Stress

Inleiding

Ik doe mijn presentatie over stress. Stress is een onderwerp waar veel over gepraat wordt in het dagelijks leven. Dit is ook niet verwonderlijk als je nagaat dat een op de tien Nederlandse werknemers lijdt aan burnout en er ook veel examenkandidaten en zelfs vakantiegangers zijn die psychische of fysieke klachten hebben door teveel stress. Maar weten we dan wel precies wat stress betekent, waar het voor staat en wat de gevolgen van stress kunnen zijn? En wat we ons ook kunnen afvragen is: is stress alleen maar slecht?

Wat is stress?

Stress is als je’t letterlijk bekijkt eigenlijk alleen maar spanning. Spanning is gezond, want hierdoor krijgt het lichaam juist een oppepper en functioneert de persoon in kwestie juist beter. Het gaat er gewoon om dat je op de goede manier hiermee omgaat, oftewel een kwestie van coping: het op een goede manier omgaan met gebeurtenissen in je leven.

Stress in de betekenis van hoe wij het gebruiken, krijg je als de verhouding tussen de uitdaging en de spanning die iemand daarbij voelt, niet goed is. Er zijn veel oorzaken waardoor iemand last van stress kan krijgen. Een onderzoek uit 1967 van de onderzoekers Holmes en Rahe geeft de belangrijkste stressgevoelige “life events”. De gebeurtenis trouwen hebben ze hierbij op 50 van de 100 punten gezet en uit de enquête die ze onder 400 mensen hebben gehouden, zijn de andere scores gekomen. De ondervraagden moesten de andere gebeurtenissen vergelijken met de 50 punten die trouwen kreeg. Het is wel opvallend dat ontslag en trouwen allebei ongeveer evenveel punten scoren, terwijl je juist zou denken dat trouwen toch meer positief is. Oa hierdoor is er wel wat commentaar op dit onderzoek, maar toch is het een begrip in de psychologie.

Dood van een partner 100
Echtscheiding 73
Scheiding van tafel en bed 65
Gevangenisstraf 63
Dood van naaste familie 63
Persoonlijke verwonding of ziekte 53
Huwelijk 50
Ontslag 47
Huwelijksverzoening 45
Pensioen 45
Verandering in gezondheid familielid 44
Zwangerschap 40
Seksuele problemen 39
Gezinsuitbreiding 39
Grote aanpassing op het werk 39
Verandering in financiele situatie 38
Dood van een goede vriend 37
Verandering van werk 36
Ruzies met huwelijkspartner 35

1. De spieren zijn klaar voor gebruik en maken opgeslagen energie vrij. 2. Bij de snelle stress- of schrikreactie ontstaat (klam) zweet en kippenvel. 3. De ademhaling versnelt, wat kan leiden tot hyperventilatie. 4. Langdurige stress geeft door voortdurende aanspanning van spieren hoofd-, nek- en rugklachten. 5. Afsluiten van de bloedtoevoer naar de hersenen kan bij een schrikreactie leiden tot duizelingen. 6. Slapeloosheid, met als logisch gevolg vermoeidheid, is een gevolg van langdurige stress. 7. De hartslag versnelt en de bloeddruk stijgt. Hartklachten kunnen het gevolg zijn van langdurige stress. 8. De bloedtoevoer naar de darmen neemt af, het spijsverteringsstelsel wordt stilgelegd. Een droge mond is daardoor een teken van stress. Langdurige stress leidt tot maagzweren en darmverstoppingen. 9. Snelle stress wekt dikwijls een erectie op, maar chronische stress leidt tot menstruatie- en potentiestoornissen. 10.Huidaandoeningen zoals eczeem kunnen een gevolg zijn van langdurige stress

Vormen stress

Je hebt twee vormen van stress: snelle stress en langzame stress.

Snelle stress

In de eerste seconden na hevige schrik, een ongeluk, het ontwaren van een treiteraar, sturen de hersenen stresssignalen via ruggenmerg en zenuwuiteinden van het sympatisch zenuwstelsel het lichaam in. De zenuwuiteinden scheiden adrenaline en noradrenaline uit als stressveroorzakende moleculen. Het lichaam maakt zich klaar voor een vlucht-, vecht- of angstreactie.

Langzame stress

Na een paar minuten komt het langzamere stresssysteem op gang. In de hersenen scheidt een hersenstructuur midden onderaan de hersenen) het zogenoemde CRH (Corticotropine-releasing hormoon) uit, een hormoon. Dat reist door een bloedvatje een korte afstand naar de hypofyse (een hormoonproducerende klier die onderaan de hersenen hangt). De hypofyse reageert op CRH door een ander hormoon te creëren, namelijk ACTH (Adrenocorticotroop hormoon). ACTH stroomt in het bloed mee en brengt in de bijnierschors de productie van glucocortico-steroïden op gang. Die beïnvloeden vele lichaamsprocessen. Het effect is afhankelijk van de grootte en de duur van de glucocortico steroïden productie.

Soorten van stress

Er zijn meerdere soorten stress, namelijk:

· Werkstress · Examenstress · Traumastress · Burnout · Vakantiestress · Podiumvrees

Werkstress

In Nederland worden per jaar ongeveer 30.000 mensen arbeidsongeschikt verklaard door stress en overspanning. Dit komt vooral door psychische problemen, zoals stress.

