Al in de prehistorie begonnen mensen gebruiksvoorwerpen te versieren en tekeningen te maken à grottekeningen
Polytheïsme: meerdere goden monotheïsme: een god
Na val van romeinse rijk: Christendom steeds belangrijker, veel christelijke kunst.
Grieken: inspiratiebron van velen. (800-150 v.c)
Bouwkunst
3 bouworden:
* Dorisch. Robuust, eenvoudig, niet versierd
* Ionisch. Rank en elegant, krulvormen
* Korinthisch. Lijkt op Ionisch, maar groter, bladmotief als versiering.
Theater:
* halve cirkelvorm, uitstekende akoestiek, tegen een natuurlijke helling.
Beeldhouwkunst
* Archaïsch. Stijve houdingen, glimlach, haren strak, geen duidelijke anatomie
* Klassiek. Ontspannen houdingen, contrapost, anatomie, geïdealiseerd.
* Hellenistisch. Ingewikkelde dynamische houding, veel draaiingen, overdreven anatomie
Schilderkunst
* muurschilderingen
* mozaïeken
* vaasschilderingen. Geometrisch, oriëntaliserend, zwartfiguur, roodfiguur
Romeinen: bewonderaars Griekse kunst. (510 v.c.-400 n.c.
Bouwkunst
* boogconstructie, kruisgewelf, koepel
* baksteen en beton
* afgeleid van Griekse bouwkunst
Beeldhouwkunst
* exacte kopieën Grieksen
* reliëfs
* portretbustes
Schilderkunst
* fresco, secco
* naturalistisch, plasticiteit en dieptewerking
* trompe l’oleil
* mozaïekvloeren
Vroeg Christelijk en Byzantijns (300-600 n.c.)
Bouwkunst
* basilica (rechthoekig gebouw met middenschip, zijschip en apsis (halfronde uitbouw)
* centraal bouw (bouwvorm rondom een centraal punt, vier, zes of achthoeking)
Schilderkunst
* Iconoclasme. Niet realistisch, verhaald wordt afgebeeld (Iconen: Maria, Jezus etc)
* Mozaïeken
LEERSTOF BEGINT HIER
Middeleeuwen: geloof heel belangrijk.
Romaans (1050-1150)
Bouwkunst
* basis kerk is latijns kruis
* zware dikke muren om gewelf te kunnen dragen
* steunberen voor extra steun
* ronde bogen in de ramen
Beeldhouwkunst
* komen voor in portalen en op kapitelen
* religieus karakter
* gestileerd (vereenvoudigd van vorm) verhaal belangrijk, uitwerking niet
* muurschilderingen
* boeken handgeschreven
Gotiek (1100-1500)
Bouwkunst, steeds hogeren en grotere kerken ipv intieme
Ook latijns kruis als basisvorm
* spitsbogen
* kruisribgewelven
* skeletbouw (hoger en groter)
* roosvensters
Beeldhouwkunst
* naturalistischer
* S-bocht (conta-posto)
* buitenkant kerken versierd met beelden
* beelden nog steeds educatieve functie
Schilderkunst
* glas in lood ramen
* boeken nog steeds handgeschreven
Vroeg Moderne Tijd: Boekdrukkunst, Humanisme, reformatie, ontdekkingsreizen, Gouden eeuw
Renaissance (1420-1600) (wedergeboorte klassieke oudheid)
Bouwkunst
* geometrische vormen
* verhoudingen precies op elkaar afgestemd
* klassieke bouworden en bouwelementen
* nadruk op de horizontale lijnen
Beeldhouwkunst
* klassieke beeldhouwwerken als inspiratie
* technische perfectie en detaillering
* anatomie en proportieleer
* groot en indrukwekkend(monumentaal)
Schilderkunst
* perspectief
* ook veel fresco’s (muur of plafondschildering)
* anatomie, proportieleer en naturalistisch
* realistische portretten
Barok (1600-1770) (=onregelmatig gevormde parel) (In Nederland de ‘Gouden Eeuw’)
Bouwkunst
* nadruk op verticale lijnen
* licht/donker effect door concave en convexe vormen
* plattegronden vaak ovaal of asymmetrisch
* klassieke bouwelementen
Beeldhouwkunst
* draaiingen, dynamiek en expressief
* draaiingen leveren schaduwen = dramatiek
Schilderkunst
* dynamiek en diagonale composities
* sterk licht/donker contrast (Clair-obscure)
* emotie en dramatiek
* fresco’s die net echt lijken, maar het is gewoon plat
Rococo (1720-1790) (Nog uitbundiger en drukker dan de barok)
Bouwkunst
* krullerige versieringen
* pastelkleur of wit
* golvende muurvlakken
* gebouwen lijken sprookjesachtig
* interieur sterk versierd met 3D-stucwerk en druk beschilderde plafonds
* versieringen in interieur bedekt met bladgoud
Beeldhouwkunst
* drukke beeldengroepen
* gebouwen veelvuldig versierd met cupido’s
Schilderkunst
* onderwerpen vaak luchtig en ondeugend
* voorkeur voor herderstaferelen en erotisch getinte afbeeldingen
* vaak pasteltinten
* schilderstijl los, doen vaak ‘wattig’ aan.
