Dinsdag 11 mei was het tijd voor de Examenchat Aardrijkskunde. Docent Rob was te gast in onze chatbox en heeft op al jullie vragen antwoorden gegeven. Chat gemist? Hieronder lees je het verslag.

amete: Een vraagje stellen over indonesië, want moet je ook echt de topo kennen, en een beetje weten waar alle eilanden liggen, welke wel en niet vruchtbaar zijn etc? ik weet dat indonesie bestaat uit iets van duizend eilanden, en dat al die eilanden eigen cultuurelementen hebben, maar is het grootste deel nou islamitisch? naast de andere godsdiensten?
Docent_Rob: Je vraag gaat over het havo-examen neem ik aan. Topo hoef je niet uit je hoofd te leren. Je hebt immers een atlas bij het examen. Ik zou zeker als voorbereiding die atlas eens goed doornemen. Het is wel handig als je de eilanden een beetje weet te liggen - de grote dan. Java is vanwege vulkanisch verweerde grond erg vruchtbaar!
amete: ok, dankje, idd havo. en hoe wordt indonesie eigelijk bestuurd? hebben ze een president dmv democratie, of een andere bestuurswijze?
Docent_Rob: het grootste deel van Ind. is islamitisch. Op Bali heb je het hindoeisme. In afgelegen gebieden op Kalimantan en Irian Jaya natuurgodsdiensten en in het oosten (Molukken bijv.) heb je christendom.
amete: ok,
Docent_Rob: Ind. is een democratie met een president. Maar... Ind. staat er ook om bekend dat het veel corruptie (vriendjespolitiek) kent. De Islam is via handel geintroduceerd in Ind. Het werd zeg maar van eiland tot eiland verspreid. En in het oosten (Molukken) kwamen ze niet. Daar brachten de Nederlanders later het christendom.
amete: ja, over dat het corrupt was, had ik ook al gelezen. houdt dat ook in dat als je van het ene dorpje naar het andere wil rijden, dat je dan om de kilometer een politiepost tegenkomt die je fooi moet geven om door te kunnen? ik bedoel dat deze corruptie ook het dagelijks leven van de inwoners benadeeld. Oh, ok, dat maakt het wel logisch
Docent_Rob: In het dagelijks leven heeft men er wel last van, vooral als men iets van de overheid gedaan moet krijgen. Politieposten zijn er ook.

Flaby: Ik had een vraagje. Wat er precies geleerd moest worden? Havo.
Docent_Rob: Wereld - Aarde - Indonesie en Leefomgeving.
Flaby: Oh oke. Bedankt! Moet alles van die Boeken worden geleerd? Want ik had gehoord dat je alleen De Wereld in delen van Arm en Rijk moet
Docent_Rob: Voor de stof bij Havo moet je goed in de boeken kijken wat je moet doen (staat er vaak achter). Iedere methode heeft weer een andere indeling.
Flaby: Oh, oke! Ik zal gelijk even kijken! Bedankt!
Docent_Rob: Wereld zit bij de methode DeGeo inderdaad in het boekje Arm en Rijk (uit mijn hoofd het laatste hoofdstuk geldt voor het CE

amete: hoe werkt de koolstofkringloop precies? Dit was een vraag voor vwo, namens iemand anders.
Docent_Rob: Koolstof gaat zeg maar rond. Een gedeelte is gas (CO2) een gedeelte is opgeslagen in de oceanen, een gedeelte zit onder de grond als steenkool, aardolie en aardgas. Verbranden we steenkool, dan verstoren we de kringloop en komt er meer Co2 in de atmosfeer.

Spangg: Nog tips voor aardrijkskunde CE?
Docent_Rob: Tips: Goed oefenen met de atlas, oefenen met (oude) examens ook al zijn dat er nog niet veel.
Spangg: 2008 en 2009? Of alleen 2009 1e en 2e tijdvak?
Docent_Rob: Havo heeft vernieuwde tweede fase vorig jaar voor het eerst in examen gedaan. op havo-vwo.nl kun je de examens vinden (eerste en tweede tijdvak)

Aliciaaaa: moet je alle begrippen kennen? en worden die letterlijk gevraagd?
Docent_Rob: Je moet de begrippen zeker kunnen gebruiken, er wordt soms direct naar gevraagd. Komt een of enkele keren voor tijdens een examen, gemiddeld genomen.

justmyself_3515: moet je ook de begrippen kennen die bij de paragrafen van het schoolexamen staan?
Docent_Rob: justmyself_3515: het schoolexamen staat op zich en wordt niet getoetst in het centraal examen. Sommige begrippen worden echter wel als basiskennis beschouwd en dus toch gebruikt / gevraagd.
justmyself_3515: aha okee.. bedankt!

