 Een enorme creativiteit hebben
 Energiek en enthousiast zijn
 Humor hebben (de clown uithangen)
 Gevoelig en zorgzaam zijn
 Een goed inlevingsvermogen hebben

Veel voorkomende kenmerken van volwassenen met ADHD zijn:

 Vergeetachtigheid
 Zich moeilijk op een taak kunnen concentreren
 Een conversatie moeilijk kunnen volgen
 Neiging om te veel taken op zich te nemen en ze dan niet te beëindigen
 Problemen hebben met het indelen van hun tijd (afspraken inplannen en zo)
 Gemakkelijk gefrustreerd zijn
 Vaak verhuizen, van baan veranderen
 Een baan hebben beneden zijn of haar niveau
 Moeilijkheden met relaties
 Neiging tot verslaving
 Laag zelfbeeld of onzekerheid
 Impulsief beslissingen nemen
 Neiging om onverantwoorde risico’s te nemen
 Afkeer van lange termijn producten
 Afkeer van boeken (of ze niet uit lezen)
 Moeilijkheden met het bijhouden van de eigen administratie
 Moeilijkheden met het omgaan van geld

Wanneer spreken we van ADHD?

Hoe stelt men vast of er sprake is van ADHD? Dat is minder eenvoudig dan het lijkt. Er is geen eenvoudige test die kan uitwijzen of een kind ADHD heeft. Er is heel wat kennis en ervaring voor nodig om dit te kunnen vaststellen. Boven dien zegt de diagnose ADHD nog niets over de gevolgen voor de ontwikkeling van het kind. Het is van groot belang dat wordt bekeken hoe de stoornis de ontwikkeling van het kind beïnvloed. Welk effect heeft ADHD op het leergedrag, het gedrag thuis en het omgaan met emoties op school.
Meestal wordt de diagnose ADHD gesteld door een arts. Doorgaans is dat een kinder psychiater en kinderarts of een kinderneuroloog. Bij de diagnostiek werkt de arts samen met de ouders, de leraar en met andere deskundigen zoals en psycholoog of een orthopedagoog.
Om de diagnose ADHD te stellen verzamelt de arts informatie over:

 De ontwikkelingsproblemen
 De gezondheidsproblemen
 Het voorkomen van leer en gedragsproblemen in de familie
 De omgang tussen ouders en kind
 De relatie van het kind met zijn leraar
 De leefomgeving
 De stress in het gezin (zoals de gezinsleden die ervaren)

De arts verzamelt de informatie op verschillende manieren:

 Een gesprek met de ouders
 Informatie van de leraar
 Informatie uit vragenlijsten met behandel ervaringen
 Lichamelijk onderzoek
 Zijn eigen indruk van het kind

Uiteindelijk beoordeelt de arts om wat voor ADHD problemen het gaat en welke hinder het kind in zijn ontwikkeling ondervindt aan de ADHD. De leef omgeving speelt daarbij ook een rol. Drukke, impulsieve kinderen geven doorgaans minder hinder in een omgeving met genoeg uitwijkmogelijkheden dan bijvoorbeeld in een kleine flat in een drukke stad.
In de diagnostiek wordt ook gelet op de manier waarop ouders met spanningen omgaan. Kinderen met ADHD vragen nu eenmaal veel aandacht van hun ouders en leraar.
Tenslotte wordt een diagnose gesteld en doet de arts uitspraak over de oorzaken van de bestaande leer- gedrags- en emotionele problemen. Aan de hand daarvan kan een behandelplan worden opgesteld. Verder gaat men na welke psychiatrische diagnostische categorie op het kind van toepassing is: Hoe noemt men de problemen van een kind? Met psychiatrische diagnostische categorie bedoel ik de DSM-IV diagnostic statistical manual of mental disorders. Daarin staat dat je van ADHD kunt spreken als wordt voldaan aan zes van de negen voorbeelden van aandachtstekort of aan de zes van de negen voorbeelden van hyperactivity of impulsiviteit. Door zo’n systeem te gebruiken weten artsen over de hele wereld dat ze het over dezelfde problematiek hebben.