NADRUK OP
Moderne Tijd (19e eeuw) Industriële Revolutie, na deze revolutie duren stromingen enkele decennia of nog korter.
Neoclassisme (1750-1850) (Gebaseerd op kunst van klassieke oudheid)
Bouwkunst
* klassieke oudheid
* griekse tempelbouw belangrijk inspiratiebron (timpanen, zuilen, kuilen, friezen etc)
* oriëntalische stijl: belangstelling Midden-Oosten, China & Japan
* gietijzer en glas!
Beeldhouwkunst
* mens staat centraal
* verheven ideeën als trouw, overwinning
* klassieke beelden (mythologisch, allegorische)
* Doel: perfectie bereiken à koele zielloze beelden
Schilderkunst
* Academisch stijl (goede smaak)
* duidelijke vormen en heldere vormgeving
* tekenachtig van opzet
* perfect door geposeerde houdingen
* historiestuk belangrijke onderwerp
Romantiek (1790-1850) (grootsheid van natuur en nietigheid van de mens, dramatisch, emoties)
Bouwkunst
geen. Wel landschapstuinen
Beeldhouwkunst
* weinig ontwikkeling
* fysieke kracht van mens en dier, emoties
* composities dynamisch
Schilderkunst
* inspiratie van Barok
* dynamische compositie, dramatisch licht, donker contrast.
* snelle, grove toets
Realisme (+- 1830) (academisch geschoolde schilders gaan zich afzetten tegen gangbare classistische onderwerpen.
Schilderkunst
* tube uitgevonden, naar de natuur!
* veel landschappen
* heel direct in tegenstelling tot romantiek. Alledaagse dingen niet erg gangbaar want men was gewend aan geïdealiseerde beelden
Impressionisme (1860) (fotografie!! Goedkoper, sneller, produceer baar, beweging vastleggen, kadreren. à sterk licht/dronker contrast.
Schilderkunst
* snelle indruk geven –impressie-
* snelle, schetsmatige schets
* fotografische elementen als contrast
* zelden of nooit zwart
* schaduwen à complementair contrast!
* nat in nat schilderen
Beeldhouwkunst
* nieuwe poses
* geen strakke afwerking à lichtval
* snel en schetsmatig
* gietnaalden bleven zichtbaar zitten
Postimpressionisme (1880) (rationele en emotionele stroming)
Schilderkunst
Rationeel en onderzoekend!
1 pointillisten
* optische kleurmenging
* waarneming van dagelijks leven, echt geen momentopname
* statischer en gestileerder dan impressionisme
2 cezanne
* onderzoekt waarneming, de vorm
* verenigt meerdere standpunten
* basisvormen in alles
Emotioneel!
1 Van Gogh
* Nederlands: boerenleven en aardtinten, Frans: lichter pallet
* eigen schildertoets, heftig à emotioneel
2 Gauguin
* interpretatie van onderwerpen, verbeelding mocht zichtbaar à verhalender
* meer emotionele binding met onderwerpen dan de werkelijkheid
Fin de Ciècle (1850-1910) (toegepaste kunst (meubels sieraden etc))
- Jugendstil
* decoratieve stijl: veel versieringen
* organische vormen: bloem- en plantmotieven
* vrouw geïdealiseerd en geliefd motief
* vormgeving is gestileerd
* ontwerpen ambachtelijk uitgevoerd
* duurzame en natuurlijke materialen
Bouwkunst
* elegant
* zowel binnen- als buitenkant decoratieve elementen
* hekwerken, glas in lood, mozaïek, stucwerk
* vormen organisch, veel plant- en diermotieven
* harmonisch
Schilderkunst
* lijnvoering is zwierig
* grafisch werk (boeken, affiches)
Beeldhouwkunst
* klein, teer en elegant
* vrouwenfiguur geliefd onderwerp
* brons, glas of porselein
Toegepaste kunst
* meubels, servies, sierraden, kleding
-Arts and crafts movement (1850) (Opstand tegen industrie. Idealistisch Grote bewondering voor de middeleeuwse samenleving (handwerk)
* prerafaëlieten (groep schilders) waren anti-academisch. Waardige, betekenisvolle onderwerpen, met veel symboliek, vaak met morele boodschap.