Spangg: is de verdeling tussen het 'sociale gedeelte' en het 'natuurlijke gedeelte' bv. over indonesie en over kringlopen, een beetje normaal verdeeld?
Docent_Rob: Spangg: Dat weet ik niet. Zie Ind. als een toepassing van zowel aarde als wereld (globalisering). Je kunt dus wel opgaven verwachten die sociaal zijn en die fysisch zijn bij Ind.
Spangg: oke!

amete: in de aardrijkskundeboeken zoals bijvoorbeeld samengevat staat vaak een afbeelding van de koolstofkringloop, dan staan er cijfers en pijlen, die pijlen geven uitwisseling weer, maar hoe werkt die uitwisseling dan, dat is toch vor alle verschillende sferen en reservoirs weer anders (vwo)
Docent_Rob: amete: Ja, bij iedere pijl is het weer anders. Maar hoe dat precies gaat (dat varieert van het verbranden van olie in een auto, tot het ademen van mensen of dieren) is denk ik niet zo belangrijk om te weten.

amete: er staat in mijn boek dat er niet snel een wereldcultuur zal ontstaan, waarom niet?
Docent_Rob: Dat is een hele scherpe vraag. Globalisering leidt zowel tot meer eenwording als ook tot verbrokkeling. Een echte wereldcultuur zal er dus niet snel komen omdat mensen / groepen culturen zich hierdoor ook bedreigd kunnen gaan voelen. Wel zullen we steeds meer met elkaar te maken krijgen.

justmyself_3515: in het boek van havo 5 heb je bij hoofdstuk 1 een paar paragrafen (16 tm 19) over landbouw enzo.. onze leraar heeft hier nooit veel aandacht besteed.. moeten we dit wel goed kennen?
Docent_Rob: justmyself_3515: Ik weet niet precies welk boek je hebt. Ik ken niet alle methodes. Ik kan je vraag dus helaas niet goed beantwoorden.

perzik_1099: kunt u mij de verschuiving van de intertropische convergentiezone uitleggen?
Docent_Rob: De rechte hoek van inval van de zon verandert in de loop van het jaar. 21 december op ca. 23,5 graden zuiderbreedte, 21 juni op ca. 23.5 graden noorderbreedte. De lage drukgebieden bij de evenaar (ITCZ) schuiven vertraagd mee met de rechte invalshoek van de zon.
amete: heu van 23,5 naar 23,5 is niet een grote verancering...
Docent_Rob: amete: Noorderbreedte en zuiderbreedte he!
amete: oh, haha

Fleur_4368: Wat is het verschil tussen internationaal en supranationaal?
Docent_Rob: Fleur_4368: supranationaal betekent dat er ''iets
Docent_Rob: Sorry Fleur. Suprantionaal wijst op een orgaan dat boven de staten staat. Internationaal gaat tussen staten.

Flaby: Vraagje: Moet je van leefomgeving, wonen in nederland kennen? (HAVO) (DEGEO)
Docent_Rob: Flaby: Leefomgeving en wonen in Nederland zijn hetzelfde.
Flaby: Ja oke, maar dit moet wel worden geleerd voor het examen neem ik aan.
Docent_Rob: Flaby: Leefomgeving moet je zeker leren!

perzik_1099: En wat houdt El Niño precies in?
Docent_Rob: perzik_1099: El Nino is een verstroring van het klimaatsysteem tussen Indonesie en Zuid-Amerika. De verstoring werkt bijna over de hele aarde door. In ieder geval in Indonesie veel droger tijdens een El Nino dan normaal!
perzik_1099: maar hoe komt dat?
Docent_Rob: Meestal zijn dat vrij toevallige oorzaken. Een 'verdwaalde' storm of i.d. Deze verstoren de naar het westen waaiende passaatwinden. Als deze minder sterk worden, stroomt het oceaanwater als het ware bergafwaarts terug richting Zuid-Amerika. Als de temperatuur van het water verandert kan de ligging van de lage en hoge drukgebieden ook veranderen.

