Vraag 15 maakte het de havisten toch nog lastig bij biologie

"Bio ging volgens mij wel goed, ik heb met mensen besproken en we hebben allemaal ongeveer hetzelfde. Bij biologie weet ik persoonlijk nooit echt hoe het ging. Ik vond het in principe niet lastig of zo, maar soms was de tekst wel een beetje vaag. Bij vraag 15 wist ik bijvoorbeeld echt niet wat ik moest doen.

"Ik vond het examen best wel goed te doen, verrassend genoeg. Ik vond alleen de vraag over de slakken, waar je moest uitleggen met behulp van kruisingstabel, lastig. De laatste context vond ik ook wat moeilijker, met de vraag over trofisch niveau."

"Op het begin ging het heel goed, ik was ook best snel klaar. Ik kwam er wel achter dat we veel dingen in de les niet hebben besproken, zoals de neurotransmitters en energiestromen. ODe vraag over energiestromen vond ik erg lastig. Gelukkig waren er ook makkelijkere vragen, zoals die over trofisch niveau en het onderzoeksplan. Dus ik ben heel benieuwd naar mijn cijfer.

"Bio ging erg goed, er kwamen veel begrippen op terug zoals ik voorspeld had dus dat was wel fijn. Er was een vraag (vraag 15) die ik niet zo goed begreep. Je moest namelijk een berekening maken en dan iets uitleggen en ik vond het vaag dus ik heb maar iets gedaan. Ik vond de vragen over slakken en de vragen over een intersekse persoon wel erg leuk en interessant. Ik ging erg makkelijk door het examen heen en was na een uur al klaar.

"Ik vond het examen relatief goed te doen. Alle standaardvragen kwamen wel voorbij, over stikstof, symbiose, de bloedsomloop. De contexten waren ook wel actueel, bijvoorbeeld de context over gender en geslacht. Het viel me wel op dat er veel begripsvragen waren. In de voorbereiding ligt de focus toch meer op samenhang en oorzaak/gevolg, niet op puur kennis van de theorie. 

De vragen die voor leerlingen misschien wat lastiger waren, zijn vraag 12 en 15. Bij vraag 12 moest je begrippen rondom evolutie gebruiken, dat vond ik vrij abstract. Vraag 15 was een rekenvraag. Het is voor scholieren lastig om voor te bereiden op welke soort rekenvraag er in het examen komt, dus ik snap dat men dit moeilijk vond.

Ik denk dat scholieren voor dit examen niet moeten rekenen op een n-term hoger dan 1. Ik verwacht dat de n-term daaronder blijft, zo rond de 0,8."

"Ik vond dit echt een klassiek biologie-examen. Als ik mijn geld zou moeten inzetten op opgaven voor een gemiddeld examen, dan zou het er zo uitzien. Er zaten bijvoorbeeld de standaard BINAS-tabellen in. Als je daarmee geoefend had, dan waren dat makkelijke vragen. Verder vond ik de rekenvraag (vraag 15) ook stom. Er zit er altijd zo een in, maar ik snap dat scholieren die vervelend vonden.

Net als mijn collega denk ik dat leerlingen moeten rekenen op een n-term van rond de 1, zeker niet erboven." 

"Over het examen biologie van havo is nu 400 keer geklaagd, 61 daarvan gaan specifiek over vraag 15. De kandidaten vonden het lastig deze vraag te beantwoorden, dit doordat ze niet goed wisten hoe ze deze berekening moesten maken.

Hoewel het misschien niet altijd zo voelt, wordt bij het opstellen van de eindexamens over elke vraag lang en zorgvuldig nagedacht. Tijdens de examenperiode publiceert Scholieren.com meerdere keren per week exclusieve verhalen van de examenmakers. In deze artikelen vertellen zij over de totstandkoming van een vraag waar duizenden kandidaten eerder die dag op hebben zitten zweten. Vandaag vertelt Arjen, toetsdeskundige biologie bij Stichting Cito, over vraag 25.

Syndroom van Swyer

"De context Het syndroom van Swyer neemt je mee in het verhaal van Emma. Emma heeft zich altijd een meisje gevoeld, maar blijkt toch een Y-chromosoom te hebben.

Swyer ontstaat door een mutatie. Bij vraag 25 moet je bedenken dat die kan zijn ontstaan bij de vorming van de zaadcel van haar vader. Een zaadcel heeft namelijk een X óf een Y-chromosoom. Daarna moet je weten dat bij een genoommutatie het aantal chromosomen is veranderd. Bij Swyer is dat niet zo, dus de stelling is onjuist. De laatste stelling is de lastigste: jongens hebben een X- en een Y-chromosoom, dus ze kunnen geen drager zijn van een mutatie op een geslachtschromosoom.

Emma vraagt zich af of ze later kinderen kan krijgen. Dat kan als ze dan een hormoonbehandeling krijgt om haar baarmoeder voor te bereiden op de innesteling van een embryo. Het embryo ontstaat door IVF met een eicel van een donor. De eiceldonor zal een hormoonbehandeling krijgen zodat er extra eicellen vrijkomen. Bij vraag 30 moet je uitzoeken welke hormonen dat zullen zijn. Met je informatieboek Binas of ScienceData kan je opzoeken dat Emma oestrogeen en progesteron krijgt en de donor FSH.

De biologiedocent die deze vragen heeft gemaakt, kwam op het idee toen het erg lang duurde voordat haar dochter in de puberteit kwam. Ze ging op zoek naar hoe dat kon komen, en kwam daarbij het syndroom van Swyer tegen. Haar dochter ging toch puberen, maar het onderwerp liet de docent niet los. Het laat zien dat de verschillen tussen mannen en vrouwen niet zo zwart-wit zijn: er kunnen verschillen zijn tussen gender, lichamelijk geslacht, chromosomaal geslacht en genetisch geslacht. Behalve de mutatie bij Swyer zijn er nog veel meer oorzaken – op allerlei organisatieniveaus – voor het ontstaan van verschillen of juist van de afwezigheid daarvan. Ze besloot zich verder in het syndroom van Swyer te verdiepen en er een aantal vragen bij te maken. Nadat we de vragen bij Cito hebben besproken met andere biologiedocenten, heb ik ze opgenomen in het examen. "