69 procent van de scholieren denkt, volgens een poll op Scholieren.com, wel eens na over ongelijkheid in de wereld. Zelf denk ik er ook veel over na: het is een naar idee dat iedereen gelijk geboren wordt, maar niet iedereen dezelfde kansen krijgt. Ik‌ ‌vraag aan Hinne (23), student‌ ‌Internationale‌ ‌Ontwikkelingsstudies‌ ‌aan‌ ‌Wageningen‌ ‌University, ‌hoe het zit met die ‌ongelijkheid en of we iets kunnen doen.‌

Scholieren.com plaatste vorige maand drie polls waarin we jullie drie wereldproblemen voorlegden: klimaatstakingen, klimaatverandering en ongelijkheid. In drie interviews met studenten van Wageningen University bespreek ik de resultaten en vraag ik hen hoe het écht zit.

Bijna 70 procent, vind je dat veel?
[Denkt even na] "Het is wel ongeveer wat ik zou schatten. Sommige scholieren zijn geïnteresseerd in ongelijkheid, anderen niet. Ik vind wel dat ze er wel over zouden moeten nadenken. Misschien dat er meer aandacht aan besteed moet worden bij vakken als geschiedenis, aardrijkskunde of economie. Er is veel ongelijkheid, en het is belangrijk je daar bewust van te zijn: pas dan kan er verandering komen."

Wat denk je dat de grootste oorzaken zijn van deze ongelijkheid?
[Stilte] "Dat is een brede vraag en er is ook zeker niet maar één antwoord. Een groot deel van de ongelijkheid vindt zijn oorsprong tijdens de koloniale periode, dat heb je misschien wel bij aardrijkskunde geleerd. Grondstoffen werden toen uit de armere kolonies gehaald en de Westerse, rijke landen, profiteerden daarvan. Tegenwoordig zijn onze handelsrelaties daar ook deels op gebaseerd. Deze handelsrelaties versterken de ongelijkheid alleen maar meer. In rijke landen is de meeste kennis om afgewerkte/hoogwaardige producten te maken en daar krijgen we dan ook het meeste geld voor."

"In onze studie kijken we daar naar. Zo hebben we uitgebreid gekeken naar palmolie. Dat zit in ontzettend veel producten die consumenten vaak kopen. Toch zorgt dat voor uitbuiting in bepaalde gebieden in onder andere Indonesië. Het ligt niet zo simpel als je misschien zou denken: palmolie zorgt voor werkgelegenheid en inkomen, maar de winst daarvan zorgt ook voor landonteigening en uitbuiting en heeft veel negatieve gevolgen. Ook de ligging van een land, denk aan toegang tot de zee of klimaatomstandigheden, kan invloed hebben op de welvaart van een land." 

Welke regio’s treft ongelijkheid het meest?
"Afrika wordt op wereldniveau het meest geraakt door de ongelijkheid. Dat geldt ook voor Zuid-Azië en delen van Latijns-Amerika. 

Je ziet wel dat die klassieke tweedeling tussen Westerse landen en arme landen aan het veranderen is. Denk aan de opkomst van landen als Zuid-Korea en Taiwan, en inmiddels zijn bijvoorbeeld ook Egypte en Turkije bezig met veranderen." 

En hoe zit het met ongelijkheid binnen landen?
"Sociaal gezien worden vrouwen en minderheden het meest geraakt door de ongelijkheid: denk aan bijvoorbeeld de Afro-Amerikanen in Amerika, of aan de inheemse bevolking van Latijns-Amerikaanse landen."

Ik hoor wel eens dat de ongelijkheid steeds maar toeneemt. Is dat zo?
"Het succesverhaal is natuurlijk dat de armoede enorm is afgenomen, door ontwikkelingen in Azië en Afrika. Maar de rijken worden nog steeds rijker: de rijkste 1 procent heeft ongeveer 45 procent van het geld in de wereld. In andere woorden: de armoede neemt af, maar de tweedeling niet."

Altijd als ik dat hoor, wil ik niets meer kopen, maar ik weet niet hoe. Hoe gaan jij en je studiegenoten daarmee om?
[Lacht] "Tja. Ik denk niet dat we allemaal ons consumentengedrag compleet aangepast hebben. Ik probeer minder vlees te eten, zoals veel mensen. En ik raad jullie heel erg aan om de labels te checken van dingen als chocolade en thee, maar ook kleding: waar komt het vandaan? Onder wat voor omstandigheden is het geproduceerd? En kijk eens naar alternatieven voor producten uit verre landen."

Wat merken Nederlandse scholieren van ongelijkheid?
"Nederland is natuurlijk een welvarend land en Nederlandse scholieren merken dan ook niet erg veel van de ongelijkheid. Misschien zien ze het op het nieuws, of krijgen ze vluchtelingen in de klas: dan komt het dichterbij." 

En de ongelijkheid in Nederland?
"Die is niet erg groot, heb je ooit gehoord van de Gini-coëfficiënt? Dat is een indicator voor de ongelijkheid in een land. In Nederland is die relatief goed. Scandinavië doet het beter, maar in vergelijking met de meeste andere Westerse landen, denk maar aan Amerika, doen we het niet slecht. Maar jij had bijvoorbeeld laatst een artikel geschreven over bijles, over hoe kansenongelijkheid ontstaat door de hoge prijzen van bepaalde instituten. Dat liet me wel nadenken: er zijn inderdaad ook verschillen in Nederland." 

Wat leer je bij jouw studie, Internationale Ontwikkelingsstudies, over ongelijkheid?
"Je leert vooral om problemen rond ongelijkheid - en oplossingen daarvoor - vanuit verschillende kanten te bestuderen. Een kritische blik daarbij is belangrijk. Niet alleen op regeringen en bedrijven in ontwikkelingslanden; denk ook aan bijvoorbeeld goedbedoelde, Westerse initiatieven. Zo zijn er bijvoorbeeld regenwouden die worden opgekocht door Westerse bedrijven, als 'CO² compensatie'. Die bossen worden dan beschermd en niet meer omgehakt. Allemaal heel leuk: het zorgt voor minder uitstoot, maar mensen die daar mogelijk wonen werkten in dat bos. Dat is dan een schrijnende situatie: houthakken is slecht voor het milieu, maar was wel hun levensonderhoud. In dat soort situaties is het goed om genuanceerd en vanuit verschillende kanten te kunnen kijken naar zulke initiatieven. We leren hoe belangrijk input is van de lokale bevolking. Door hun input mee te nemen kun je naar oplossingen zoeken die ook het leven van deze mensen verbeteren."

Word je nooit cynisch van al die ongelijkheid?
"Nee dat valt mee. De kritische blik die je tijdens de opleiding ontwikkelt, betekent namelijk ook dat je het verschil kunt maken. Je leert mee te werken aan oplossingen die rekening houden met ieders belangen."

Benieuwd naar deze opleiding bij Wageningen University? Hier vind je meer informatie en zie je wanneer je een open dag of meeloopdag kunt bezoeken.

Gepubliceerd op 6 maart 2020

---