Lieve scholier,

Dit is de allerlaatste blog voordat ik doorstroom naar de grote zus van deze website. Het moment waarop ik deze brief schrijf, zit ik dan ook in de schemerfase tussen de middelbare school en het vervolgonderwijs. Na zeven jaar in middelbareschoolgangen te hebben vertoefd, heb ik eindexamen gedaan en een diploma op zak. Een ware opluchting.

Het is een understatement als ik zeg dat ik de middelbare school ingewikkeld vond. Op mijn vijftiende stapte ik over naar het voortgezet speciaal onderwijs (vso) omdat het me op het regulier niet lukte. Veel van mijn vrienden op het vso hebben een soortgelijke route doorlopen. De basisschool lukte nog wel – bij sommigen ogenschijnlijk goed, bij anderen met horten en stoten – maar de overgang naar de middelbare school was als een klap in hun gezicht. De chaos, veranderingen en sociale druk werd ze teveel, waardoor ze uiteindelijk thuis kwamen te zitten.

De afgelopen jaren heb ik (onder meer voor Scholieren.com) een boel van deze jongeren gesproken. Ik was benieuwd naar de ervaringen van leerlingen die net als ik tegen het gebrek aan marges in het schoolsysteem aanliepen, maar ik kon me ook goed voorstellen hoe eenzaam het voelt om nergens je ervaringen kwijt te kunnen. 

De interviews waren leerzaam, maar ook heel confronterend. Ik besefte dat het riedeltje zich steeds herhaalde en vroeg me af: zijn deze jongeren nou zo ontzettend anders dat al deze rotzooi ze met geen mogelijkheid gespaard kon blijven? Wat gaat hier mis?

Het is algemeen bekend dat de mentale gezondheid van jongeren – en zeker die van meisjes – de afgelopen jaren niet bijster goed is. Je zult het vast wel herkennen, misschien zit je zelf niet zo lekker in je vel, of heb je een klasgenoot of vriend die het moeilijk heeft. Veel van de jongeren die ik sprak, ontwikkelden in de loop van hun tienerjaren mentale problemen. Ze werden bijvoorbeeld heel angstig en kwamen de dagen niet door zonder een paniekaanval. Anderen voelden zich neerslachtig en vonden hun uitweg in zelfbeschadiging, of ontwikkelden een eetstoornis. 

Dit wil je ook lezen:

Eerste hulp bij verandering

Voor Scholieren.com ging ik op reportage bij Agora Underground, een plek waar schooluitvallers terechtkomen. Deze leerlingen hadden het dusdanig moeilijk op school dat ze op een punt komen waarop ze een negatieve associatie ontwikkelden omtrent alles wat met het schoolsysteem te maken had. Zo vertelde een van de coaches me dat de barrière van het betreden van een schoolgebouw voor sommige leerlingen te groot is dat ze fysiek blokkeerden.

Kijk, op zich is het niet gek dat je je af en toe vervelend voelt. Er verandert in je puberteit simpelweg superveel. Je wisselt van school, vindt je vrienden ineens niet meer cool en besluit dat TikTok een minder zinnige hobby is dan het lezen van boeken (laat me vooral even in die droom, oké?). 

Het is ook zo dat er hormonaal een boel verandert. Nu denk je misschien: yak, hormonen, pleur op met je biologieles, maar het kan wel degelijk relativerend werken. Zo is het helemaal niet gek als je last hebt van stemmingswisselingen, en ook niet als je je regelmatig vermoeid voelt. Puber-zijn kost nou eenmaal veel energie. Gebruik dat maar als tegenargument als je ouders willen dat je de afwas doet (grapje. Niet zo zaniken, zo erg is afwassen niet. Krijg je van die leuke rozijnenhandjes van).

Maar met hormonen koop je geen diploma, dat begrijp ik als geen ander. Ik ben hier ook niet om te bagatelliseren. Het is gewoon ontzettend [vul hier je lievelingsscheldwoord in] als je het idee hebt dat je buiten de boot valt, de schooldagen continu overprikkeld doorkomt of gebukt gaat onder alle stress. 

Het is een voorrecht om onderwijs te kunnen volgen, laat dat duidelijk zijn, maar ik steek het ook niet onder stoelen of banken dat ik kritisch ben op het huidige schoolsysteem. Dat ben ik altijd geweest, simpelweg omdat ik niet kan accepteren dat het systeem zoveel jongeren uitsluit. Onthoud dat je alle recht hebt om kritisch te zijn, óók als docenten of decanen je het tegenovergestelde beweren. School is nou eenmaal niet aan te ontkomen (leerplicht! Hieperdepiep!) maar het hoort een fijne leeromgeving te zijn. Voor iedereen. 

Je hoeft dit ook niet aan te nemen van een willekeurige blogger op het internet, hoor. Maar ik weet wel hoe het is als 'de tijd van je leven' in werkelijkheid een rottijd is en het diploma als een onbereikbaar juweel voor je uitgeduwd wordt. Laat me op zijn minst je vertellen dat je niet de enige bent. Zelfs de mensen van wie je eerst denkt dat ze school een fluitje van een cent vinden, hebben het soms moeilijk. Probeer daar alsjeblieft een beetje compassie voor te hebben. Het heeft geen nut om je klasgenoot die niet lekker in z'n vel zit uit te sluiten, evenmin heeft het zin om je eigen struggles te verzwijgen.  

De middelbareschooltijd is voor sommige leerlingen een hell of a ride, en hoe graag ik het ook wil: daar kan ik niets aan veranderen. Wel kan ik je uit ervaring vertellen dat het écht beter wordt. Misschien niet nu, ook niet morgen. Maar er is een weg en die weg zul je vinden. 

Alle goeds, 

Lena

Dit wil je ook lezen:

Wij stoppen ermee!