Gegevens over het gelezen boek
Titelbeschrijving Keuls, Y., Het verrotte leven van Floortje Bloem; Roman. Uitgeverij Ambo, Baarn, 1982, 23e druk.

Titelbeschrijving van geraadpleegde secundaire literatuur - Recensie uit het ‘Gazet van Antwerpen’ geschreven door Gaston Claes
Gepubliceerd op 25-09-1982 - Recensie uit het ‘Rotterdams Nieuwsblad’ geschreven door Patricia Penrhyn Lowe
Gepubliceerd op 20-03-1982

Beknopte informatie over het boek
Korte samenvatting Het boek gaat over een meisje genaamd Floortje Bloem. Toen Floortje geboren werd, waren haar ouders gescheiden en woonden haar moeder en haar zusje bij Tante Gerda. Aangezien Tante Gerda geen plaats had voor drie mensen (ze had een eigen café), werd Floortje in een tehuis geplaatst. Toen Floortje drie was, kwam ze bij pleegouders terecht. Ze kon het goed met haar pleegouders vinden en ook met haar nieuwe broer. Ze hield het meest van haar vader, die haar altijd op schoot nam en met haar knuffelde. Op een gegeven moment kwam haar pleegvader om bij een auto-ongeluk. Het was een grote klap voor iedereen en haar pleegmoeder kon de kinderen niet meer aan. Floortje en haar broer werden weggehaald en in een tehuis geplaatst. Floortje kwam bij nieuwe pleegouders terecht. Dat ging slecht en ze had steeds ruzie met haar 2-jarig zusje en werd steeds brutaler. Haar pleegouders besloten haar terug naar het internaat te brengen. Floortje mocht soms in het weekend en in de vakanties naar de familie Peperzakken toe. Dit was een katholiek gezin met 7 kinderen, dit was haar vakantieadres. Na een tijdje wilde Floortje er niet meer heen, omdat de oudste zoon van de familie Peperzakken haar misbruikt had. Ze raakte hierdoor heel van streek en kwam onder behandeling van psychiaters.

Het enige dat Floortje zei, was dat ze haar echte moeder wilde zien. Intussen was haar moeder ook bezig haar op te sporen, haar man Adri schrijft veel brieven naar het observatiehuis. Omdat Floortje haar ook wilde zien, mocht ze een weekend naar huis. Ze vond haar moeder maar een vreselijk lelijk mens, dat bovendien veel te veel kwetterde en altijd chagrijnig was. Haar moeder kon helemaal niet naar haar luisteren. Gelukkig kon ze het wel wat beter met Adri en Beppie vinden. Die zaterdagavond ging ze met haar zus Beppie (16 jaar) en Beppies vriend Lexie mee naar het jeugdcentrum ‘De Keet’. Floortje vond het prachtig. Ze dronk en rookte hier voor het eerst en ontmoette Sjon, de buurtwerker en een goede vriend van Sjon, Pieter. Toen ze naar huis gingen bleef Lexie net als ieder weekend bij Beppie slapen en betaalde haar hiervoor. Omdat alles dit weekend zo goed was gegaan, mocht Floortje vaker een weekend naar huis. Ze ging dan samen met Beppie en Lexie naar ‘De Keet’.

Op een gegeven moment moest Floortje naar een huishoudschool. Floortje vond het niet leuk en spijbelde veel. Ze ontmoette hierdoor Karin die ook veel van de les wegbleef. Karin had een vriend die Gerben heette. Gerben nam ze op schoot, knuffelde met ze en vertelde mooie verhalen uit kinderboeken. Sindsdien waren die drie onafscheidelijk. Karin’s moeder werd achterdochtig en volgde Karin en zag haar Gerben’s flat ingaan. Ze heeft de politie ingeschakeld en Gerben werd opgepakt, wegens pedofilie (dit werd door Floortje echter niet zo ervaren, zij vond het fijn als Gerben haar aaide). Toen moest Floortje een weekend naar huis. ‘s Avonds in ‘De Keet’ dacht Floortje steeds aan Gerben en Karin en ze werd kwaad. Toen heeft Beppie haar naar huis gebracht en ging zelf weer terug naar ‘De Keet’. Adri, de tweede man van haar moeder, zat in de huiskamer. Hij leek veel op Gerben. Floortje ging op zijn schoot zitten en vroeg om geknuffeld en gestreeld te worden, net als Gerben altijd deed. Toen kwam haar moeder binnen en er ontstond een grote ruzie. Hierdoor mocht Floortje niet meer thuis komen.

