Voodoo

2 Voorwoord Ook voor het vak levensbeschouwing moeten wij een Praktische Opdracht maken. Daar stonden we niet van te kijken, want het was zo ongeveer een gewoonte voor ons geworden. Omdat we toch een onderwerp wilden wat iets met religie te maken had, kwamen we uit bij voodoo. Bij maatschappijleer hebben we hier namelijk al een klein hoofdstukje over gemaakt en het leek ons erg leuk om er verder op in te gaan. Vooral omdat iedereen denkt dat het een steekspelletjes met poppetjes is. We hopen dat u er met plezier doorheen bladert en er nog wat van opsteekt.

3 Wat is voodoo? Voodoo heeft een pantheon van geesten (de Iwa), die op verschillende manieren opgeroepen kunnen worden. Een aantal geesten heerst over verschillende gebieden van het leven, van de liefde, van de rijkdom en van gezondheid tot familie. Elke geest heeft zijn eigen identiteit, symbolen, rituele voorwerpen, liederen en dansen. De belangrijkste geesten zijn Rada en Petwo. De Rada-geesten stammen af van de goden van Dahomey (een gebied in Afrika) en zijn koeler dan de Petwo-geesten die heter en opvliegender zijn. Het woord voodoo is afkomstig uit het Fon. Dat is de traditionele taal van Dahomey, waar de godsdienst haar oorsprong vindt. Het betekent god of geest. Je kunt eigenlijk zeggen dat voodoo een spirituele godsdienst is met veel ingewikkelde rituelen, zangen en dansen.

Het ontstaan van voodoo In 1492 ontdekte Columbus het eiland Hispaniola, het huidige Haïti, waar de Taino-indianen woonden. Dat waren vreedzame mensen die leefden in harmonie met elkaar en de natuur. Ze werden door de Spaanse overheersers gedwongen tot slavernij in de goudmijnen. De Spanjaarden brachten ook West-Afrikaanse slaven naar Hispaniola. Zij brachten het voodoogebeuren mee vanuit hun eigen cultuur. Het was een vermenging van West-Afrikaanse godsdienstige gebruiken en overblijfselen van rooms-katholieke invloeden. Toen een deel van Hispaniola aan de Fransen werd toegewezen werden leden van dezelde indianenstammen gescheiden om oproer te voorkomen. Doordat de verschillende indianenstammen ook andere talen hadden was de enige manier van communicatie hun religie: voodoo. Voodoo werd in het geheim bedreven en er waren veel aanhangers, vooral onder de gevluchte slaven. Ten tijde van de Franse revolutie kwamen ook de slaven in verzet tegen de onderdrukking. Voodoo was heel belangrijk in die onafhankelijkheidsstrijd. Door een rituele slachting tijdens een grote bijeenkomst van de slaven, werden ze aangemoedigd te kiezen tussen vrijheid en dood. Hierdoor laaide het verzet hoog op tot de onafhankelijkheid in 1804. Haïti werd de eerste zwarte republiek in de Nieuwe Wereld. De huidige vorm van voodoo is ontstaan uit een samenraapsel van West-Afrikaanse rituelen, het Tainogeloven en het rooms-katholieke geloof.