saintrosaline: Wat is verhang?
Spangg: verval
saintrosaline: heeft met rivieren te maken. ;)
Gus: http://nl.wikipedia.org/wiki/Verhang
Docent_Rob: saintrosaline: verhang is het gemiddelde verval per kilometer. Verval is het hoogteverschil tussen twee punten aan een rivier.
saintrosaline: en wat is veel verhang, heeft de Rijn bijvoorbeeld veel verhang?
Docent_Rob: Ligt eraan waar je het bekijkt. Het verhang is in Zwitserland groot, daar is het steil. In Nederland is het verhang gering omdat per kilometer de rivier maar een klein hoogteverschil overbrugt.
saintrosaline: dat komt in nederland doordat er weinig relief is toch?
Docent_Rob: saintrosaline: Weing relief betekent een gering verhang en dus traagstromende rivieren die meer sedimenteren dan eroderen

Fleur_4368: in mijn boek staat dat aardbevingen ontstaan door trillingen in ondergrond door verschuivingen bij plaatsgrens, houdt dit dan in dat er ook bij een divergente plaatbeweging sprake kan zijn van aardbevingen, ondanks dat er dan geen botsingen of hoge druk is
Docent_Rob: Jazeker bij divergentie komen ook aardbevingen voor. Ook daar gaat de grond trillen als de platen verschuiven.

justmyself_3515: wat is een continentaal plat (dus geen plaat, maar een plat).. zoals bij Indonesie
amete4586: continentaal plat is een continentale plaat die onderwater ligt door zeespiegelstijging, zei mijn docent
Docent_Rob: justmyself_3515: Een continentaal plat is een ondiep stuk zee. Tijdens de ijstijden lagen deze delen droog. Een voorbeeld is het Sundaplat in Ind. Op een continentaal plat wordt vaak veel olie en/of gas gewonnen.
Docent_Rob: amete4586: dat klopt wel ja. Het hoort bij het continent, maar staat dankzij de hoge zeepspiegelstand van nu dus onder water.

Fleur_4368: waarom wordt er bij een stratovulkaan bijv. graniet gevormd en bij een schildvulkaan basalt?
Docent_Rob: Bij een stratovulkaan is het magma zuur (bevat veel silicium) als dit langzaam afkoelt ontstaat er graniet. Echter: Graniet ontstaat vaak als het magma stolt in de aardkorst (dan gaat het heel langzaam) en niet bij vullkanen. Bij schildvulkanen (hotspots) komt magma met weinig silicaat aan het oppervlak dat stolt en wordt basalt (ocean. korst)

justmyself_3515: ik snap ook niet,, wat ze bedoelen met 'creatieve mensen' en creatieve stad.. :$ kunt u dat ook uitleggen?
Docent_Rob: creatieve industrie is bijvoorbeeld de IT-sector, reclamebureaus, architectenbureaus e.d. Deze vind je vooral in de grote steden. Sommige steden zijn creatiever dan andere. A'dam heeft bijv. veel creatieve industrie.
justmyself_3515: oohh zo

amete: waarom heeft een stratovulkaan zuur magma?
Docent_Rob: stratovulkanen ontstaan bij subductie. Achter de trog gaat het smelten (de onderduikende oceanische korst, maar ook het daarop liggende sediment van continentale oorsprong). Dit sediment maakt het magma dikker (hoger visceus) en dat komt door silicaten (dat noem je zuur). Omdat het magma dikker is, komt het moeilijk naar buiten en krijg je explosieve erupties.
Docent_Rob: amete: bij hotspots is niets ondergedoken en komt alleen dun vloeibaar magma aan het aardoppervlak. Dit vloeit makkelijk uit. Bij een schildvulkaan horen dus zogenoemde effusieve (rustige) erupties.

Fleur_4368: kunt u een voorbeeld geven van een transportnetwerk en hoe de hubs- en spokes daarin dienst doen?
Docent_Rob: Fleur_4368: Vanuit heel Azie komen goederen in de havens van Singapore of Hongkong samen. Deze worden getransporteerd naar bijv. Europa. Ze komen in R'dam aan en worden vanuit daar verspreid over het achterland. Dit noem je hubs (de mainports als R'dam) en spokes (de verbindingen)
Fleur_4368: oke bedankt, in mijn samengevat staat dat een schildvulkaan ontstaat bij 'rek door divergente plaatsgrenzen' wat moet ik mij hierbij voorstellen?
Docent_Rob: Bij rek wordt een plaat zeg maar langzaam wat uitgetrokken. Als er dan scheurtjes ontstaan komen er schildvulkanen. Bij divergentie gewoon ontstaan natuurlijk ook schildvulkanen. Dit heb je bijv. bij IJsland.
perzik_1099: mid-oceanische rug toch?
Fleur_4368: ja, dat dacht ik wel inderdaad
Docent_Rob: perzik_1099: Ja divergentie is het uit elkaar schuiven van platen en dit gebeurt bij Mid-oceanische ruggen.

