"Hoe was bijles?'' vroeg een vriendin van me, tegen wie ik eerder geklaagd had dat ik geen zin had om te gaan. ''Wel oké,'' zei ik. ''Het is duur, maar het helpt.'' Ze leek even te verstijven toen ik zei hoeveel het kostte. ''Dat zou ik nooit kunnen betalen.'' Nooit eerder had ik hierbij stilgestaan, maar ineens realiseerde ik me hoe oneerlijk dit eigenlijk was.

Ik ben niet de enige met bijles. Een derde van de Nederlandse middelbare scholieren heeft bijles. Op de basisschool gebeurt dit ook steeds vaker. Minister van Onderwijs Arie Slob maakt zich zorgen, en ik begreep die dag waarom. 

Toen ik mijn wiskunde bijles verliet, begreep ik hoofdstuk 12 ineens een stuk beter. Logaritmes en kansberekeningen en al die gekke wiskunde A shit: ik ben er nooit goed in geweest. Bijles helpt heel erg. Mijn lerares heeft ooit een leerling die met moeite een vijf voor haar toetsen kreeg, zo intensief getraind dat ze een acht op haar eindexamen haalde. 

Er bekroop mij een naar gevoel toen ik thuis de sommen aan mijn vader uitlegde die we eerder allebei niet snapten. ''Dat heb ik bij bijles geleerd'', zei ik. Samen hebben we er nog even naar gekeken, tot ik het helemaal begreep. Die vriendin van me appte me later dat ze het nog steeds niet snapte. 

Het probleem

Er was iets goed mis. Mijn vader heeft me vroeger vaak geholpen, maar inmiddels is het voor hem soms ook lastig, ondanks zijn universitaire diploma. Hoe zou het dan zijn voor scholieren die geen bijles kunnen betalen én waarvan de ouders niet kunnen helpen, omdat ze laagopgeleid zijn, het druk hebben of de lastige Nederlandse termen niet goed begrijpen? 

Je hebt bijvoorbeeld studiekring. Dat is intensieve training voor leerlingen die het nodig hebben, die moeite hebben met plannen, concentreren of gewoon met beginnen. Het heeft veel scholieren die ik ken geholpen om hun eindexamen te halen. Het addertje onder het gras is dat het niet voor iedereen weggelegd is. Je moet het ook kunnen betalen, want studiekring kost meer dan tweehonderd euro per maand. 

Ongelijke kansen

Als er leerlingen zijn wiens ouders hen niet kunnen helpen, kan bijles dat compenseren. Maar als bijles te duur wordt, dan lopen ze dus achter. En dat is oneerlijk, want die scholieren kunnen er helemaal niets aan doen. Zo worden kinderen van lageropgeleide of minder verdienende ouders minder goed geholpen om betere cijfers te halen dan kinderen van hogeropgeleide, rijkere ouders. Waar zijn de gelijke kansen als ik buiten school betaal om dingen te snappen en anderen dat niet kunnen?

Verschillende politieke partijen zijn ook bang dat er een tweedeling ontstaat in het onderwijs  tussen kinderen van ouders die bijles wel kunnen betalen en van ouders die dat niet kunnen. GroenLinks wil bijvoorbeeld gratis bijles vanuit de school en gelukkig gebeurt dit vaak wel. Zo hebben we op mijn school bij economie soms een PAL die ons helpt: dat is een stagiair die gratis bijles geeft. Wel is het zo dat deze mensen vaak weinig tijd hebben en de lessen niet altijd de kwaliteit of de persoonlijke aandacht hebben die (dure) private bijles wel heeft.

Ik vind het idee van GroenLinks mooi, want ik maak me wel zorgen over de ongelijkheid in het onderwijs. Gelijke kansen zijn de basis van een gezonde samenleving en dure bijles neemt dit weg, al dan niet op kleine schaal.