Bij binnenkomst in het gebouw van de Internationale Schakelklas (ISK) in Groningen voel je meteen dat dit geen gewone school is. De gangen zijn gevuld met geluiden van verschillende talen: Arabisch, Tigrinya, Spaans, Oekraïens en soms een aarzelend Nederlands woord. Dit is de plek waar jongeren van over de hele wereld samenkomen om een nieuw hoofdstuk in hun leven te beginnen. Maar dat is geen eenvoudige weg.

Hier, in deze school, begint voor hen een onbekend maar cruciaal proces. De Internationale Schakelklas (ISK) is er speciaal voor leerlingen die nieuw zijn in Nederland. In maximaal twee jaar maak je in deze klas kennis met het Nederlandse onderwijs en leer je de taal. Zodra je er klaar voor bent, stroom je door naar een Nederlandstalige klas. Op het eerste oog lijkt het een gewone schooldag, maar voor deze leerlingen is het een stap dichter bij een toekomst in Nederland. 

Een nieuw begin

De les begint. De docent, een vriendelijke vrouw met een rustige stem, begroet iedereen in het Nederlands. "Goedemorgen!" Sommige leerlingen antwoorden vol vertrouwen terug, anderen blijven stil en kijken naar hun schriften. Tijdens een les over het weer worden woorden als 'regen', 'zon' en 'bewolkt' aangeleerd. De docent gebruikt foto's en gebaren om alles uit te leggen. Er is een jongen, waarschijnlijk dertien of veertien jaar oud, die het moeilijk lijkt te hebben. Hij draait zijn potlood rond zijn hand en zucht. "Ik snap niet", fluistert hij zacht. De docent knielt naar hem neer, wijst naar de plaatjes en zegt: "Rustig aan. Het komt wel goed."

Een van de leerlingen, Asha, vertelt tijdens de pauze over haar ervaringen. Ze komt uit Somalië en woont sinds een paar maanden in Nederland. "In het begin dacht ik dat ik het nooit zou leren|, zegt ze. "Ik kon niet eens 'hallo' zeggen in het Nederlands. Alles was anders. In Somalië gingen we alleen 's ochtends naar school. 's Middags moesten we vaak thuis helpen, koken of water halen. Hier zijn de dagen veel langer. En de lessen waren daar niet zoals hier. We hadden weinig boeken, soms deelden we een boek met drie of vier leerlingen."

Schoolvakken

De ISK verschilt niet alleen in sfeer en aanpak van een reguliere middelbare school, maar ook in de vakken die worden aangeboden. Hier draait alles om wat leerlingen nodig hebben om een goede start te maken in Nederland. Geen geschiedenislessen of aardrijkskunde, en ook geen natuurkunde of scheikunde. In plaats daarvan ligt de focus op vakken zoals Nederlands, rekenen, biologie en Engels.

Omdat veel leerlingen een geheel andere schoolachtergrond hebben, of zelfs helemaal geen onderwijs genoten, biedt ISK maatwerk: lessen worden afgestemd op het taalniveau, de leerbehoeften en de persoonlijke omstandigheden van de leerlingen in plaats van een vast lesprogramma. Dit betekent dat sommige leerlingen in kleine groepen extra hulp krijgen bij lezen en schrijven, terwijl anderen al klaar zijn om aan hun Engels of rekenen te werken.

Asha vertelt dat Nederlands het belangrijkste vak is. "Elke dag oefenen we woorden en zinnen, we kijken naar het Jeugdjournaal om meer woorden te leren." Asha wijst ook op het vak burgerschap. "Daar leren we over Nederland", legt ze uit. "Over regels en hoe je met mensen omgaat."

De uitdaging

Aan de andere kant van de tafel zit Ahmed, een jongen uit Syrië. Hij is vijftien jaar en zit al een paar maanden op de ISK. "Ik kwam hier alleen", vertelt hij zacht. "Mijn ouders konden niet mee. Zij zijn nog in Syrië." Zijn familie bleef achter vanwege de gevaren en de hoge kosten van de reis. "Mijn ouders vonden het veiliger als ik vooruitging en hier een toekomst probeerde op te bouwen." In Nederland heeft Ahmed onderdak gevonden bij een gastgezin. "Het was in het begin vreemd om bij mensen te wonen die ik niet kende, maar ze zijn wel aardig." Hij vertelt dat hij eigenlijk niet in Nederland wil blijven. "Ik weet niet of ik hier ooit zal wennen", zegt hij. Toch probeert hij zijn best te doen in de lessen. "Ik wil leren, zodat ik mijn familie kan helpen."

De docent legt uit dat dit soort verhalen vaak voorkomen. "Veel van deze jongeren hebben een traumatische reis achter de rug. Sommigen zijn hun familie kwijt, anderen hebben oorlog meegemaakt. Het is al een prestatie dat ze hier zitten. We zien dat ze hier groeien, zelfs al gaat het met kleine stapjes."

Samenwerking

Naast de lessen worden er op de ISK ook activiteiten georganiseerd om de integratie te bevorderen. Denk aan sportdagen, uitstapjes en ontmoetingen met Nederlandse leeftijdsgenoten. Deze momenten zijn cruciaal om de leerlingen niet alleen taalvaardiger, maar ook sociaal sterker te maken. 

Wat opvalt, is de veerkracht van deze jongeren. Tijdens een wiskundeles werken de leerlingen in groepjes aan sommen. Hoewel niet iedereen het begrijpt, helpen ze elkaar met woorden en gebaren. Een meisje uit Oekraïne legt een som uit aan een jongen uit Eritrea. Het gaat niet perfect, maar ze lachen samen om de fouten. "Dat is het mooie van de ISK", zegt de docent. "Ze komen uit totaal verschillende landen, maar hier vinden ze toch een manier om elkaar te begrijpen."

Dit wil je ook lezen:

Mays en Ana emigreerden naar Nederland