Havisten begonnen de dag vandaag met filosoferen over teleportaties naar Mars en uitstelaapjes. De algemene reactie is dat het examen prima te doen was. "Ik ben niet echt van het leren, maar ik vond het een best makkelijke examen", reageert Hedwig Ebbers (18).
Ondanks dat Hedwig niet alles tot in detail op een rijtje had, vond ze het examen prima te doen. "Alles wat ik verwacht had, zat er wel in. De vragen stonden alleen niet op chronologische volgorde, dus dat was soms even schakelen."
Docente Sanne ten Wolde vond het examen inderdaad een goede afspiegeling van de lesstof. "Het was mooi gelijkmatig verdeeld. Als je vertrouwen had in je kennis van de begrippen was het goed te doen."
Tibby Wildeboer (19) was eigenlijk te laat begonnen met leren, maar vond inderdaad dat het prima te doen was als je een beetje geleerd had. "Als je de gedachtegangen van de filosofen een beetje kende, zat het wel goed. Vaak hoefde je alleen uit te leggen hoe filosofen over bepaalde dingen dachten zonder er dieper op in te gaan."
Inkoppers
De vragen over Hobbes en Rousseau en de natuurtoestand waren inkoppers, volgens Tibby. "Hobbes zegt dat de mens van nature goed is, Rousseau zegt dat ze van nature slecht zijn. Daar waren twee duidelijke vragen over, dus die punten waren makkelijk binnen."
Voor toekomstige filosofie-student Frenck van der Leij (17) was dit examen een feestje. "Het is mijn passie, dus het ging heel goed." Hij vond het examen vergelijkbaar met andere toetsen. "Je moest wel vaak je eigen mening geven en dat dan linken aan een theorie. Ik vind het leuk om mijn eigen blik te geven, maar het is ook moeilijk inschatten wat je moet antwoorden zodat het ook klopt met het antwoordblad." Hedwig sluit zich hierbij aan: "Ik vond het soms moeilijk te bepalen hoeveel van het antwoord mijn eigen mening moest zijn en hoeveel de theorie."
Sommigen denken: het is mijn mening, dat is altijd goed. Maar je moet het wel onderbouwen.
Docente Ten Wolde beaamt dat er veel meningsvragen in het examen zaten en dat dit best lastig kan zijn. "Sommigen onderschatten de complexiteit daarvan en denken: het is mijn mening, dat is altijd goed. Maar je moet het wel goed onderbouwen."
Het uitstelaapje🙈
In veel reacties op Instagram werd de vraag over het uitstelaapje genoemd. Tibby licht toe: "Die ging over een theorie dat er in jouw hersenen drie persoonlijkheden bestaan: het uitstelaapje, de rationele beslisser en het paniek-aapje. Volgens Locke ben je niet verantwoordelijk voor je gedrag als je onder invloed bent van invloeden van buitenaf. Ik heb dus geantwoord dat je volgens Locke niet verantwoordelijk bent voor je uitstelgedrag als je onder invloed bent van het uitstelaapje."
Ik vind het altijd leuk om theorieën toe te passen op situaties.
Frenck was wel blij met deze vraag. "Ik vind het altijd leuk om theorieën toe te passen op situaties." De vraag over teleportatie naar Mars was er ook zo een. "Het ging over een gedachte-experiment: als een persoon geteleporteerd wordt naar Mars, is die persoon dan nog hetzelfde als die was op aarde? Daarop moest je de theorie van Parfit toepassen. Ik vind Parfit geweldig, dus dat vond ik een leuke vraag."
Ten Wolde vermoedt dat niet iedereen zo blij was met deze vraag. "Dit was een van de weinige primaire teksten die in het examen stonden en was echt een ingewikkeld gedachte-experiment. Ik vond dit ook een van de moeilijkste onderdelen van het boek en voor havo wel van hoog niveau."
Zelfverbetering en zelfgenezing
Een vraag die Hedwig moeilijk vond, ging over de grens tussen zelfverbetering en zelfgenezing. De vraag was wanneer de menselijke natuur verandert als je middelen gebruikt om jezelf te genezen. Dat ging over het laatste hoofdstuk, maar daarop wist ik het antwoord niet."
Veel scholieren vinden het lastig om te vertrouwen op hun eigen denkvermogen.
Ook hier kan docente Ten Wolde zich in vinden. "Die vraag ging echt over filosofische vaardigheden. Het hoofdstuk hierover was ook wat vrijer. Je moest bij deze vraag zelf een voorbeeld bedenken waarin dat onderscheid tussen verbeteren en genezen problematisch is en heel precies beschrijven waar je dat op baseert. Veel scholieren vinden het toch lastig om te vertrouwen op hun eigen denkvermogen."
Al met al was Ten Wolde wel blij met het examen. "Vergeleken met vorige jaren zou ik zeggen dat het makkelijker was. Maar het blijft altijd de vraag wat het antwoordmodel doet. Mijn eigen gedachtegang gaat tijdens het nakijken soms ook tien keer over de kop."