Tovenarij Voodoo ziet het universum als een magische kosmos. Iedere mens die wordt geboren heeft een stukje van die magische kosmos in zich. Daardoor kan iedereen een tovenaar worden. Voodoo wordt vaak in verband gebracht met zwarte magie (=tovenarij). Mensen denken daarbij aan het prikken van spelden in poppetjes waardoor andere mensen pijn wordt gedaan. Dit is mogelijk voor mensen als ze hun magie voor slechte doeleinden willen gebruiken. Ze kunnen geestelijke krachten manipuleren voor hun eigen voorspoed. Voodoo-aanhangers ontkennen dit niet maar zelf zijn ze nooit actief bezig met tovenarij. De meeste van hen willen er ook niet mee in verband gebracht worden. Over tovenarij doen allerlei verhalen de ronde in Haïti. Zij stammen uit de lange achtergrond van voodoo. De groepen die zich wel met tovenarij bezighouden worden de rode sekten genoemd. Tovenaars gebruiken de magische krachten van het universum. Zij kunnen wanga’s (gifzakjes) maken en zelfs mensen de dood insturen. Ook zouden tovenaars zombies kunnen maken. Dat zijn schijndoden die na hun begrafenis weer tot leven worden gewekt. Het geloof in zombies komt voort uit de angst voor slavernij. Slaven stierven liever dan dat ze opnieuw slaaf werden. De tovenaar maakt een vergif waardoor het slachtoffer in coma raakt waarbij het net lijkt alsof hij of zij dood is. Wanneer de schijndode is opgegraven wordt een tegengif toegediend. Als mensen in Haïtie onder vreemde omstandigheden overlijden wordt de dode nogmaals gewurgd of doodgeschoten. Zo zal het slachtoffer geen zombie worden. Tovenaars bedrijven hun praktijken altijd op een kruising of een kerkhof omdat dat de enige plekken zijn waar contact kan worden gemaakt met geesten. Ook gewone voodoo-aanhangers zijn daarvan overtuigd. Alle religies herbergen magie, zowel openbarings- als natuurreliges. En praktisch elke religie kent toegestane en verboden magie. Toegestaan is het, wanneer gebeden betrekking hebben op de God of Goden van de heersende religie. Verboden is het, wanneer Goden en andere wezens in het spel zijn, die niet tot de heersende religie horen. Deze \'andere wezens\' worden of door de heersende religie tot vijand verklaard, of bestempeld als niet-bestaand, fantasie. Wanneer ze als vijanden worden gezien, dan worden gewoonlijk de eigen God of Goden bestempeld als het ultieme Goede en die vijand als het ultieme Kwade. Wie dan niet toegestane magie of tovenarij bedreef, werd gestraft; gewoonlijk de een of andere pijnlijke doodstraf. In Westeuropa kennen we dit verschijnsel hoofdzakelijk van de christelijke religie, maar de joodse religie, de Islam en praktisch alle oude religies van Europa en aangrenzende gebieden kennen dit verschijnsel. De ene keer bleef zulke strijd beperkt tot priesterklassen, de andere keer werden ook de leken erin betrokken. Witte magie is hier de toegestane magie, zwarte magie is natuurlijk de niet toegestane magische praktijk. De ethiek hier is de ethiek van de religie. Gewoonlijk is in een religie duidelijk \'van hogerhand\' voorgeschreven, wat goed en wat slecht is, en magie functioneert alleen, wanneer deze aan de voorgeschreven ethiek voldoet. Nadat hoofdzakelijk in de 20e eeuw magische scholen ontstonden ontstond een andere interpretatie van witte en zwarte magie. In plaats van een religieuze ethiek kwam daarvoor in plaats een sociale ethiek. Zwarte magie is hier gericht op het toebrengen van schade in allerlei vormen; doodsrituelen, liefdestovenarij (die gevoel, wil en verstand beïnvloedt). Witte magie is hier gericht op \'goed doen\'; heilingsmagie en iemand magisch helpen een baan te vinden. Binnen deze interpretatie van witte en zwarte magie bestaat een groot \'grijs\' gebied; magische praktijken, waarbij schade toebrengen en goed doen beide optreden. De grenzen liggen hier niet vast; wat voor de een witte magie is, ziet de ander toch ook schadelijke aspecten en rekent het tot \'grijze\' magie. De ethiek is hier persoonsgebonden; twee magiërs die tot dezelfde richting behoren, kunnen zeer uiteenlopende ethische opvattingen hebben.

Voodooceremonies Het voeden van geesten neemt een centrale plaats in bij voodoo. Dit wordt op verschillende manieren gedaan. De voodooceremonies worden in een ounfò, een voodootempel, gehouden. Het bestaat uit een gemeenschappelijke ruimte, de peristil, met in het midden een pilaar. Deze pilaar staat voor de weg waarlangs de geesten en de energie binnenkomen. Daaromheen worden de ceremonies gehouden. Om de grote zaal liggen kleine vertrekken, de altaarruimten of badji, waar gewijde en rituele voorwerpen ondergebracht zijn. De priester of priesteres heeft het gezag over alle mensen in zijn of haar tempel. Daarom moeten ze eerst een lange opleiding hebben gehad zodat ze beschikken over de kennis die geestelijk inzicht verschaft en over het vermogen goddelijke krachten te bereiken.

