Op de middelbare school draait het vaak om presteren en indruk te maken. Vrienden, cijfers, sporten, social media – en het lijkt alsof vooral jongens alles onder controle hebben. Want jongens huilen niet, hebben geen pijn, zijn sterk, stoer en houden het hoofd altijd boven water.

Maar niets is minder waar. Afgelopen jaren is het aantal onzekere jongens licht toegenomen, zo blijkt uit onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut. Maar hierover praten? Dat gebeurt bijna nooit.

Ben ik genoeg?

Maxìan (16 jaar, mavo-4) zit op voetbal, gaat sinds kort naar de sportschool en heeft veel vrienden. "Ondanks dat ik veel mensen om mij heen heb, voel ik me soms leeg van binnen", vertelt Maxìan openhartig. "Ik ben soms bang dat ik niet goed genoeg ben. Of het nou over mijn cijfers gaat, hoe ik eruit zie, of wat anderen van me denken. Ik vraag me vaak af of ik er wel bijhoor. Ik merk dat ik mij ongemakkelijk voel om dit te vertellen, ik wil niet dat mensen mij gaan zien als een loser, of zo."

Naar de sportschool gaat hij met zijn beste vriend. Sporten en de gezelligheid laten hem deze gedachten even vergeten. "Maar ook als ik in de sportschool sta, vind ik het lastig om niet de hele tijd in de spiegel te kijken. Mijn beste vriend is veel gespierder dan ik. Ik zou er wel graag zo uit willen zien als hij."

Anders thuis

Maxìan is niet de enige jongen die onzeker is. "Als ik op school een slecht cijfer haal, hakken onzekerheid en stress er bij mij in, maar dat kan ik pas laten zien als ik thuis ben", vertelt Sven (13 jaar, vwo-2). "Ik durf het niet goed tegen mijn vrienden of mentor te zeggen. Ik wil niet dat ze mij zien als een mislukkeling. Met mijn moeder en vader kan ik hier goed over praten, door hen voel ik mij gelukkig begrepen."

Bij zijn leeftijdsgenoot David (13 jaar, havo-2) gaat het anders. "Ik ben bang om met een slecht cijfer thuis te komen. Mijn ouders worden dan niet echt boos, maar ik voel me dan zo dom. Ik wil niet dat mijn ouders, of wie dan ook, teleurgesteld in mij zijn. Vooral als ik mijn best heb gedaan."

Onzichtbaar blijven

Volgens orthopedagoog Alies Hoogma kunnen jongens net als meisjes onzeker zijn, ook al wordt dat soms vergeten. "Vanuit de maatschappij lijkt er een soort druk te zijn dat jongens 'sterk' moeten zijn en dat kan het tonen van onzekerheid lastiger maken voor ze. Jongens kunnen, net als meisjes, ook regelmatig de vraag hebben of zij wel aan bepaalde verwachtingen voldoen en zich gaan vergelijken met anderen."

"Een verschil tussen jongens en meisjes is dat jongens over het algemeen minder praten over hun onzekerheid", aldus de orthopedagoog. "Dit zou te maken kunnen hebben met de angst bij jongens, om door anderen negatief beoordeeld te worden als zij zich kwetsbaar opstellen."

Het is volgens haar ontzettend belangrijk om over je gevoelens te praten, ook als je van het mannelijke geslacht bent. "Wanneer jongeren niet praten over onzekerheid, zie je dat zij emoties opkroppen. Dat kan voor stress of in sommige gevallen voor mentale problemen zorgen. Bovendien merk ik dat wanneer jongeren niet over hun onzekerheid praten, dit kan zorgen voor een laag zelfbeeld. Juist wanneer je erover praat, ontdekken jongeren dat zij vaak niet de enigen zijn en kan dit hun zelfvertrouwen vergroten."