Stress veroorzaakt veel financiële schade, omdat gestresste werknemers slechter presteren en de zieke/afgekeurde werknemers de premies omhoog jagen. De maatschappelijke kosten veroorzaakt door stress worden geschat op zo’n 2,2 miljard euro.

Het zijn niet alleen mensen die keihard werken die last krijgen van stress, ook onderbelaste mensen krijgen er last van. Overspannen huisvrouwen worden bijvoorbeeld aangeraden om meer cursussen e.d. te doen, waardoor zij aan’t werk kunnen en zich in ieder geval niet nutteloos voelen, omdat ze iets kunnen.

Volgens recent onderzoek is het vooral de hoogopgeleide professionals van tussen de 35 en 55 jaar oud die last heeft van stress. Zij houden het meestal alleen nogal verborgen en het is te merken in de privésfeer en geleverd werk, daarom tonen de cijfers meer de werknemers aan dan de professionals.

Sinds 1998 is de regering wat actiever gaan werken aan preventie van werkstress.

Examenstress

Examenstress is een voorbeeld van een prestatie die door anderen beoordeeld wordt waar zenuwen ineens de kop op kunnen steken. Een beetje spanning is goed, maar als iemand echt beneden zijn niveau presteert, praat je pas echt van faalangst/prestatieangst. Angst was vroeger een reactie op dreigend fysiek gevaar, waardoor je denken werd/wordt uitgezet en het er alleen naar maar om gaat op de vecht/vluchtreactie zo goed mogelijk uit te kunnen voeren. Als je een examen hebt, kan het dus gebeuren dat je om die reden een black-out krijgt en veel slechter presteert dan normaal.

Of iemand een black-out krijgt, hangt af van gebeurtenissen in het verleden, zoals de mate waarin jij het idee hebt dat je ouders iets van je verwachten, want hoe meer zij van je verwachten, hoe eerder jij dichtklapt, omdat je dan altijd het idee hebt beoordeeld te worden door je ouders.

Faalangst is ook een zelfbevestigend systeem, want als iemand denkt dat hij/zij iets niet kan, dan blokkeert die persoon geestelijk/lichamelijk en wordt nog banger. Het beste is dan ook als je probeert de negatieve gedachten om te zetten in positieve gedachten.

Traumastress

Traumastress is een stoornis die optreedt als mensen een traumatische ervaring meemaken, zoals verkeersongelukken, rampen, seksueel misbruik, misdrijven of het plotseling overlijden van een partner. Deze Post-traumatische Stressstoornis komt ook veel voor bij militairen/politiemensen, omdat die in hun werk ook vaak te maken hebben met schokkende gebeurtenissen.

Burnout

Burnout, oftewel opgebrandheid, is dat iemand door zijn/haar werk uitgeput is, snel vermoeid is en weinig energie heeft en verder dat diegene gaat twijfelen aan zijn/haar eigen kwaliteiten. Dit komt vooral voor bij beroepen waarin mensen veel contact hebben met andere mensen, zoals in de onderwijssector en in de horeca.

Factoren die hierbij een rol kunnen spelen zijn: hoge werkdruk, slechte werksfeer, lage beloning en dat de mensen weinig te zeggen hebben over hun eigen vrije dagen/pauzes.

Uit onderzoek van het CBS blijkt dat 1 op de 10 werknemers in Nederland hier in meer of mindere mate last van heeft.

Iemand die in mindere mate last heeft van burnout, zou eigenlijk even rust moeten nemen van zijn werk, veel ontspanning nemen en vooral niet op dezelfde manier door blijven gaan, want daardoor is er een grote kans dat de opgebrandheid erger wordt, waardoor diegene uiteindelijk waarschijnlijk een langere tijd niet kan werken.

Vakantiestress

Een vrij onbekend verschijnsel in Nederland is vakantiestress. Vakantiestress is een ziekte die ongeveer 200 mensen per jaar treft. Meestal gaat ‘t gewoon om heimwee, maar bij sommige mensen is het een doorwerking van de stress die de mensen al het hele jaar meemaken en die er in de vakantie uitkomt.

Mensen die last hebben van vakantiestress worden meestal opgehaald door zogenoemde “repatriëringsorganisaties”, organisaties die helpen om de vakantieganger weer in zijn/haar normale ritme te komen. Deze organisaties zijn vaak een onderdeel van de reisverzekering.

Poduimstress

Poduimstress of poduimvrees is een verschijnsel wat voorkomt bij musici, toneelspelers en sporters. Het is de vrees dat je niet goed presteert en gedeeltelijk is het goed, want hierdoor wordt iemand meer gefocussed, maar als het te ver doorslaat kan het heel vervelend zijn, want er zijn voorbeelden bekend van zangers van bands die om deze reden gestopt zijn.

Conclusie

Samenvattend kan je dus zeggen dat stress op zich niet verkeerd is, alleen dat je niet te veel stress moet hebben, want dat beïnvloedt je prestaties behoorlijk. In veel landen is overmatige stress een groot probleem en vandaar ook dat regeringen er steeds meer aandacht aan gaan besteden.