amete: wat heeft engeland gedaan toen er de-industrialisatie plaatsvond, waardoor zijn ze nu nogsteeds zo'n 'rijk' land??
Docent_Rob: Ze zijn zich steeds meer gaan richten op dienstverlening. Dit levert ook veel geld op, denk maar aan de bankensector.
amete: ok!

perzik_1099: en wat is het verschil tussen ridge push en slab pull?
Docent_Rob: Het uit elkaar bewegen gebeurt als gevolg van deze twee krachten. Ridge push: Omdat het bij de Mid-ocean. rug hoog is, glijdt de plaat zeg maar langzaam weg. Slab pull: Aan de andere kant van de plaat hangt een stuk ondergedoken plaat te bungelen in de magma. Dit stuk trekt de plaat ook weg. Als gevolg van deze twee krachten (uiteraard aangedreven door de convectiestromen) bewegen platen uit elkaar.
perzik_1099: ah oke

Micky: Misschien kan Rob nog wat tips geven over hoe je het beste kan leren? Of hoe je het beste het examen kan maken?
Docent_Rob: Het beste leren doe je denk ik door: eerst de stof allemaal door te nemen. Dan te kijken naar de atlas en vervolgens oefenen, oefenen en nog eens oefenen met vragen.
Spangg: weetje wel niet hoeveel stof AK is? het meest (en saaist) van alle vakken
amete: niet waar, dat is bio al
Sador: Zijn er nog bepaalde dingen die je extra goed moet leren? Dingen die altijd terugkomen, bijvoorbeeld? Of die juist vaak moeilijk gevonden worden? (in mijn tijd bijvoorbeeld landschappen herkennen..)
Docent_Rob: Kijk voor het oefenen op havovwo.nl Vooral havo van vorig jaar geeft een aardig voorbeeld. Je kunt ook kijken op examenblad.nl en dan scrollen naar de syllabus voor havo of vwo. Hier staat alles in wat je moet weten. helaas worden begrippen daar niet uitgelegd, maar gebruik het om te checken of je het allemaal kent.

amete: maar in welke fase zit indonesie volgens het transitimodel??
Spangg: periferie
saintrosaline: ik zou zeggen semi-periferie
Spangg: nee! ze hebben nog geen sterke middenklasse
justmyself_3515: idd periferie
saintrosaline: maar dat is echt zo'n land waar vraagtekens bij staan
amete: ik bedoel het demografischtransitimodel
saintrosaline: o ok, dan fase 2
amete: dus niet centrum-periferie
saintrosaline: neenee
Fleur_4368: sowieso niet centrum amete
saintrosaline: met geboorte sterfte cijfer, in fase 2 denk ik.
Docent_Rob: Indonesie zit (uit mijn hoofd) in fase 3. Kijk even voor het geboorte- en sterftecijfer in de statistiek achter in de atlas!

Spangg: kunt u de link geven van examenblad --> sybbali? Havo, ik vind m namelijk niet
Micky: http://www.examenblad.nl/9336000/1/j9vvhinitagymgn_m7mvh57glrndzx7_n11vg41h1h4i9qd/vhn5cw53yyqn?topparent=vg41h1h4i9qd  Spangg: Linkje was voor jou
Docent_Rob: Spangg: www.examenblad.nl en dan linksboven het jaartal op 2010 zetten. ah Micky heeft hem al gevonden!
Spangg: Dankje!
Docent_Rob: Sla bij dat examenblad onderdeel A over, kijk vooral vanaf B. En kijk dan of je dat allemaal kan plaatsen. Mijn leerlingen vonden dat geloof ik wel een zinvolle oefening.