Floortje ging weer terug naar het internaat en werd in een aparte kamer gezet. De volgende dag was Floortje jarig. Ze kreeg een pakketje over de post. Het was een wit-wollen speelgoedkonijn van Gerben. Sjon en Beppie kwamen op bezoek. Beppie was na een ruzie van huis weggelopen en naar Tante Gerda gegaan. Van Tante Gerda, die Floortje niet eens kende, kreeg Floortje dertig gulden.

In verband met haar leeftijd moest Floortje naar een ander tehuis. Op de heenweg ging Floortje ervandoor. Ze verborg zich in een autokerkhof vlakbij Gerben’s huis. Ze hoopte dat het licht zou gaan branden, maar het bleef pikdonker. Ze besloot te bellen om Sjon te vragen of hij haar kon komen ophalen. Dit deed hij, maar bracht haar daarna naar Beppie, die in Lexies huis logeerde. Lexie was er niet, maar zijn vriend Patriek kwam af en toe thuis om de voorraden aan te vullen, want Beppie en Floortje mochten niet naar buiten. Ze mochten alles pakken, er waren zelfs hard-drugs in huis. Ze hadden een goede tijd. Op een dag kwam Sjon opeens met zijn vriend om hen op te halen, maar ze konden alleen Floortje meenemen, want Beppie was bewusteloos. Toen Beppie bijkwam voelde ze zich rot (o.a. omdat Floortje weg was en ze dacht dat ze vrijwillig weg was gegaan) en begon te snuiven. Later kwam Patriek thuis met twee andere (Duitse) meisjes. Hij zorgde voor een etage op de Binnenweg, zodat de drie meisjes konden tippelen. Beppie vond zichzelf geen heroïnehoertje, want ze spoot niet en snoof alleen wanneer ze wilde.

Floortje werd weer in een tehuis geplaatst, maar toen ze zich weer beter voelde, ging ze rottigheid uithalen. Ze werd overgeplaatst. Ze had het hier naar haar zin, omdat het tehuis in overgang was. Ze loopt met een vriendin weg, maar wordt gepakt als ze kleren stelen. Floortje wordt overgeplaatst naar Gelders End, ook hier loopt ze weg. Ze gaat weer naar het autokerkhof en belt Sjon op. Hij kwam haar ophalen en nam haar mee naar huis. Floortje wilde graag naar Tante Gerda toe samen met Beppie. Beppie zouden ze dan van de straat oppikken. Beppie zou dan gaan afkikken. Ze komt met hulp van het CAD (Consutatiebureau voor Alcohol en Drugsverslaafden) in een afkickcentrum terecht. Dit bleek van de Pinkstergemeente te zijn. Beppie zag het niet zitten en liep weg om weer te gaan tippelen in Rotterdam.

Floortje moest weer naar de huishoudschool, maar liep nogmaals weg om Beppie te zoeken. Op straat komt ze een hoertje tegen waarmee ze aan de praat raakt. Plotseling rent het hoertje naar een man toe en gaf Floortje een seintje dat ze haar moest volgen. Als Floortje ziet waar het hoertje mee bezig is, moet ze terugdenken aan de zoon van de familie Peperzak. Ze wordt misselijk en raakt volledig over haar toeren en rent weg. Floortje komt in de armen van een jongen. Deze troost haar en Floortje raakt op slag verliefd. Hij neemt haar mee naar huis en Floortje gaat voor de eerste keer van haar leven met iemand naar bed. De jongen bleek Onim te heten en hij werd gebruikt om jonge meisjes te versieren, zodat die in het logement van zijn vader, hun praktijk konden uitoefenen. Floortje probeerde weg te lopen, maar ze hadden het in de gaten en ze werd bont en blauw geslagen. Floortje deed wat ze zeiden, maar wilde er geld voor. Ze spaarde al haar verdiende geld op. Toen ze de kans kreeg kon ze weer op zoek gaan naar Beppie.

