Hoofdstuk 1 §1, 2, 3 & 4

Aardrijkskunde samenvatting hoofdstuk 1

§ 1 hoe kun je de wereld indelen naar klimaat?

Het weer in de temperatuur, neerslag en de wind in de dampkring, een klimaat is het gemiddelde weer in een groot gebied, uitgerekend over 30 jaar. De 2 belangrijkste klimaat kenmerken zijn temperatuur en neerslag.

We hebben 5 klimaatgebieden: - tropische klimaten - droge klimaten - zeeklimaat - landklimaat - koude klimaten

Tropische klimaten: - tropisch regenwoudklimaat: heet en het hele jaar veel regen - savanneklimaat heet, met een droog en nat seizoen

Droge klimaten: - steppeklimaat: een droog klimaat met korte regentijd - woestijnklimaat: weinig tot geen neerslag

Zeeklimaten: - zeeklimaat: milde zomers, ongeveer 18° C, de winters zijn niet kouder dan -3° . het hele jaar valt er neerslag - middellandse-zeeklimaat: warme en droge zomers en zachte, regenachtige winters.

Landklimaat - landklimaat: warme zomers en koude winters met sneeuw

Koude klimaten: - toendraklimaat: altijd koud en droog, met koele zomer - sneeuwklimaat: temperatuur altijd onder 0°C - hooggebergteklimaat: temperatuur en neerslag hangen af van hoogte- en breedteligging.

Warmte

Tussen 30° noorder- en zuiderbreedte - temperatuur hoog - hoe hoger, hoe kouder. Lage breedte - zonnestralen rechter op aarde - kleiner stuk verwarmt dan op hoge breedte.

Zee houdt kou en warmte langer vast dan het vasteland - gebieden met wind uit zee geen warme zomers en geen koude winters - temperatuur gematigd

Elke 100 meter hoger van grond - 0.6° kouder

Samenvatting: - klimaat is het weer, gemiddeld over 30 jaar in een groot gebied - de 5 klimaatgebieden op aarde: tropische klimaten, droge klimaten zeeklimaten, landklimaten en koude klimaten - verschillen in klimaat hebben te maken met de breedteligging, met de ligging bij zee of ver van zee en met de hoogteligging

§ 2 Hoe kun je de wereld indelen naar plantengroei

Plantengordels zijn grotendelen aarde waar dezelfde soorten planten voorkomen, we kunnen ze in 9 verschillende gordels indelen: - tropisch regenwoud: dichte bossen met verschillende plantensoorten - savanne: afwisselend bomen en lang gras - steppe: grasland met hier en daar wat struiken en bomen - woestijn: schaarse plantengroei, cactussen en stugge grassoorten in rots-, grind of zandwoestijnen - subtropische planten: taaie struiken en kleine bomen. Denk bv. aan de laurierboom en de loofboom - loofbos: de bomen verliezen ’s winters hun blad. Veel bos is gekapt om er landbouwgrond van te maken: in cultuur gebracht - naaldbos: zoals dennen en sparren - toendra: mosvlakten zonder bomen. Zeer moerassig - landijs: er zijn geen planten

Op lage breedte wordt de aarde ster verwarmd, daardoor stijgt veel lucht, deze stijgende lucht koelt af, daardoor minder waterdamp bevatten, in gebieden rond de evenaar regent het
Daarom veel. Door deze stijgingsregen zijn er tropische regenwouden

de gestegen lucht waait op grote hoogte naar noorden en zuiden. Tussen 20 & 30° noorden- en zuiderbreedte daalt de lucht weer. Dalende lucht - warmer - kan meer waterdamp bevatten - weinig neerslag - ontstaan woestijnen. Savanne en steppe overgang tussen tropische regenwouden en woestijn.

Hoge breedte - verandert plantenwereld door temperatuur

- sneeuwklimaat - te koud voor plantengroei - toendraklimaat - mossen & grassen, te korte zomers voor bomen - landklimaat - vooral naaldbossen, die kunnen tegen koude winters - zeeklimaat - loofbossen, meeste bos gekapt voor landbouwgrond - Middellandse-zeeklimaat - subtropische planten, in winter groen en de stugge bladeren kunnen tegen droge zomers

Samenvatting:

- de plantengordels zijn: tropisch regenwoud, savanne, steppe, woestijn, subtropische planten, loofbos, naaldbos, toendra en landijs - verschillende in plantengroei op lage breedte hebben te maken met verschillen in regenval. Rond de evenaar is het zeer nats en naar de woestijnen toe wordt het steeds droger - verschillen in plantengroei op hogere breedte hebben te maken met temperatuurverschillen. Hoe dichter bij de polen, hoe kouder het wordt.

§ 3 hoe kun je de wereld indelen naar ontwikkeling

Welvaart is de rijkdom in een land, de rijkdom kun je aflezen in een BNP (Bruto Nationaal Product). Het welzijn is de leefomstandigheden in een land, hier word gekeken naar bijv. hoeveel eten er is, hoe de gezondheidszorg is en hoeveel radio’s en tv’s

Je kunt de wereld indelen in 3 werelden: - derdewereldlanden: dit zijn landen met lage inkomens, andere namen zijn hiervoor Zuiden, arme landen en ontwikkelingslanden. - Nieuwe industrielanden: middeninkomens in Azië en Zuid-Amerika die een snelle economische groei maken. Voorbeelden van zulke landen zijn Taiwan & Brazilië. - Welvarende landen: landen met een hoog inkomen, ookwel rijke landen of het Noorden

Ontwikkeling heeft 2 kenmerken: - welvaart - welzijn

De verenigde naties onderzoekt de leefomstandigheden in elk land - lijst van alle landen, van hoog naar laag. Dit noemen we een welzijnsindex

Welvaart en welzijn hebben soms iets met elkaar te maken maar soms ook niet. Als bijvoorbeeld de welvaart laag is hoeft het welzijn niet laag te zijn.

Samenvatting:

- ontwikkeling zegt iets over welvaart en welzijn. Welvaart meet je met het BNP en welzijn met een welzijnsindex - er zijn landen met hoge inkomen (welvarende landen) en landen met midden- en lage inkomens (derdewereldlanden). Je kunt ook landen indelen naar hoog, gemiddeld en laag welzijn - er is een verband tussen welvaart en welzijn. Maar een laag inkomen betekent niet dat ook altijd het welzijn laag is.