Weinig kenmerkende aspecten in havo-examen geschiedenis

"Het was een hele lange toets met veel lange teksten en moeilijke woorden. Overal moest je een bronkoppeling, dat was echt heel moeilijk"

"Het viel mee hoe moeilijk het was, het was best wel te doen. Ik ben wel super verbaasd dat er maar twee kenmerkende aspecten in zaten. Het examen was erg lang, dus ik heb niet alles kunnen afmaken."

"Geschiedenis is normaal een van mijn betere vakken, maar met de bronnen en opdrachten van vandaag weet ik niet of ik überhaupt hoger dan een vier kan halen... Het viel enorm tegen, terwijl ik wel hard had geleerd! De opdrachten werden vaag gesteld en het was niet duidelijk wat ze verwachtten."

"Ik denk dat dit examen wel oké te doen was? Er werden weinig letterlijke kenmerkende aspecten gevraagd, daar ben ik wel blij mee, want die worden volgend jaar toch afgeschaft. Jeugdculturen kwam er weinig tot niet in voor, wat mij verbaasde, want dat is een groot deel van de examenstof. Wel veel Duitsland, vervolgens weinig Tweede Wereldoorlog, ik denk dat die vragen inmiddels op zijn.

Eén vraag ging over omroepstelsels. Ik vraag me af of die goed zal worden gemaakt, want weinig leerlingen kijken nog tv. Enkel streamingdiensten. Ik weet niet of zij überhaupt weten wat omroepstelsels zijn. Daarnaast werd er naar bepaalde verdragen gevraagd, terwijl die geen letterlijke examenstof waren.

Er zaten minder sociaal-culturele ontwikkelingen in het examen dan vorig jaar. Een minder hoog issue-gehalte, zeg maar. Ik vond het redelijk evenwichtig allemaal. Het ligt eraan hoe dichtgetimmerd het correctievoorschrift is, maar ik gok op een N-term rond de 1."

Hoewel het misschien niet altijd zo voelt, wordt bij het opstellen van de eindexamens over elke vraag lang en zorgvuldig nagedacht. Tijdens de examenperiode publiceert Scholieren.com meerdere keren per week exclusieve verhalen van de examenmakers. In deze artikelen vertellen zij over de totstandkoming van een vraag waar duizenden kandidaten eerder die dag op hebben zitten zweten. Vandaag vertelt Saskia, toetsdeskundige geschiedenis havo van het Cito, over de vraag over 'Vaarwel mijn dierbaar vaderland'.

"Vandaag lazen ruim 35.000 leerlingen over een trein vol Duitse vrouwen die Vaarwel mijn dierbaar vaderland zongen. Met de opgave werd getoetst wat jullie hadden geleerd, namelijk dat de geallieerden in 1945 de Duitse buitengrenzen verlegden en dat Duitsland sociaal ontwricht raakte.

Deze opgave werd geconstrueerd door een docent. Ze zei: 'Ik trof het interview aan in een programma uit 1990 en vond het aangrijpend hoe Helmut vertelde dat hij weg moest uit zijn dorp.' In het geschiedenisexamen wordt altijd met zoveel mogelijk verschillende primaire bronnen gewerkt. Voor dit examen moesten jullie informatie halen uit dagboeken, een foto, een schilderij, toespraken, een krantenartikel en een standbeeld van Lodewijk XIV.  De bron over Köller is bijzonder omdat het een interview is. Door dit interview letterlijk uit te schrijven, konden we het gebruiken.

We kozen de bron omdat deze aansloot bij de examenstof over Heimatvertriebenen. En ook omdat het verhaal van Köller laat zien dat het verdrijven van mensen uit hun woonplaats een aangrijpende gebeurtenis is. Door de bron en opgave moesten jullie je inleven in de situatie. Samen met andere docenten is de opgave in een aantal bespreekrondes aangescherpt. We bekeken daarvoor samen het interview waarin Köller vertelde dat hij in 1945 met zijn moeder en broertjes wilde vluchten voor de Russische troepen. Ze kwamen niet ver. Daarna woonden ze in het dorp tot hun gedwongen vertrek. Het was duidelijk dat Köller zijn tranen nauwelijks kon bedwingen. Hij bezocht veertig jaar na het vertrek nog altijd bijeenkomsten waar de Heimatvetriebenen van Lümzow samen aten en over hun vroegere leven spraken. Omdat we niet wilden dat de bron te lang was, namen we dat deel van het interview niet op in de bron. We kozen voor kort en krachtig. Dat paste het beste bij het verhaal van Köller."

"Bij het examen geschiedenis van de havo zijn binnen anderhalf uur na het examen al meer dan 7.000 klachten bij ons ingediend. De meeste klachten gaan over onduidelijke vraagstellingen, waardoor examenkandidaten veel tijd hebben besteed aan het begrijpen van de vraag. Er zijn dan ook aardig veel kandidaten die door tijdnood hun examen niet af hebben kunnen maken. Vraag 6 sprong er bij ons nog uit, van alle vragen hebben wij hier de meeste klachten over ontvangen."