Wat is de oorzaak van ADHD?

De oorzaak van ADHD is nog niet duidelijk. Men verondersteld tegenwoordig dat bij ADHD meerdere factoren in het spel zijn. zowel erfelijke als biologische of omgevings factoren lijken een rol te spelen. Het komt nogal eens voor dat ouders hulp zoeken voor hun kind, en dat bijvoorbeeld de vader zich realiseert dat hij vroeger haast dezelfde problemen had. In 25% van de gevallen komt ADHD ook voor bij bloedverwanten in de eerste graad. Een enkele keer is bij het kind sprake van een aantal geboorte afwijkingen, dat een syndroom vormt waar ADHD vaak bij voorkomt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij het fragiele –X- syndroom en het foetaal-alcohol-syndroom.
Met omgevingsfactoren bedoel ik niet alleen de opvoeding. Omgeving dat zijn alle omstandigheden tijdens de zwangerschap, de geboorte én de verdere ontwikkeling. We zien nu in dat ervaringen niet alleen herinneringen geven, maar dat ze ook blijvend een verandering kunnen veroorzaken in de ontwikkeling van de hersenen. Ook kunnen de ADHD problemen zijn begonnen na een ernstige infectieziekte, zoals hersenvliesontsteking. In een aantal gevallen kunnen ADHD problemen worden versterkt door een overgevoeligheid voor bepaalde voedingstoffen.
In recente literatuur over ADHD lezen we over een niet goed werkend neurotrans- mittersysteem. Men verondersteld dat dit de voornaamste oorzaak is van ADHD. Neurotransmitters zijn overdracht stoffen in de hersenen. Het zijn chemische boodschappers die zorgen voor verbinding tussen hersencellen. Bij kinderen met ADHD zouden die neurotransmitters minder goed werken in bepaalde delen van de hersenen: de prefrontaalkwab en het limbisch systeem.
De prefrontaalkwab is een van de meest ontwikkelde delen van de hersenen. Men neemt aan dat dit gedeelte een belangrijke rol speelt bij aandacht en concentratie, regulatie van gedrag controle van impulsen en planning van toekomstige handelingen. Ook bij de gevoeligheid voor straf en beloning zou de prefrontaalkwab een rol spelen. Het limbisch systeem beïnvloedt onder ander emotie geheugen en motivatie.
Deze theorie maakt het gedrag van een kind met ADHD ineens een stuk begrijpelijker. Als er iets hapert in de verbindingen tussen de zintuigen en de delen van de hersenen waar bepaalde informatie wordt verwekt. Dan komen boodschappen niet duidelijk over. Het gedag van kinderen met ADHD kan dan ook de indruk wekken dat er ergens een contactje loszit.
De belangrijkste neurotransmitters die bij ADHD een rol spelen zijn dopamine, noradrenaline en serotonine. De ADHD symptomen verminderen vooral als de werking van dopamine wordt versterkt met methylfenidaat. Er wordt wel verondersteld dat de productie van neurotransmitters toeneemt naarmate iemand ouder wordt. Dit zou verklaren waarom een flink aantal kinderen met ADHD over de klachten heen groeien.
De Amerikaanse Zametkin heeft de hersenen van een volwassene met ADHD en zonder ADHD vergeleken tijdens een aandachtstaak. Hij zag een opmerkelijk verschil. Vooral de delen van de hersenen die betrokken zijn bij aandacht planning en inhibitie (het onderdrukken van onbelangrijke prikkels of onaangepast gedrag) bleken veel minder glucose te verbruiken bij de volwassene met ADHD. Een verminderd glucose verbruik wijst erop dat de neuronen en het neurotransmittersysteem minder actief zijn in delen van de hersenen. Hetzelfde is vastgelegd bij een onder zoek onder kinderen met en zonder ADHD.

