De Eerste- en Tweede Wereldoorlog, de Holocaust en het nazisme: het zijn thema’s die tijdens onze geschiedenislessen uitgebreid behandeld worden, maar hoe zit dat in Duitsland? 

Ik vroeg het de zeventienjarige Duitse Lucca.

Wat voelde je toen je voor het eerst over de verschrikkingen tijdens de twee wereldoorlogen hoorde?

"Ik was een jaar of twaalf toen ik er voor het eerst over hoorde. Ik vond het best wel interessant, dus ik heb er zelf ook dingen over opgezocht. Het deed wel wat met me, het is niet iets wat je zomaar weg kan stoppen."

Wat heb je op de basisschool over de oorlogsgebeurtenissen geleerd?

"Niets."

Heb je er op de basisschool écht nooit wat over gehoord, bijvoorbeeld bij het vak geschiedenis?

“Nee, het vak geschiedenis hadden we pas vanaf de zesde klas (vergelijkbaar met de brugklas, red.). Dit is zo in de deelstaat Bayern waar ik woon, ik weet niet of ze er in andere deelstaten eerder mee beginnen.”

Wat vind je ervan dat je geen geschiedenis hebt op de basisschool en dan dus ook niks over de oorlog leert?

"Ik vind het goed dat we daar op de basisschool nog niets over leren. Op die leeftijd kan je de informatie hierover nog helemaal niet goed verwerken. Je kan een basisschoolleerling gewoon niet uitleggen dat honderdduizenden mensen in kleine kamertjes vergast en daarna verbrand zijn. Dat kan een kinderbrein niet aan, hooguit traumatiseer je de kinderen."

En wat heb je hier dan op de middelbare school over geleerd?

"Het begon in de negende klas met imperialisme en kolonialisme en in de tiende klas leerden we over de Eerste Wereldoorlog. Daarnaast leerden we in de tiende en elfde klas (klas 4 en 5 in Nederland) eigenlijk alles over de Tweede Wereldoorlog, van Hitler tot het nazisme en de Holocaust. Ik vind het belangrijk dat we hierover leren, het heeft ook geen zin de geschiedenis te ontkennen of het te verzwijgen. Nog steeds zijn er scholieren die het hakenkruis ergens op tekenen. Dat is wel een teken dat het altijd nog belangrijk is hierover te onderwijzen."

Ik las dat de meeste Duitse schoolkinderen een concentratiekamp bezoeken. Heb jij dit gedaan en zo ja, wat vond jij hiervan?

"Ja dat klopt, het stond bij mij ook gepland, maar toen kwam de coronalockdown en is het afgelast. Een docent van mij wilde alsnog graag het voormalig concentratiekamp Dachau met ons bezoeken, maar dit was toch te duur. Zelf ben ik nog nooit naar een concentratiekamp geweest omdat ik me er niet prettig bij voel naar een plek te gaan waar de meest afgrijselijke misdaden zijn gepleegd."

Wat denk je over het Duitse oorlogsverleden en de misdaden die zijn begaan zoals de Holocaust?

"Er valt niet zoveel over te denken. Wat er toen is gebeurd, kan gewoon echt niet. Iedereen die iets anders beweert, kan ik niet begrijpen. De groepen tegen wie deze misdaden zich richtten, zoals de Joden, hebben niets verkeerd gedaan."

Ik las dat er in Duitsland groepen mensen zijn die terug willen keren naar het Derde Rijk of de Holocaust ontkennen. Eén daarvan is de zogenaamde Reichsbürgerbewegung. Hoe ga je met dit soort mensen om?

"Dit soort mensen zijn echt gestoord. Ik had laatst in een onlinechatgroep een discussie met een Rus over democratie en toen noemde een Italiaan in die groep mij een fascist. Ik zei toen dat hij zelf een fascist is, waarop hij reageerde: 'Ja, en ik ben er trots op'. Toen heb ik die chatgroep verlaten."

Hier in Nederland leren we dat Duitsland schuldig was aan de oorlog, wat vind jij daarvan?

"Natuurlijk waren we schuldig. Dan bedoel ik niet het huidige Duitse volk, die kunnen niets doen aan wat er gebeurd is, maar wel degenen die voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog Hitler en de NSDAP ondersteund hebben en het beleid uitgevoerd hebben."

En als laatste: wat zou je graag anders willen zien in de omgang met de oorlogsgeschiedenis?

"Ik denk dat we in Duitsland goed les krijgen over de door ons land gevoerde oorlogen, maar het stoort me wel als politici zoals onze Bundespräsident excuses maken voor oorlogsgebeurtenissen. Ten eerste schiet niemand er iets meer op en ten tweede heeft het huidige Duitse volk geen schuld aan wat er vroeger is gebeurd. Zelfs mijn oma heeft er geen schuld aan, die is geboren in 1945."

Zoals je ziet, zit er nog best wat verschil in de manier waarop wij en de Duitsers les krijgen over de oorlogen. Waar de meesten van ons op de basisschool al over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust leren, beginnen ze daar in Duitsland pas op de middelbare school mee. Waar we het allebei over eens zijn: het is ontzettend belangrijk te blijven vertellen over de oorlog en de misdaden die zijn gepleegd. Alleen zo kan je voorkomen dat zoiets opnieuw kan gebeuren.

Dit wil je ook lezen:

Herinvoering van de dienstplicht? Alsjeblieft niet!