'Hoera! Het frietje bestaat 150 jaar', luidde de kop van het artikel van de NOS, dat gisteren online kwam. Juist ja, het frietje. Als geboren en getogen Brabander ben ik ervan overtuigd dat deze goudgele aardappelsnack een 'frietje' genoemd wordt. Maar waarom bestelt men boven de rivieren liever een patatje, en waar komt deze benaming überhaupt vandaan?

Frietsaus of een frietje-met zijn bekende begrippen, maar als je liever joppiesaus dan mayonaise hebt, bestel je een patatje joppie. Verwarrend, maar gelukkig zijn allebei de benamingen goed. In de dikke van Dale worden zowel patat als friet omschreven als afkorting van het Franse ‘patates frites’, wat gefrituurde aardappel betekent. Het woord 'friet' op zichzelf betekent dus alleen gefrituurd, terwijl patat terugslaat op het product; namelijk de aardappel. Patat is daarom een synoniem voor friet, terwijl friet geen synoniem is voor patat; je kunt andere producten immers ook frituren.

Engels of Frans?

Brabo’s en Limbo’s zijn geografisch meer georiënteerd op België, vandaar dat ze het begrip Vlaamse friet hebben overgenomen. De Belgen houden naast deze dikke frieten ook van Franse frietjes en hebben het woord ‘frites’ uit het Frans overgenomen. De provincies boven de rivieren zijn over het algemeen meer Angelsaksisch (= Engelstalig) georiënteerd en frituren daarom liever een patatje, omdat de Britten spreken over potatoes.

Vier jij carnaval, spreek je met een zachte g en vind je friet keilekker? You’re on my side. Heb je liever patat? Taalkundig correct. Maar zeg nou eerlijk; heb jij ooit een patattent gezien, of vind jij patatsaus ook zo lekker? Nee, ik ook niet. Gewoon friet dus.