Is ADHD te behandelen?

Er is nog gen medicijn dat ADHD geneest, evenmin als een pasklare therapie die de stoornis op heft. Wel kunnen medicijnen de verschijnselen verminderen. Daar naast kan een ADHD kind leren omgaan met ADHD. Men speelt dikwijls over het leiden van het gedrag in eerste instantie door ouder en leraar. Maar met toenemen van de leeftijd meer en meer door de kinderen zelf. Hun eigen kennis over ADHD zal hun ertoe leiden met hun problemen te leren omgaan. ADHD is nooit een excuus voor gedragsproblemen, maar vaak wel de verklaring.

Waarom geen Medicijnen bij ADHD?

Er kan sprake zijn van bijwerkingen. In de praktijk speelt dit geen grote rol, want medicijnen worden meestal gestopt als er hinderlijke bijwerkingen zijn. Er wordt dan een poging gedaan met een ander medicijn. Van de nieuwere medicijnen is overigens niet goed bekend welke nadelige effecten ze misschien kunnen hebben tijdens een jarenlange behandeling.
Het is nog niet aangetoond dat medicijnen de vooruitzichten op lange termijn gunstig beïnvloedt. Dat komt vooral doordat zoiets moeilijk te onderzoeken is. Kinderen zouden daarvoor wel dertig jaar moeten worden gevolgd, in die tijd is er alweer veel veranderd in de behandeling en diagnostische inzichten bij ADHD.

Waarom wel medicijnen bij ADHD?

Het grootste pluspunt van medicijnen bij ADHD is het voorkomen van allerlei mislukkingen voor het kind en het doorbreken van de negatieve spiraal in de relatie tussen kind en omgeving. Medicijnen voor gedrag roept al gauw negatieve reacties op, zoals: wat gemakzuchtig. Ouders voelen zich dan schuldig. Niet het minst door opmerkingen van buitenstaanders die niet weten waar ze het over hebben.
Maar als blijkt dat neuro-biologische stoornissen een rol spelen bij ADHD, dan is het niet zo vreemd chemische middelen te gebruiken om tekorten aan te vullen en in biologisch opzicht het evenwicht herstellen. Als we steeds opnieuw zien dat kinderen met medicijnen wel in staat zijn hun talenten te ontwikkelen, dan zijn medicijnen bij ADHD te vergelijken met de onderhoudsmedicatie bij aandoeningen als epilepsie en astma. Ook bij die problemen worden medicijnen voorgeschreven om de ontwikkelingskansen te vergroten.

Wanneer medicijnen?

Over het algemeen moet een kind aan de volgende voorwaarden voldoen voordat er medicijnen in aanmerking komen.

De ADHD problemen…….
 Moeten voor het zevende jaar zijn ontstaan
 Geven zowel op school al thuis ernstige moeilijkheden
 Verhinderen de ontwikkeling van het kind
 Geven problemen in de omgang met leeftijdsgenoten
 Doen het kind aantoonbaar onder zijn niveau presteren
 Verbeteren onvoldoende met extra steun en structuur

Welke medicijnen?

Methylfenidaat (een bekend \'merk\' is Ritalin/Sandoz) is het meest gebruikte medicijn bij ADHD. Samen met dexamfetamine behoort dit tot de groep van de psychostimulantia (amfetamines). Dexamfetamine is niet als merkproduct te krijgen, het kan worden besteld bij de apotheek. Methylfendiaat en dexamfetamine vallen onder de opiumwet. Dat betekent dat de inspectie voor de volksgezondheid de uitgifte van de recepten controleert.
Desipramine (petrofran) en imipramine (trofanil) zijn medicijnen die geregistreerd staan voor de behandeling van depressies. Clondine (dixarit) is in hoge dosis een bloeddruk verlagend middel. In lage dosis wordt dit ook toegepast bij ADHD