Ze vond Beppie en ging bij haar wonen. Floortje begon weer een beetje drugs te gebruiken en op een gegeven moment kreeg ze slaande ruzie met Beppie, omdat ze geld wilde hebben voor meer drugs en dat geld kreeg ze niet van Floortje. Floortje gaf uiteindelijk toch geld. Floortje raakte bevriend met Martin, maar deze ging er met haar geld en dat van Beppie vandoor. Daardoor moesten Floortje en Beppie weer gaan te tippelen. Floortje kon er nog steeds niet tegen en moest telkens overgeven. Om dat tegen te gaan ging ze meer drugs gebruiken. Ondertussen was Sjon lid van een bepaalde sekte geworden, de ‘sanjassin’. Hij weet Beppie te overtuigen om ook lid te worden en Floortje gaat met tegenzin mee. Onderweg besluit Floortje uit te stappen en lift terug naar Rotterdam. Ze krijgt een lift van een man en kan goed met hem praten over haar toestand. Hij zegt dat ze beter naar de politie kan gaan en zeggen dat ze is weggelopen uit het tehuis. Hij brengt haar hierheen met goedvinden van Floortje. De politie en Floortje besluiten dat ze het beste bij Tante Gerda kan afkicken. Op een gegeven moment kan Floortje er niet meer tegen en steelt geld en cheques van Tante Gerda en loopt weg.

Ze gaat terug naar de flat waar Beppie en Floortje woonden. Martien woont hier ook. Hij is ook aan de drugs. Floortje gaat samen met Martien een paar cheques verzilveren. Op een keer ziet Martien het visitekaartje van de man die Floortje een lift heeft gegeven. Hij haalt Floortje over hem te bellen en te zeggen dat ze zelfmoord wil plegen en te vragen of hij haar op komt halen. Dan moest ze snel terug naar huis gaan en ondertussen zouden Martien en zijn vriend bij de man inbreken. Floortje krijgt hier later spijt van. Martien is weer verdwenen met het geld.

Toen kwam Beppie weer thuis, ze wilde geen sanjassin meer worden. Beppie vroeg geld aan Floortje voor drugs, maar Floortje wilde het niet geven. Ze krijgen slaande ruzie en Beppie gooit Floortjes lievelingsbezit, het witte konijn van Gerben waar ze lief en leed mee deelde, in de grote, vieze tuin en loopt daarna kwaad weg. Floortje gaat haar konijn nog zoeken, maar kan hem niet vinden.

Toen was Floortje helemaal alleen.

Titelverklaring Het verrotte leven van Floortje bloem: Floortje Bloem vertelt over hoe verrot haar leven is. Haar leven wordt door drugs en de prostitutie volledig verpest.

Tijd en ruimte # Tijd: - Er komen een paar flash-backs in, bijvoorbeeld dat Floortje terugdenkt aan Gerben of haar eerste pleegvader, maar het verhaal is op zich chronologisch verteld. - Het verhaal is continu verteld en heeft een verteltijd van 15 jaar. - Het verhaal is vooral in het heden geschreven, maar ook kleine stukjes in het verleden (flash-backs). - De vertelde tijd is 256 bladzijden.

# Ruimte: - Vooral in Rotterdam, ook in Leiden. - In Rotterdam vaak in onhygiënische ruimtes zoals het kraakpand en het Turkse logement bij Onim. In een prostitutisch milieu. - In Leiden in het café van tante Gerda, de flat van Gerben en ook een groot deel in de pleeghuizen en internaten.