Hier een voorbeeld van een ceremonie. Om de geesten op te roepen moet er muziek gemaakt worden met getrommel en zang en er moet worden gedanst. Dit is de rituele drie-eenheid. Elke geest reageert op speciale melodieën, liedteksten en trommelritmen. De priester (oungan), of priesteres (manbo) pakt de heilige ratel en moet eerst Legba, geest van de kruispunten, begroeten en hem vragen de poorten naar het domein der goden te openen. De vier windstreken worden begroet door eerbiedig te buigen en de ratel te schudden. Daarna worden andere geesten begroet. Dan betreedt de lapsas, de meester van het zwaard, de peristil gevolgd door twee rèn drapo, vlaggetjeskoninginnen. De priester kust het gevest van het zwaard en de vlaggenstokken, terwijl hij opnieuw de vier windstreken begroet. Met maïsmeel tekent de priester de veve (heilige symbool) voor Ayizan. Dat is de geest van de eerste priesteres. Tegelijkertijd verscheuren de ounsi (dansers en zangers) palmbladeren. Op deze manier is respect getoond aan de machtige kosmische geesten. Daarna worden de andere geesten begroet die hun aanwezigheid kenbaar maken door bezetenheid. De Iwa’s ‘berijden’ aanwezigen als een paard. Dit is voor de aanwezigen een gunst omdat ze rechtstreeks in contact staan met de geesten. De bezittende Iwa is vaak herkenbaar aan de bewegingen van de bezetene. Dan volgt er een heel spel tussen de geesten. De gelovigen weten hier achteraf helemaal niets meer van. Ze zijn na afloop allemaal ongedeerd maar wel uitgeput. Vervolgens wordt een bloedoffer gebracht. Elke geest heeft zijn eigen favoriete dier. Na hun dood wordt het bloed opgevangen en vermengd met zout, stroop en rum en dan smeert de priester het vaak op de lippen van de gelovigen. Het dode dier wordt versierd met veve’s* en zijn vlees wordt bereid zodat de geesten en gelovigen het op kunnen eten. *veve = symbolische tekening die hoort bij een bepaalde geest. Ze worden op de grond getekend met maïsmeel, as, gemalen baksteen of kruit. Een veve bestaat uit een geheel van geometrische lijnen. Er is veel ervaring voor nodig om ze goed te kunnen tekenen. Als de veve getekend is wordt hij besprenkeld met rum en legt men er kleine voedseloffers op. Dan schudt de priester de heilige ratel e mompelt gebeden met als doel de Iwa zich op 1 punt te laten concentreren. Een veve is een enorme magneet voor goddelijke kracht. In de voodootempel staan natuurlijk een heleboel voorwerpen die een speciale betekenis hebben. Zo zijn er voodooflessen die in de tempel staan als offer aan een bepaalde god. Ze zijn versierd met lovertjes en stof in de kleuren van de geest. In doorzichtige flessen worden vaak poppen gestopt die bedoeld zijn om boze geesten op afstand te houden of gebruikt worden voor waarzeggen. Poppen worden ook vaak zo op het altaar gelegd. Ook deze zijn in de kleur van de geest voor wie ze bedoeld zijn. Verder bestaan er Paket kongo. Dit zijn uivormige, met stof omwikkelde pakketjes die een mengsel van kruiden en poeders bevatten. Tijdens een ceremonie bij volle maan worde ze dichtgebonden met een lint in de kleur van de geest die erin zit, om hem te beschermen en vast te houden. In dit lint moeten zeven knopen worden gelegd. Bovenin worden veren gestoken en soms zijn ze nog verder versierd. Ze werken 7 jaar. De paket kongo verlenen de tempel bescherming en priesters gaan ermee over het lichaam van een zieke om hem te genezen.