-Wiener Werkstätte (1903)
Doel: kunstenaarschap en handwerk met elkaar combineren en mooi uitgevoerde ontwerpen van duurzame materialen maken in gestileerde stijl. Exclusief en duur.
Eerste helft 20e eeuw
Door komst van fotografie werd voor steeds grote groep mogelijk zich te laten portretteren. Architectuur: in VS grond duur, gunstig om in de hoogte te bouwen. Mogelijk door staal en gewapend beton.
Dada beweging: groep kunstenaars die zich afzette tegen de oorlog en ‘het absurde’ tot onderwerp van hun kunst maakte.
Expressionisme (1910) (Door middel van kleurgebruik en manier van schilderen worden emoties zichtbaar.
Fauves 1898 (Frans expressionisme)
* hele felle kleuren
* figuratief
* schildertoets grof, weinig detaillering of verfijnde uitwerking
* zwart spaarzaam
* kleuren niet naar de weerneming
* vormgeving en kleurgebruik werken vervreemdend
Die Brücke 1905 (Duits expressionisme)
* heftig, directe manier van schilderen
* kleurgebruik somberder (onverzadigde kleuren en zwart)
* onrealistisch kleurgebruik en figuratief
Der Blaue Reiter (1911) (Kandinsky)
* heldere kleuren, maar minder schreeuwerig dan Fauves
* abstrahering en deformering
Kubisme (1906)
Schilderkunst
* geabstraheerd en gedeformeerd
* vervreemde ruimtewerking (Wat is voor- en wat is achtergrond?)
* hoekige vormgeving, afgeleid van geometrische vormen
* kleuren vaak tertiair en/of grijs
* analytisch kubisme: weinig kleur, gefragmenteerde beelden
synthetisch kubisme: collages, keurgebruik neemt toe
Beeldhouwkunst
* ruimtelijke collages/assemblages
Futurisme (1909) (Doe toekomst als uitgangspunt)
* helder kleurgebruik
* deformatie
* expressieve toets
* verbeelden van maatschappelijke, technische en industriële vooruitgang
Gefascineerd door machines. Stad, machines en snelheid vaak het thema.
Orfisme (190) (vorm van kubisme)
* deformatie, kleurrijk pallet
* vooruitgang in maatschappij en toenemende technische ontwikkelingen (Eiffeltoren, vliegen)
* verbeelden op poëtische manier
Constructivisme (+-1910) (De beeltaal van een betere, socialistische wereld
Suprematisme (1913) ‘De oppermacht van geometrische vormen’. Deze zijn puur
Dada (1914) (Impact van de 1e WO)
Cabaret Voltair: literair café in Zurich. Kunstenaars waren er tegen de oorlog.
* kunstenaars uit verschillende kunstdisciplines
* verzetten zich tegen de gevestigde orde
* nihilisme: niets was van belang
* terug naar kinderlijke onbevangenheid. Kinderen zijn onbedorven (geen oorlog etc)
* Dada betekent niks, gebrabbel van een baby. (In Frans: hobbelpaard)
Schilderkunst
* collages, ook beschilderd
* bestaand iets nieuw maken
Beeldhouwkunst
* Jean Harp: 3D schilderijen van hout, heldere kleuren
* Marchal Duchamp: “Readymades”. Hij signeerde bestaande objecten
Dada=conceptueel=idee=net zo of belangrijker dan kunstwerk zelf
Surrealisme (1924) (“Boven de werkelijkheid”. Inspiratie van Oostenrijke psychiater Sigmund Freud à droomanalyse. Dromen belangrijke rol in thema’s.
Schilderkunst
* onderwerpen zo vervreemdend à droomwerkelijkheid
* toeval speelt een rol
* figuratief, naturalistisch
* veel aandacht voor natuurgetrouwe weergave
Surrealisten wilden ook verhalende aspect en fantasie
Beeldhouwkunst
Nieuw vormentaal. Nieuw impuls.