Verteller Het boek is geschreven met een wisselend ik-perspectief. Floortje, Beppie, tante Gerda, moeder, pleegouders, leiders uit tehuizen en moeder van Karin komen aan het woord. Het grootste gedeelte van het boek wordt verteld door Floortje zelf. Ook zijn er stukken overgenomen uit psychologische documenten over Floortje. Er komen ook een aantal flash-backs in voor, bijvoorbeeld dat ze terugdenkt aan Gerben. Het verhaal wordt continu verteld en is vooral in het heden geschreven, maar ook kleine stukjes in het verleden. De lay-out van het boek is gedurende het hele boek hetzelfde: als het ik-perspectief wisselt is er een regel wit en het boek is verdeelt in verschillende hoofdstukken, met af en toe een plaatje van het konijn van Gerben, waar Floortje veel waarde aan hecht.

Spanning In dit boek is het niet zo dat je op het puntje van je stoel zit omdat er zoveel spanning in voor komt, maar toch is er wel wat spanning, misschien kan je dit beter samenvoegen met nieuwsgierigheid. Bijvoorbeeld als Floortje weer in een nieuw internaat zit, dan is het best wel een beetje spannend hoe lang ze daar dan weer blijft en hoe ze omgaat met de anderen. Ook toen ze voor het eerst haar moeder zag was het spannend hoe ze zou reageren. En natuurlijk was het ook een beetje spannend als ze aan de drugs is, want je vraagt je toch iedere keer af of ze misschien een keertje gaat stoppen en zo ja, of het haar dan lukt.

Thema en motieven # Thema: Het leven van een 14-jarig meisje dat aan drugs verslaafd raakt en terecht komt in de prostitutie.

# Motieven: -verslaving -eenzaamheid -drugs -opvoeding -prostitutie -liefde

Karakterisering van de hoofdpersonen - Floortje Bloem: Zij is een meisje dat bij haar geboorte door haar moeder is afgestaan omdat er geen woonruimte voor haar was. Hierdoor kwam ze bij verschillende pleeggezinnen terecht, ook heeft ze in veel internaten en observatiehuizen gewoond. Ze begint steeds meer naar een moeder te verlangen, maar wanneer ze eindelijk haar echte moeder ziet, valt het haar tegen. Ze kan het wel goed vinden met haar zus Beppie.

Floortje is als kind een moeilijk meisje. Ze heeft veel aandacht nodig en is onbehandelbaar. Ze is brutaal en erg aanhalig. Ze is ook een meeloper. Ze begint met drugs om een ander, ze begint te stelen door een ander, ze begint te tippelen door een ander, omdat ze bang is om alleen te blijven. Later wordt ze banger en heeft een leven vol problemen. Ook wordt ze wat depressief en gevoeliger. Ze hoort eigenlijk nergens thuis en niemand weet wat ze met haar aan moeten.

Ze heeft blond haar, blauwe ogen en is mager. Ze is groot voor haar leeftijd en ging zich kleden en opmaken zodat ze ouder leek. Floortje is wispelturig en wil graag aardig gevonden worden. Ook heeft ze een grote behoefte aan waardering, is verschrikkelijk spontaan en druk en erg gemakkelijk over te halen iets te doen. Op school is ze brutaal en deelt zomaar aan iedereen klappen uit. Ze gaat meestal met oudere mensen om dan dat zij zelf is. Ze vindt de kinderen van haar eigen leeftijd maar dom en kinderachtig. Tegenover de leidsters doet Floortje erg vriendelijk, aanhankelijk en heel behulpzaam. Tegenover psychiaters doet ze veel dommer voor dan dat ze eigenlijk is. In het begin is Floortje nog wat onzeker. Dat verandert heel drastisch van onzeker en onschuldig meisje naar een prostituee.

- Beppie: Zij is de zus van Floortje. Beppie is eigenwijs. Ze is vrij hard, doet precies wat haar uit komt ze is erg egoïstisch als Floortje veel geld had verdiend, wil ze dat het meeste daarvan besteed wordt aan de drugs die zij nodig heeft. Beppie deed net of dat geld van haar was. Daardoor was er te weinig geld voor eten, en kon Floortje niks voor zichzelf kopen. Ook zij heeft veel problemen met drugs. Ze is niet echt zorgzaam, als Floortje mee uit ging, liet ze haar altijd maar alleen en lette niet op haar.