Voodoogeesten Voodoo is een mengsel van monotheïsme en pantheïsme. Er is een oppergod, Bon Dieu of Bondyé, die onbereikbaar is voor de gewone mensen. Deze god communiceert met de mensen door een pantheon van boodschappergeesten. Dit zijn de Iwa of mistè. De Iwa brengen de mens in aanraking met het universum door bezetenheid. Ze kunnen in de natuurlijke omgeving huizen of in door de mens gemaakte voorwerpen. De geesten beheersen allemaal verschillende aspecten van het menselijk handelen. Niet alleen de positieve, maar ook de negatieve aspecten. De geesten zijn ontstaan uit animistische religies, uit de Haïtiaanse geschiedenis of het zijn biologische voorouders. Sommigen zijn heel menselijk, anderen heel vaag en abstract. Het pantheon wordt ook voortdurend uitgebreid en heeft ook regionale en familiale varianten. Voor iedere geest is een altaar in de tempel. Deze altaren staan in de kleine ruimten, badji, aan de buitenkant van de tempel. Op deze altaren worden geschenken achtergelaten en offers gebracht om de Iwa te bedanken voor hulp en leiding.

Betoveringen en rituelen Voodooceremonies zijn bedoeld voor de hele gemeenschap. Een priester kan ook rituelen uitvoeren die gericht zijn op 1 persoon.

Baden De magische baden worden genomen in de tempel of in bronnen of rivieren waarvan bekend is dat er geesten wonen. Als voorbereiding moet je bepaalde ingrediënten verzamelen. Deze worden in een kom vermengd met water en de priester(es) in dienst van de betreffende geest smeert de gelovige ermee in. Na het bad moet je een geldstuk in de kom gooien om de geest te betalen en de watergeest te bedanken.

Lampen Lampen worden gemaakt onder toezicht van een priester(es). De pit hangt aan een drijvende speelkaart of gekruiste botsplinters in het oliereservoir. Afhankelijk van de gewenste uitkomst voegt men verschillende stoffen aan de olie toe.

Heilige objecten Veel voorwerpen zijn vervuld met heilige krachten van voodoogeesten. Sommige worden bij magische handelingen gebruikt, andere bij geboorte, wedergeboorte en geestelijke vooruitgang. De laatste drie zijn de fasen van de voodoomythologie; je wordt als dier geboren, na wedergeboorte en inwijding ben je mens. Na de dood en een jaar verblijf (van de ziel) in de afgrond van de zee is de ziel in een goddelijke kracht veranderd. Voorwerpen van een specifieke geest bewaart men in een speciale altaarruimte in de tempel van die geest. Voorwerpen die van generatie op generatie worden doorgegeven staan thuis op een familiealtaar.

4 Krantenartikelen Hieronder volgen twee krantenartikelen die wij hebben gevonden over voodoorituelen.

De mannen zeggen zelf dat zij grote aantallen vrouwen naar Nederland gesmokkeld hebben, maar dat moet nog uit het onderzoek blijken. De verdachten haalden ook Nigeriaanse mannen naar Nederland. Die reisden in sommige gevallen door met vervalste documenten. Bij huiszoekingen vond de politie in twee woningen in Den Haag twaalf illegale vreemdelingen. Verder zijn valse paspoorten, computerapparatuur en faxen in beslag genomen. Andere mannen werden in Nederland te werk gesteld op naam van een legaal in Nederland verblijvende landgenoot. Vermoedelijk moesten zij op die manier geld verdienen voor de bende. De marechaussee kwam op het spoor van de mensensmokkelaars doordat het team Mobiel Toezicht Vreemdelingen in mei een van de verdachten betrapte in de trein van Duitsland naar Nederland, terwijl hij een Nigeriaans meisje probeerde binnen te smokkelen. Volgens de marechaussee zijn de vijf aangehouden mannen de hoofdverdachten in deze zaak. Meer aanhoudingen zijn niet uitgesloten.

