Gezichtsbedrog

Gezichtsbedrog
Het blijft altijd jammer dat mensen sommige kleuren en vormen niet goed kunnen zien. Dat komt omdat de afstellingen in het oog niet goed zijn. Eerst waren daar brillen voor, daarna kwamen de lenzen en nog later, met onze moderne technieken, zelfs laserbehandelingen.
Laatst zag ik een programma op de televisie waarin een vraag gesteld werd over de blinde vlek in het oog. Ik had nog nooit van een blinde vlek in het oog gehoord. Deze blinde vlek werd daarna uitgelegd. De blinde vlek van je linkeroog, maakt je rechteroog weer goed, en andersom ook weer. Doordat je door beide ogen kijkt heft het elkanders blinde vlek op. Dat vond ik goed opgelost, maar werd hierdoor wel nieuwsgierig hoe dat nu precies zat. Zo ben ik begonnen met mijn praktische opdracht.
Ik vond informatie over de blinde vlek maar ook over kleurenblindheid en gezichtsbedrog. Dit laatste interesseerde me zeer. Ik had ooit een paar testjes gedaan over gezichtsbedrog. Wat mij opvalt is dat toch niet alles goed geregeld is in het oog ten opzichte van de hersenen. Bij de testen die ik gedaan had had ik er veel fout. Ik vind het wel heel raar wanneer je iets anders ziet dan dat er is. Er waren ook plaatjes waarbij je de stip moest zoeken, ik zocht maar ik zag overal stipjes en werd helemaal gek. Nu wilde ik helemaal weten hoe dit nu kon!

Het oog
Met onze ogen kunnen wij licht waarnemen. Lichtstralen die ons oog binnenvallen, worden omgezet in elektrische prikkels. Die zenuwprikkels worden via de oogzenuwen naar de hersenen geleid waar dan beelden worden waargenomen.

Het oog is uit een aantal verschillende delen opgebouwd.
Het menselijk oog is een hoog ontwikkeld orgaan met een doorsnede van maar 2,5 cm. De volgende vliezen zijn te onderscheiden:
1. De harde oogrok (wit). Deze bestaat uit bindweefsel en geeft het oog stevigheid en bescherming. Het deel voor de lens is doorzichtig en heet hoornvlies.
2. Het vaatvlies. Aan de binnenkant van de oogrok bevindt zich het vaatvlies. Deze bevat vele bloedvaten en een zwart pigment. Het gaat aan de voorkant over in het regenboogvlies (iris) met daarin een rond gat (pupil), waardoor het licht naar binnen kan vallen. De spiertjes in de iris regelen hoe ver de pupil geopend is. Bij weinig licht is de pupil groot en bij veel licht is de pupil klein. De hoeveelheid pigmentcellen in de iris bepalen de kleur van de iris, bij veel pigmentcellen is de iris meer bruin en bij weinig pigmentcellen is de iris meer blauw.
3. Het netvlies. In dit vlies bevinden zich de zintuigcellen; de zogenaamde staafjes en kegeltjes. De kegeltjes zijn gevoelig voor kleuren en zorgen er voor dat mensen voorwerpen scherp kunnen zien. Er zijn drie soorten kegeltjes, namelijk: gevoelig voor roodachtig licht, gevoelig voor groenachtig licht en gevoelig voor blauwachtig licht. De staafjes reageren al bij weinig licht maar zijn niet gevoelig voor kleuren. De staafjes en kegeltjes zetten de lichtenergie om in zenuwprikkels, die in de hersenen verwerkt worden. Met de gele vlek kunnen mensen het beste zien. Hier bevinden zich alleen maar kegeltjes in een heel hoge concentratie.
Hoe kunnen die staafjes en kegeltjes de lichtgolven of fotonen omzetten in zenuwprikkels?
Dit is een complex gebeuren. Eenvoudig weergegeven kan het volgende gezegd worden; In de staafjes en kegeltjes zit een stof, genaamd retinal, welke verwant is aan vitamine A. Onder invloed van licht veranderen de retinal-moleculen van vorm. Deze vormveranderingen zorgen voor reacties in de staafjes en kegeltjes waardoor er een kleine elektrische spanning ontstaat. Uiteindelijk worden al die spanningsveranderingen van die miljoenen kegeltjes en staafjes via de zenuwen in de hersenen verwerkt, waardoor men beelden waarneemt.

Zichtbaar zijn: de harde oogrok, het regenboogvlies en de pupil met daarachter het netvlies met daarachter het vaatvlies met zwart pigment.
Een voorwerp wordt (omgekeerd en verkleind) geprojecteerd op het netvlies. Dit gebeurt door middel van 2 lenzen, namelijk het hoornvlies en de lens.