Bijpersonen - Moeder: Zij is na de geboorte van Floortje meteen bij tante Gerda gaan wonen, en is daar in het café van Gerda gaan werken. Omdat ze in dat café woonden was er geen plaats voor Floortje en heeft haar moeder haar dus moeten afstaan. Dit heeft ze tante Gerda later nog vaak verweten. In het café heeft ze Adri ontmoet, ze trouwen al snel met elkaar.

- Adrie: Hij was de stiefvader van Floortje. Toen hij Floortje troostte kwam zijn vrouw de kamer in en dacht dat Adri Floortje misbruikte. Dit was niet zo, Floortje wilde graag gestreeld worden zoals Gerben ook altijd deed. In het begin konden Floortje en Adrie het goed met elkaar vinden.

- Gerben: Hij is een pedofiele man, hij houdt van kinderen en doet alles voor ze, daardoor komt hij in de gevangenis terecht. Floortje was door Karin met hem in aanraking gekomen. Karin spijbelde net als Floortje vaak van school en dan ging ze naar Gerben toe, Floortje ging dan ook mee.

- Sjon: Hij is een vriend van Beppie en de begeleider van de keet (de buurtwerker), die Floortje als ze in moeilijkheden zat altijd hielp (soms samen met zijn vriend Pieter).

- De familie Peperzak: Dit is de eerste familie die haar met open armen ontving. Ze waren heel gastvrij en Floortje voelt zich daar helemaal thuis. Door die familie kreeg ze een zachter karakter. Het was voor haar een vakantieadresje.

- Gerard: Hij is een van de zonen van de familie Peperzak. Het was altijd heel aardig, een beetje sullig en trage jongen om te zien. Maar toch liet hij Floortje seksuele handelingen bij hem verrichten. Hierna kwam Floortje nooit meer bij hen thuis.

- Lexie: Hij is de vriend van Beppie. Hij komt stoer over vooral in het begin. Hij dealt in drugs maar op een of ander manier loopt het altijd mis bij hem. Hij belandt vaak in de cel en gaat later zelf ook de prostitutie in. Later moet Beppie hem Alex noemen.

Relatie tussen tekst en auteur Yvonne Keuls heeft vanaf haar zevende jaar in een grote stad gewoond (Den Haag), een groot deel van het boek speelt zich ook af in een grote stad (Rotterdam). Door de vele lezingen die Yvonne op scholen geeft ontdekt ze dat sommige jongeren in een hopeloze situatie zitten en drugsproblemen hebben. Ze besluit met hen te praten over de drugsproblematiek. Ze voelt zich betrokken bij deze jongeren en zet samen met veertien hulpverleners een huis op voor dakloze jongeren vanaf twaalf jaar. Dit Haagse opvanghuis moet na een jaar zijn deuren sluiten als gevolg van onder ander financiële problemen en oplopende wachttijden. Deze periode in haar leven met vele ervaringen heeft ze natuurlijk goed kunnen gebruiken in haar boek, ze heeft hierdoor goed kunnen beschrijven wat drugs met je doet en alle gevolgen die erbij komen kijken. Yvonne heeft zich ingezet voor de heroïnehoertjes in Rotterdam en Den Haag. Met deze heroïnehoertjes heeft ze een jaar lang intensief contact gehad, ze heeft met hen gesproken en stukken uit hun verhalen gebruikt voor haar boek. Gegrepen door de ellende van deze meisjes schrijft ze Het verrotte leven van Floortje Bloem en hoopt zo de minister van Justitie over de streep te trekken een opvanghuis te realiseren. Dit lukte helaas niet.

Relatie tussen verschillende teksten Nog doen, goed kijken naar de inhoud van andere boeken!