Vrouwenhandelaren bedreigen meisjes met voodoo
ARNHEM - Vijf Nigeriaanse mensensmokkelaars hebben meisjes die zij naar Nederland haalden waarschijnlijk bedreigd met zogeheten voodoo-pakketjes. In die pakketjes zaten haren en nagels van de slachtoffers, waarmee de mannen vervloekingen zouden kunnen uitspreken.De vijf mannen zijn dinsdagmorgen in Den Haag en Baarlo aangehouden door een team van de marechaussee uit Arnhem. Bij enkele mannen in de leeftijd van 25 tot 40 jaar zijn de voodoo-pakketjes gevonden. Uit eerdere onderzoeken is volgens de woordvoerder van de marechaussee bekend dat mensensmokkelaars meisjes met die pakketjes bedreigen. De aangehouden Nigerianen dwongen vrouwen om als prostituee te werken. Ze moesten tussen de 70.000 en 100.000 gulden verdienen om hun reis uit het thuisland te bekostigen. Vier slachtoffertjes voodoo in AmsterdamBabylijkjes in poppen gevonden Een afschuwwekkend voodoo-ritueel heeft in Amsterdam het leven gekost aan minstens vier zeer jonge baby\'s, waarvan er drie zijn teruggevonden verpakt in plastic poppen. De Amsterdamse politie heeft deze week een voodoo-priester gearresteerd, die ervan wordt verdacht de gruwelijke rituele slachting van de vier baby\'s te hebben uitgevoerd.In zijn als een Satanskerk uitgevoerde woning vonden geschokte politiemensen de gemummificeerde stoffelijke resten van drie baby\'s. In een verduisterde kamer van de woning stond een altaar opgesteld, met daarom heen angstaanjagende voodoo-poppen. Toen de poppen werden geopend, bleken er in twee daarvan babylichaampjes te zitten. Ze waren op vakkundige wijze geprepareerd en gemummificeerd. Voorts werden er potjes met op bloed gelijkende vloeistoffen aangetroffen, die voor nader onderzoek naar het gerechtelijk laboratorium in Rijswijk zijn gestuurd. Afgelopen woensdag is de 42-jarige broer van R. op verdenking van medeplichtigheid gearresteerd. De man is inmiddels door de rechter-commissaris op vrije voeten gesteld.Het is hoogst ongebruikelijk dat bij voodoo-rituelen baby\'s worden geofferd. Volgens kenners komt het bij voodoo-rituelen wel voor dat dieren, bijvoorbeeld kippen of geiten, worden omgebracht. Als er echter volwassenen of kinderen worden geofferd, hetgeen vrij exceptioneel is, dan spreekt men eerder van satanisme of zwarte magie.Het begrip voodoo is een verzamelnaam voor verschillende godsdienstige rituelen, die in de slaventijd door negerslaven zijn meegenomen naar landen in het Caribisch gebied, zoals Haïti en de Dominicaanse Republiek. Een afgeleide stroming van voodoo is Winti, een bijgeloof dat veel door Surinamers en Antillianen wordt beleden.In de Van Ostadestraat werd gisteravond geschokt gereageerd op het bekend worden van de rituele slachtingen. \"Het is onvoorstelbaar dat zoiets in je eigen straat gebeurd\", aldus een buurvrouw van R. Volgens omwonenden van het horror-pand heeft niemand ooit iets gemerkt van de afschuwelijke taferelen die zich in de woning moeten hebben afgespeeld.

5 Hoe staan wij tegenover voodoo? Nadat we over genoeg informatie beschikten zijn we na gaan denken over de religie. Wat vinden we er nou zelf van?