justmyself_3515: in de atlas staat bij indonesie geboortecijfer: 21 sterftecijfer: 6 dan lijkt mij dat indonesie in fase 2 zit van het transitiemodel:$
amete: justmyself_3515: ok, dankje
Docent_Rob: justmyself_3515: Daar heb je wel gelijk in. Maar welke atlas heb je dan? Het geboortecijfer neemt snel af. Per atlasdruk zou het wel eens aardig kunnen verschillen.
justmyself_3515: ik heb de 52ste druk. ja dat denk ik ook, maar daar houden ze vast rekening mee
Docent_Rob: Bij het examen kun je atlas 52e druk en 53e druk gebruiken!

amete: is global shift een echte 'bedreiging' voor het westen?
Docent_Rob: amete: Ja op zich wel. Oost-Azie wordt steeds belangrijker. In de toekomst zullen ze niet alleen productie gaan doen daar, maar ook research en ook de hoofdkantoren kunnen wel eens daar naartoe verplaatsen. Dat is natuurlijk niet gunstig voor ons.

Fleur_4368: Blijft bij verschuiving de productie in handen van het oorspronkelijke bedrijf? verschuiving/uitschuiving
Docent_Rob: Ja bij uitschuiving verplaatst een multinational dus een afdeling naar een ander land (vaak vanwege lage lonen, soepelere milieuwetgeving e.d.) Multinationals zijn dus de drijvende kracht achter globalisering.
Fleur_4368: maar wat is dan het verschil tussen uitschuiving en offshoring. Of is dat hetzelfde?
Docent_Rob: Ik ken de term offshoring niet, dat slaat denk ik op oliewinning een stukje uit de kust. Uitschuiving = Outsourcing
Fleur_4368: ik dacht dat bij outscourcing de productie uitbesteed werd aan andere bedrijven. En dat bij offshoring het bedrijf zelf verplaatst of delen van het bedrijf.
Docent_Rob: Fleur_4368: Je hebt gelijk. Er zit een subtiel verschil tussen uitschuiving en outsourcing! Offshoring zegt mij eerlijk gezegd niets.
Simon: http://nl.wikipedia.org/wiki/Uitbesteding#Offshoring  "Uitbesteden naar het buitenland kan in verschillende vormen: nearshoring (uitbesteden in de nabijheid, bijvoorbeeld vanuit Nederland naar Polen of Hongarije) en offshore outsourcing (uitbesteden naar een overzees continent). Offshoring naar lagelonenlanden is de nieuwste trend in het begin van de 21e eeuw, met als voornamelijk argument het besparen van kosten. India is een populair land voor offshore outsourcing. Werknemers hebben een goed opleidingsniveau, zijn de Engelse taal goed machtig, maar werken wel tegen lagere kosten dan in de Westerse landen.
Fleur_4368: hahah daar noemen ze offshore outsourcing dus als 1 term
Docent_Rob: Simon: Dankjewel. Heb ik ook weer wat geleerd
Simon: :) en ik ook
Fleur_4368: Bedankt voor het beantwoorden van mn vragen!
Docent_Rob: Fleur_4368: Graag gedaan. Succes!!

amete: eh wat zijn mammoettankers? dat staat samenengevat bij ontwikkeling van transporttechnologie
Docent_Rob: amete: Mammoettankers zijn supergrote olietankers. De olie uit het midden-oosten komt met deze schepen in de haven van R'dam aan en wordt dan verspreid over het achterland (vrijwel heel Europa)

amete: moet je het klimaatsysteem van Köppen helemaal kennen?
giro (G): amete: Zat er vorig jaar wel in;)
amete: ok..
Docent_Rob: amete: Je moet wel een beetje weten hoe het werkt. De klimaten staan ook op een atlaskaart (ergens achterin)!
amete: ok, dankje!
Docent_Rob: giro (G): Min of meer

Simon: Als straks de chatsessie is afgelopen en je toch nog vragen hebt, je kan ook terecht op het scholieren.com eindexamenforum: http://forum.scholieren.com/forumdisplay.php?f=142

Micky: Docent_Rob: Hartstikke bedankt Rob, was in mijn ogen een zinvolle chat!
justmyself_3515: Bedankt docent Rob:)
amete: ja, ik heb er wel wat aan gehad!!
Gus: bedankt docent_rob! we gaan d'r een mooie samenvatting maken, denk dat examenleerlingen er veel aan hebben
Gus: zie je wel :-)
Docent_Rob: Micky: Dat idee heb ik ook. Ik vind het leuk om te doen.
Spangg: Bedankt!
amete: dankjwel iedereen!! doeidoei
justmyself_3515: Doeii iedereen.. En heel veel succes! Dit was helaas mn laatste examenchat