Wéér een examen maken is nooit leuk, maar als je dan mag luisteren naar muziek van Billie Eilish en de musical Hair, wordt het al iets dragelijker. Bijna achtduizend havisten gingen vanmorgen aan de slag met kunst.
Dit zijn de eerste reacties van scholieren, het LAKS en een docent.
Reacties van scholieren
"De vragen waren - denk ik - wel te doen, maar het examen was veel te lang. Ik heb echt het hele laatste deel over moeten slaan. Twee klasgenoten waren al klaar en ik zat daar echt van: what the fuck, ik ben nog niet eens op een derde. Al met al was het best wel veel logisch nadenken en weinig dat je echt had moeten leren."
- Benjamin (17)"Het ging heel slecht, ik vond 'm super moeilijk met vage vragen. Ik hoop gewoon op een voldoende."
- Iris (17)"Ik vond 'm eigenlijk wel te doen! Ik vond het leuke onderwerpen en ik heb alles kunnen invullen. Ik heb er best een goed gevoel over."
- Sophie (17)"Het was voor mijn gevoel makkelijker dan ik had verwacht. Er waren wel wat vragen waarbij ik niet zeker wist wat ze van me vroegen of dat je drie redenen moest geven, en ik bij twee dacht: zijn er nog meer dan? Ik vond de gedeeltes over muziek het leukste, Billie Eilish kwam erin voor en de musical Hair, dus dat was wel leuk.
Toen ik klaar was ben ik zelfs nog terug gegaan, puur om de nummers nog een keer te beluisteren. Ik had eigenlijk heel erg gehoopt dat er iets over Spider-Man in zou komen. Ik dacht dat de nieuwe film - Spider-Man: Across the Spider-Verse - wel een goed onderwerp zou zijn voor massacultuur, maar helaas. Al met al ik denk wel dat ik een voldoende heb, nu nog afwachten."
"Ik ben volgens mij nog nooit zo opgelucht geweest. Ik heb op de fiets ook net huilend keihard meegezongen met Therefore I Am van Billie Eilish, omdat dat hopelijk echt de vraag is waar ik sowieso alle punten ga scoren. Ik was helemaal happy, alles ingevuld en maar drie à vier dingen gegokt. Op zich vond ik 'm wel lastig, maar wel goed lastig, als in het was te doen, als je begrijpt wat ik bedoel. En like... Billie gaat me redden hoor."
- Jasmijn (19)"Ik vond 'm goed te doen. Het eerste blok was erg abstract - niet letterlijk - maar daarna was het goed te doen. En met leuke moderne, nog steeds relevante artiesten zoals David Bowie, Beatles en Billie Eilish."
- Thijmen (16)"Ik vond 'm wel prima gaan, wel deed het harde geluid bij de filmfragmenten pijn aan mijn oren. Ook vond ik de vraag over de merken die in het kunstwerk stonden erg vaag en verwarrend. De muziekkeuze was wel on point, ik was hard m'n best aan het doen om niet mee te zingen met de liedjes die voorbij kwamen van David Bowie, The Beatles en Billie Eilish."
- Lieve (18)Toelichting van Cito
Hoewel het misschien niet altijd zo voelt, wordt bij het opstellen van de eindexamens over elke vraag lang en zorgvuldig nagedacht. Tijdens de examenperiode publiceert Scholieren.com meerdere keren per week exclusieve verhalen van de examenmakers. In deze artikelen vertellen zij over de totstandkoming van een vraag waar duizenden kandidaten eerder die dag op hebben zitten zweten. Vandaag vertelt Marieke, toetsdeskundige kunst algemeen bij Stichting Cito, over vraag 24 over Billie Eilish.
Heeft Billie Eilish haar fans verraden?
"Het klinkt als de titel van een spannende thriller of van een televisieprogramma als Wie is de Mol?, maar niets is minder waar. Vraag 24 liet je kijken naar de cover van de Engelse Vogue uit 2021 waarop de Amerikaanse singer-songwriter Billie Eilish is afgebeeld. De luxe lingerie die ze hier draagt, staat in contrast met de ruimvallende, bedekkende kleding die Eilish veelal droeg in de beginjaren van haar carrière.
In vraag 23 heb je gelezen dat Eilish stelde dat ze bedekkende kleding droeg om haar persoonlijke vrijheid te beschermen. Ook met de tekst van het nummer Therefore I Am geeft ze aan de regie over haar eigen leven te nemen. De vraag is nu: blijft Eilish met haar uiterlijk op de cover zichzelf en haar fans trouw of kan het als verraad worden opgevat?
De kunstdocenten die in de constructiegroep bij Cito de examenvragen bedenken, proberen bronnen te kiezen die zo actueel mogelijk zijn. Daarvoor bezoeken ze dans- en theatervoorstellingen, concerten, musea en wisselen ze filmtips uit. Ook proberen ze bij hun eigen leerlingen aan te voelen wat leeft. Soms lukt het om actuele bronnen te vinden die goed passen bij het onderwerp en het thema van het examen. Omdat het bijna twee jaar duurt om een examen te maken, is het niet mogelijk om helemaal up-to-date te zijn met bronnen. Dus we kunnen al verklappen dat het nieuwste nummer TEXAS HOLD 'EM van Beyoncé niet in het tweede-tijdvakexamen van 2024 wordt bevraagd.
Een reden om Billie Eilish op te nemen in het examen is omdat we denken dat jullie haar en haar muziek kennen, ze is actueel. Daarnaast past de kwestie rondom haar kledingstijl en de kritiek op de cover bij het begrip identiteit. Sinds 2022 zijn identiteit en gender opgenomen in de syllabus bij het onderwerp massacultuur vanaf 1950, onder de invalshoek kunst, religie en levensbeschouwing. Ook sluit de vraag aan op mode en lifestyle, zoals genoemd onder de invalshoek kunst en vermaak. Een andere reden om de cover met Billie Eilish op te nemen in het examen is om je kritisch te laten nadenken over twee standpunten: het zogenoemde verraad én de verdedigbare keuze van Eilish. Het inleven in beide standpunten, het maken van beredeneerde afwegingen en die vervolgens onder woorden kunnen brengen, is een vaardigheid die thuishoort in het examen kunst (algemeen) en waarvan we denken dat die zowel binnen als buiten de school van pas komt." - Marieke, toetsdeskundige kunst algemeen bij Stichting Cito
Reactie van het LAKS
"Voor het examen kunst van de havo is het klachtenaantal op dit moment 600. Ook bij dit examen gaat het grootste gedeelte over de lengte van het examen."
- Eindexamenklachtelijncoördinator Dada