De blinde vlek
Van deze 2 lenzen heeft het hoornvlies de grootste sterkte. Scherpstellen gebeurt door de lens. De lens wordt niet naar voren of achteren verschoven, maar de vorm van de lens wordt aangepast door middel van spiertjes. In de oogkamers voor en naast de lens bevindt zich een transparante vloeistof (kamerwater). In het grootste holle gedeelte bevindt zich het glasachtig lichaam, een geleiachtig goedje. Op de plek waar de oogzenuw het oog verlaat, en waar geen kegeltjes en staafjes zitten, bevindt zich de blinde vlek. Het licht dat op de blinde vlek valt wordt niet omgezet in zenuwprikkels. Deze plek is ongeveer 1,5 mm groot.

Verplaats je hoofd tot ongeveer 5 cm van het papier. Doe het linkeroog dicht en kijk met het rechteroog naar de linker stip. Beweeg nu langzaam met je hoofd achteruit. Op ongeveer 30 cm afstand van de monitor lijkt het alsof de rechterstip verdwijnt. Dit komt omdat het beeld precies op de blinde vlek valt.

Bij sommige mensen zijn \'de afstellingen\' in het oog niet helemaal goed. Zo komt het voor dat het voorwerp niet goed geprojecteerd wordt op het netvlies. Dit komt omdat de lenzen dan hun werk niet helemaal goed doet. Dit kan gecorrigeerd worden door middel van lenzen (bril of contactlenzen) of een laserbehandeling.

Lenzen om te helpen

Er zijn verschillende soorten lenzen. Sommige zijn gemaakt van glas, andere weer van transparante kunststoffen. Verschillende stoffen hebben weer verschillende eigenschappen.
Lenzen worden onder andere gebruikt in brillen, foto apparatuur, sterrenkijkers en microscopen.

Bolle lens

Dit is een bolle lens, ook wel convexe lens genoemd. De lichtstralen komen in een punt samen. Dat is het brandpunt (F). De brandpuntsafstand is aangegeven met f.
De lens die hierboven is afgebeeld is een bolle lens. Wanner de lichtstralen door de lens gaan, veranderen ze van richting. Behalve de lichtstralen die door het centrum van de lens gaan. Bij een bolle lens buigen de lichtstralen naar binnen. Alle lichtstralen komen samen in één punt. Dit punt is het zogenaamde brandpunt.
Wanneer wij op een zonnige dag met een bolle lens en een stuk papier voor het raam gaan staan, dan is het mogelijk om een afbeelding van het raam op het papier te krijgen. De afbeelding op papier staat ondersteboven.

Projectie door middel van een bolle lens. Wanneer je een scherpe projectie wilt op bijvoorbeeld een stuk papier, dan moet je deze op een bepaalde afstand achter de lens houden. De projectie zal dan op de kop weergegeven worden.
Een bolle lens kan als vergrootglas gebruikt worden. De bolle lens doet voorwerpen groter lijken dan ze zijn. Omdat we het beeld niet op de kop willen zien, wordt het voorwerp tussen de lens en het brandpunt gehouden. Een vergrootglas met een vergroting van 3 keer geeft een beeld dat 3 keer zo groot is als in werkelijkheid.

Holle lens

Dit is een holle lens, ook wel concave lens genoemd. De lichtstralen verspreiden zich als ze door de lens gaan. Het brandpunt van deze lens ligt eigenlijk voor de lens (F). De brandpuntsafstand is aangegeven met f.
De lens hierboven is een holle lens. Net zoals bij de bolle lens heeft een lichtstraal die door het centrum van de lens gaat, geen afwijking. De overige lichtstralen worden naar buiten toe afgebogen. Een lichtbundel wordt dus verspreid over een gebied dat groter is dan de oorspronkelijke lichtbundel. Een holle lens kan niet gebruikt worden als vergrootglas, omdat voorwerpen juist kleiner lijken.

Bekende voorbeelden
Soms denken we dingen waar te nemen die gezichtsbedrog blijken te zijn. Hieronder zijn een paar bekende voorbeelden te zien.

Welke verticale lijn is langer? Zijn de witte lijnen even lang?


Kijk naar de stip in het midden en beweeg dan je hoofd naar voren en achteren.

Informatie
Ik heb informatie gevonden op verschillende websites daar heb ik ook de voorbeeldjes vanaf gehaald. Ik heb gekeken bij het oog, kleurenblind, gezichtsbedrog en oogarts. Hier een paar sites:
http://www.gobnet.nl/beroepen/b112oogx.htm
http://www.czmedicinfo.nl/%7B363d97f6-1ba1-4064-bad7-d6d100aeba6a%7D/%7B09eec223-e8a3-4960-8d29-8b7daa0a53ba%7D/
http://www.kleurenblindheid.nl/
http://mengerink.fol.nl/gezichtsbedrog/gezichtsbedrog1.htm
http://members.lycos.nl/amazingart/N/3.html
http://proto.thinkquest.nl/~jrc004/
http://www.uit-het-oog.nl/

Het is nu voor mij wel duidelijker over de blinde vlek en de oorzaak van gezichtsbedrog. Ik vind het daarnaast heel leuk om al die testjes voor je ogen te doen.