De Stijl (1917) (Ontstond in Nederland. Publiceerden in tijdschrift “De Stijl”. Streefden naar heldere abstracte stijl = geometrische vormen, alleen zwart, wit en primaire kleuren)
Schilderkunst
* abstracte of zeer geabstraheerd
* geometrische vormen: vierkant en rechthoek
* kleur, vlak, lijn
* primair, zwart en wit, geen verheldering en verdonkering
Architectuur
* Strak, geen ornamenten en versieringen
* geometrisch, zowel symmetrisch als asymmetrisch
* overwegend wit, maar details in zwart en primaire kleuren
* exterieur doorgevoerd in interieur
Design
stoelen en andere meubels waarvan constructie zichtbaar is.
Bauhaus (1919) (Kunstopleiding. Doel: mensen opleiden die kunst en design konden maken voor iedereen)
* functionele ontwerpen, zowel architectuur als gebruiksvoorwerp
* betaalbare ontwerpen voor breed publiek/
* gebouwen moesten licht en ruim en functioneel ingericht worden
* geen overbodige versieringen, strakke vormgeving
Internationale stijl (1930) (Een strakke functionele stijl die gebruik maakt van de nieuwste materialen en bouwkundige mogelijkheden voor een heldere stijl)
* staal en gewapend beton
* skeletbouw
* gevels vaak transparant (glasvliesgevels)
* vorm volgt functie
Tweede helft 20e eeuw
Hitler aan de macht, moderne avant-garde kunstwerken verboden. Europese kunstenaars naar VS. Centrum van kunst niet meer in Parijs, nu in New York. Door wederopbouw in EU geen ruimte voor ontwikkeling pas halverwege jaren 50. In VS nooit gevochten à ruimte voor ontwikkeling. Musea steeds belangrijker à meesterwerken
Abstract Expressionisme
-Action Painting (eind “40 20e eeuw)
* heftige schildermanier à schetsmatig
* toets heel duidelijk zichtbaar
* abstract en geabstraheerd
* groot formaat
-Coulorfield Painting (1950)
* veel rustiger dan action painting
* intensiteit is van belang (werking van kleur en hoe kleurvlakken een mediatieve werking krijgen)
* groot formaat
-Hard Edge (1960)
* bewust schilderen zonder sfeer en inhoud
* het ging volledig om werking van vorm en kleur
Cobra (1948-1951)
Kunstenaars uit Copenhague, Bruxelles en Amsterdam. Werkten expressionistisch. Ze waren teleurgesteld in mensheid door gruwelen uit de 2e WO. Ze schilderden puur en oprecht in hun emoties en ideeën.
Opart (1960) (afkorting van optical art. Volledig abstract en gaat uit van optische vertekeningen, afgeleid van geometrische vormen)
* diepte en beweging gesuggereerd
* contrasterende kleuren
Minimal Art (1960) (gaat niet om inhoud of emotie)
* min mogelijk maximaal effect
* één materiaalsoort, puur en eenvoudige vorm
* essentiële vorm zonder versieringen
* geometrische vormen (vierkant, kubus, balk)
Pop art (1960) (reactie op de consumptiemaatschappij à reclames)
schilderkunst
* grote billboards, massaproducten, stript
* zeefdruktechniek
* werken bedoeld als kritiek of parodie op samenleving
* felle kleuren, tekstfragmenten en herhaling
Beeldhouwkunst
* polyester, gips en bestaande voorwerpen (assemblage)
* voorwerpen letterlijk nagemaakt
Happenings en Performances (1960)
Conceptuele kunst (1960) (vorming van ideeën centraal. Het idee kan het kunstwerk)
Hyperrealisme (1965) (groep kunstenaars wil zich bezighouden met figuratie en zelfs met realisme)
* ze schilderen zo gedetailleerd en zo realistisch dat het bijna fotografisch lijkt.
* vaak onderwerpen uit directe omgeving
* ook in beeldhouwkunst superrealistisch werken
Land Art (1970) (Britten lieten zich inspireren door conceptuele kunst en door de natuur)
* De mens doet een ingreep in de natuur
* Voor publiek nauwelijks toegankelijk
* pakken grootser aan
* gebruiken hulpmiddelen
* kijken welke mogelijkheden locatie biedt
Post Modernisme (1980) (verzetten tegen modernistische kunst en architectuur. Opnieuw oudere stijlen, maar ook combinaties)
Schilderkunst
* bereikbaar voor iedereen
Architectuur
* teruggrijpen naar vroegere bouwstijlen
* kleur toevoeging
Design
* vaak kleurrijk
* niet altijd functioneel, vormgeving overheerst functie
Installaties (1990) (Technologie grotere rol. Digitale middelen als computers)
* toeschouwer onderdeel van kunstwerk
REACTIES
1 seconde geleden