Relatie tussen tekst en context Het verhaal speelt zich af rond 1990. In deze tijd waren er al veel verslaafde prostituees die moesten tippelen om eten te kunnen kopen. Ook waren er al veel internaten en tehuizen waar zulke kinderen als Floortje terecht kwamen. In de tijd dat het boek verscheen was het dus ook al een zeer realistisch boek met problemen die aan de orde van de dag stonden.

Eindoordeel

Recensies - De eerste recensie is van Gaston Claes uit het ‘Gazet van Antwerpen’. Hij is uitsluitend positief over het boek en dan met name over de schrijfster, Yvonne Keuls. Hij vindt dat ze geweldig kan schrijven en dat ze met dit verhaal de lezers tegenstrijdige gevoelens meegeeft. Zoals woede, machteloosheid, verdriet en radeloosheid. Vooral omdat het zo’n realistisch boek is, grijpt het mensen aan. Na het lezen houdt het boek je nog heel lang bezig, zegt hij, omdat die wereld echt bestaat. Volgens hem willen we het boek van Yvonne Keuls uitsluitend in ons opnemen als een noodkreet. Misschien bedoelt hij dit als een klein minpuntje.

- De tweede recensie is van Patricia Penrhyn Lowe uit het ‘Rotterdams Nieuwsblad’. Ook zij vindt het een goed boek maar ze heeft er wel wat op aan te merken. Ze zegt: ‘Het tragische leven van dit kind is bij voorbaat goed voor een bestseller. Dat is dan ook het enige wat je op dit boek tegen zou kunnen hebben.’ En net als de recensent Gaston Claes zegt ook zei dat heb boek niet zo ‘verrot’ zou zijn als de geschiedenis zich niet waar zou hebben afgespeeld.

Persoonlijke recensie Het boek ‘Het verrotte leven van Floortje Bloem’ gaat over een meisje dat bij haar geboorte is afgestaan en daardoor bij verschillende pleeggezinnen terechtkwam. Omdat het hier niet goed ging werd ze in internaten en tehuizen gestopt. Ook kwam ze een aantal keer terecht in een observatiehuis. Als ze na ongeveer 13 jaar haar echte moeder en zus ziet, is ze zeer teleurgesteld in haar moeder. Deze kan niet goed luisteren en ze kwebbelt maar door. Met haar zus Beppie kan ze het gelukkig wel goed vinden. Als haar moeder haar man Adrie ervan beschuldigt dat deze Floortje seksueel misbruikt komt Floortje niet meer thuis. Samen met Beppie gaat ze naar tante Gerda en naar Rotterdam. In Rotterdam werken ze als prostituees en ze gebruiken drugs. Op het eind gooit Beppie Floortjes konijn uit het raam omdat ze ruzie maken over geld. Hier eindigt het boek.

Ik vond het een heel erg mooi boek. Het was heel erg realistisch en daar houd ik van. Natuurlijk is dit wel schokkend omdat je weet dat het in werkelijkheid ook gebeurd. Als je daar dan aan denkt, moet je wel even slikken. Het was leuk dat er telkens iemand anders de ik-persoon was, hierdoor kreeg je verschillende gebeurtenissen van verschillende kanten te horen. Dit maakte dat je je erg goed in kon leven. Je wist hierdoor ook goed hoe de personen over verschillende dingen dachten, het was leuk om deze personen zo goed te leren kennen. De opbouw was in het begin een heel klein beetje lastig omdat je er even aan moet wennen dat er telkens een ander persoon dat stukje vertelt. Gelukkig werd het wisselen van de verteller wel aangegeven met een sterretje (*). Het taalgebruik was erg makkelijk, waardoor je snel door kon lezen en je het ook in een mum van tijd uit had. Ik had soms wel medelijden met Floortje omdat niemand haar wilde hebben en ze daardoor juist alleen maar tegendraadser werd. Het boek was soms ook heel erg grappig, want Floortje zei alles wat ze dacht en soms kwam dit er heel grappig uit. Ik vond het dus een heel erg mooi boek en ik ben zeker van plan om het nog een keer te lezen. Er was wel een minpuntje vond ik, want het boek had een open einde en daar kan ik echt niet tegen.