Experimentje: geen volwassen rechter die een stoute jongere veroordeelt en straf (boete, klusjes, celstraf) oplegt, maar een leeftijdsgenoot die dat doet.

In Amerika is 't een groot succes, maar zou het in Nederland ook kunnen werken? Blogger Tjeerd (16) hijst zich een dag in een toga om een medepuber te veroordelen.

De bus stopt voor het Paleis van Justitie. Ik moet mijn tas bij de balie afgeven en die gaat samen met mijn portemonnee, telefoon en sleutels door het röntgenapparaat. Ik moet door een detectiepoortje en word gefouilleerd.

Of je nou rechter bent of niet, al je acties worden wantrouwend gadegeslagen door een groepje beveiligers. Het opperhoofd knikt nors en ik mag door de grote glazen deur de rechtbank van Arnhem in.

Minder muf

Een bode doet de deur van de rechtszaal voor ons open. Het ruikt er minder muf dan ik had verwacht. Voor in de ruimte is een grote tafel met vijf grote stoelen op een verhoginkje geplaatst.

Aanwezig zijn een Officier van Justitie (degene die altijd een straf voorstelt), een 'echte' volwassen jeugdrechter (degene die een uiteindelijke beslissing neemt over een straf) en drie andere jongeren die samen met mij vandaag jeugdrechtertje spelen. Plus een cameraploeg en verslaggever van EenVandaag, die een uitzending aan dit eenmalige experiment wijden.

Oké, daar gaan we dan. Zo echt en serieus mogelijk begint het proces, al zit er helemaal niemand in het beklaagdenbankje. In plaats daarvan staat er een televisiescherm waarop een film wordt afgespeeld van drie jongeren die een strafbaar feit begaan. Fictie, natuurlijk.

Vechtpartij

De situatie: drie jongens slaan een meisje en haar vriendje in elkaar omdat zij ‘de ex van’ is. Ik zie het filmpje en moet denken aan de robbertjes die bij ons op het schoolplein wel eens uitgevochten worden. Zelf heb ik mijn vuist nog nooit op andermans kaak gezet, maar ik kan me voorstellen dat dit eens gebeuren kan. Uit woede. Of omdat iemand anders je écht wat vervelends heeft aangedaan. Verdien je dan straf? Mwah.

De Officier van Justitie (ook een volwassene!) heeft daar wel een duidelijke mening over. Alle drie de jongeren verdienen een fikse taakstraf van ruim 50 uur, stelt ze voor. Die gasten zouden dus weken achtereen na schooltijd propjes moeten prikken omdat ze een keer iemand geslagen hebben. Vijftig uur voor een beetje knokwerk!

Veel te lange taakstraf

Natuurlijk mag je niet slaan. Maar verdien je dan weken achtereen een taakstraf? Vandaag ben ik, zestien jaar en waarschijnlijk de enige keer in mijn leven, jeugdrechter. Ik mag samen met mijn drie minderjarige collega-rechters beslissen. Meteen als ik de eis van de Officier van Justitie hoor, vind ik zelf dat dat teveel is. Het is toch stom dat je als brave scholier die per ongeluk eens vecht, dat moet bekopen met een superlange taakstraf?

Als het aan mij ligt, moet die eis van de Officier van Justitie dus flink omlaag: tien uur vind ik wel genoeg.

Natuurlijk is er geen échte jongere die ik moet veroordelen, maar als dat wel zo was geweest had-'ie aan mij dus een goeie gehad. Nu de andere drie nog.

Duidelijk in de lens

Nadat we het filmpje drie keer hebben gezien en alles vier keer duidelijk in de lens hebben gezegd, gaan de camera’s uit. De verslaggeefster pakt in. De dienstbode laat ons de rechtszaal uit en mijn toga mag uit. Misschien ben ik zelf niet zo geschikt om leeftijdsgenoten te veroordelen. Maar mijn drie collega's? Je ziet het vanavond in EenVandaag.

Een deel van de reportage van EenVandaag vind je hieronder. De overige filmpjes over het experiment staan hier. Daarnaast heeft EenVandaag 1700 jongeren uit het 1V Jongerenpanel hun mening gevraagd over zo'n jeugdrechtbank: 63% vindt het maar niks. Alle uitslagen van dat ondezoek vind je hier.