- Op zich vind ik voodoo een originele religie. Al dat vreemde spreekt me aan, zoals de dansen, zangen en rituelen. Het is een heel aparte religie en je moet er echt in geloven. Ik zelf zou geen voodoo-aanhanger kunnen worden, omdat ik er niet in geloof. Ik zal dat uitleggen: een bepaald aspect van de religie zijn de rituelen met de poppetjes. Met denkt dat als je in een poppetje gaat steken, dat een bepaald persoon op dezelfde plek en op hetzelfde moment pijn voelt. Ik geloof daar totaal niet in en verklaar de personen die het uitvoeren eerder voor gek. Om er een echt goed beeld van te krijgen, zou ik me verder in de religie moeten verdiepen. Ik zou een voodooceremonie mee moeten maken en met mensen praten die er heilig in geloven. Het is moeilijk voor te stellen hoe het mensen zo kan meeslepen en dat mensen er zo heftig in kunnen geloven. Ik denk dat dat hetzelfde is als ons eigen geloof. Voor buitenstaanders zullen bepaalde rituelen heel raar klinken en ze zullen het als het ware onzin vinden. Dat is voor mij ook zo als ik naar het voodoo kijk. Ik vind het heel erg apart en een beetje ongeloofwaardig. Ik geloof er namelijk niet in dat je geesten op kunt roepen door bepaalde handelingen uit te voeren. Ik waardeer het wel enorm, dat mensen zich gelukkig kunnen voelen door het geloof in voodoo en alles daaromheen. Toen we voor maatschappijleer een enquête hielden over het begrip voodoo, beschouwden veel mensen dit als een negatief iets, terwijl het eigenlijk gewoon een religie is. Ik vind dus dat je pas kunt oordelen over zoiets, als je echt weet waar je het over hebt.

- Ik heb zelf eerst altijd gedacht dat voodoo het prikken in poppetjes was. Toen we voor onze po van maatschappijleer begonnen kwam ik erachter dat ik het fout had. De religie voodoo is heel anders dan bijvoorbeeld het christendom of de islam. Het is duidelijk een natuurreligie met verschillende goden. Ik vind voodoo interessant nu ik er wat over gelezen heb. Tijdens het maken van deze po had ik er steeds meer zin in. Ik vind het heel interessant te weten welke goden er zijn en waarvoor ze zijn. Ook de verschillende rituelen intrigeren me. Sommige dingen vind ik heel logisch bedacht en leuk. Andere dingen vind ik weer erg vreemd en juist onlogisch. Bijvoorbeeld het feit dat mensen bezetenheid een gunst vinden. Ik vind dat doodeng en dat zou echt niks voor mij zijn. Voodoo is geen religie voor mij maar ik heb er nu wel wat meer respect voor. Ik kan me wel voorstellen dat mensen erin geloven. Het komt alleen in Europa maar amper voor. Interessant blijft deze religie wel voor mij en dat komt doordat ik geïnteresseerd ben in occulte zaken en dingen die wetenschappelijk onverklaarbaar zijn.

6 Conclusie Het woord voodoo betekent god of geest. Je kunt eigenlijk zeggen dat voodoo een spirituele godsdienst is met veel ingewikkelde rituelen, zangen en dansen. Het is allemaal ontstaan toen Columbus het eiland Hispaniola ontdekte, waar de Taino-indianen leefden. Toen ze onderdrukt werden voor de Fransen, bedreven ze voodoo in het geheim. Het was erg belangrijk in de onafhankelijkheidsstrijd. De huidige vorm van voodoo is ontstaan uit een samenraapsel van West-Afrikaanse rituelen, het Tainogeloven en het rooms-katholieke geloof. Bij het woord voodoo denken veel mensen al snel aan naalden steken in poppetjes om zo andere mensen pijn te doen op afstand. Anderen denken aan zwarte magie en onbekende rituelen. Men heeft duidelijk een slecht beeld van voodoo hoewel de basis van de religie niet veel anders is dan die van elke andere religie. Ook bij voodoo zijn er bepaalde rituelen, feestdagen en regels.Veel mensen blijken ook angst voor het onbekende te hebben. Ze komen liever niet met voodoo in aanraking. Dit komt dus vooral voort uit de vooroordelen en de minimale kennis van deze religie.

7 Nawoord Ook deze Praktische Opdracht is ons goed bevallen. We wisten al een heleboel van voodoo en de daarbij behorende rituelen af, omdat we dit al een beetje behandeld hadden bij maatschappijleer (onze Praktische Opdracht). We vinden het een interessante religie en we zouden willen dat meer mensen zich hierin gaan verdiepen,omdat er veel vooroordelen over bestaan. De meeste mensen zien het namelijk als iets negatiefs met poppetjes en naalden, terwijl het dit helemaal niet is. We hopen dat u er ook wat van opgestoken hebt.