Strafregels? Weg ermee!
Ze zijn er altijd geweest: strafregels. Een klassieke vorm van correctie en een remedie voor overtredingen, groot en klein. Maar zoals bij elk oud gebruik, is het tijd voor een frisse blik. Laten we praten over strafregels anno 2024.
Het idee van strafregels is eenvoudig: een leerling begaat een overtreding en moet als straf een bepaald aantal zinnen schrijven. Meestal zijn deze zinnen zo inspirerend als een telefoonboek uit de jaren tachtig. Maar wat is eigenlijk het doel ervan? Wordt er verwacht dat de zondaar die ze schrijft, plotseling tot inkeer komt en zich voortaan keurig gedraagt? Of is het gewoon een vorm van zinloze marteling die het ego van de docent streelt?
Misschien denk je dat dit vooral 'ouderwetse methoden' zijn, maar ook nu nog zijn er docenten die ervoor pleiten. Neem bijvoorbeeld Roy Keuter, docent Engels: “Leerlingen weten wat ze kunnen verwachten als ze een regel overtreden en hoe langer ze ermee doorgaan, hoe meer regels ze moeten schrijven.” Dat vertelt hij in een artikel van AOb, de grootste onderwijsvakbond van Nederland.
Symbolische handeling
Als je het mij vraagt, lijkt het erop dat strafregels vooral dienen als een soort symbolische handeling, een manier van de school om te laten zien wie er de baas is. Je kan mij niet vertellen dat als je maar vaak genoeg 'Ik zal niet…' opschrijft, je gedrag daar aanzienlijk van verandert.
Dus laten we beginnen met de meest basale vraag: helpt het eigenlijk om gedrag te verbeteren? Nou, onderzoek twijfelt daar sterk aan. Het is juist helemaal niet effectief, omdat de strafregels alleen maar negatieve gevoelens en weerstand opwekken bij de leerling. Als je wil dat iemand iets leert, moet je ze iets leren, niet simpelweg straffen.
'Strafregels zijn een belediging'
Wat is dan het echte effect van strafregels schrijven? Het maakt leerlingen in ieder geval niet slimmer. Het enige wat je ze vertelt, is: je hebt iets fout gedaan, dus hier is een saaie taak om je te laten zien hoe fout het was. Want ja, dat zal ze leren! Het leert ze niets over waarom hun acties verkeerd waren of hoe ze het beter kunnen doen.
AOb heeft hier ook het één en ander over te zeggen. Straf, of zelfs alleen al de dreiging ervan, kan ongewenst gedrag juist aantrekkelijk maken, zo blijkt uit hun onderzoek. Psycholoog Ludo Driesen zegt in het artikel: "Een straf moet wel zinvol zijn. Het vijftig keer 'Ik moet zwijgen in de klas' schrijven, is een belediging, werkt contraproductief en vergroot alleen maar de kans op een negatieve relatie tussen kind en leraar."
Wat dan wel?
Ook volgens orthopedagoog Carine Kielstra hebben strafregels weinig zin, schrijft EenVandaag. "Het idee achter straf en strafregels is eigenlijk om iemand iets negatiefs te laten doen, iets herhalend, maar daar leert een kind niks van", beweert ze. "Problematisch gedrag corrigeer je door een kind te leren wat je wél graag wil zien." En áls de leraar besluit strafregels te geven, dan moet dit het gedrag beschrijven, maar ook een uitleg geven waarom dat gedrag onwenselijk is en hoe je het gedrag kunt verbeteren. Bijvoorbeeld: 'Ik houd op met medeleerlingen bijnamen te geven, ook als grapje, want sommige leerlingen vinden dat niet leuk. Voortaan geef ik alleen in mijn eigen vriendengroep bijnamen als ik zeker weet dat mensen dat leuk vinden.'
Wanneer ik zoek naar een ander passend strafregelsalternatief, kom ik al snel bij Superprof uit. Superprof, een community van docenten die hun kennis en passie delen, schrijft: "Het niet houden aan basisregels in de klas, zoals voor je beurt spreken, luisteren naar anderen, enzovoort, kan worden aangepakt met simpele waarschuwingen en uitleg." En nu het gedeelte waar ik het hélemaal mee eens ben: "In plaats van het geven van strafregels, laat ze hun aantekeningen van de les overschrijven." Is dat niet een veel betere oplossing? Mócht het 'onderhandelbaar' worden, dan is dit veel effectiever dan doelloos regeltjes schrijven. Ik ben voor.
1 seconde geleden