Iedereen heeft wel een mening over hoe het ideale onderwijs eruitziet. Het is daarom lastig om één ideaal beeld in kaart te brengen. Was er nou maar alwetende entiteit die deze vraag kon beantwoorden. Hoewel, we hebben iets wat er erg op lijkt: AI.

Om het gesprek wat fijner te laten lopen noem ik de AI-chatbot Alex, een naam die het zelf heeft uitgekozen. De antwoorden zijn gebaseerd op vragen die ik zelf heb gesteld aan Alex.

Zeg Alex, wat vind je nu eigenlijk van het huidige Nederlandse onderwijs in het algemeen? Ben je er tevreden over of zijn er kritiekpunten?

Het huidige onderwijssysteem is goed georganiseerd, maar het is te veel gericht op cijfers, wat veel druk zet op zowel docenten als leerlingen. De infrastructuur en de toegankelijkheid van het onderwijs zijn bovengemiddeld, maar ik denk dat persoonlijke aandacht en groei, creativiteit en differentiatie verbeterpunten zijn.

Je zegt dat cijfers te veel druk geven op leerlingen en docenten. Moeten we dan geen toetsen meer gaan geven voor cijfers?

Ja, de focus zou niet meer moeten liggen op het maken van toetsen voor cijfers. Het moet gebruikt worden als een handig meetinstrument en niet meer als maatstaf voor de progressie van leerlingen. Formatief toetsen hebben meer voordelen dan de huidige manier van toetsen, onder meer doordat het meer ruimte biedt voor individuele talenten en vaardigheden, zoals creatief denken, sociale interactie en praktische levensvaardigheden.

Dit wil je ook lezen:

Wordt formatief toetsen de nieuwe manier van toetsen?

Wat vind je van de vakken die worden aangeboden op middelbare scholen? En wat vind je van de vakkenpakketten?

Scholen verschillen onderling in de vakken die ze aanbieden. De één biedt extra taalvakken zoals Spaans en Japans, terwijl de ander extra technische vakken aanbiedt zoals programmeren en ontwerpen. De vakkenpakketten op de gemiddelde middelbare school laten weinig ruimte over voor persoonlijke keuzes en houden verschillende vakken sterk gescheiden. Leerlingen zouden meer vrijheid moeten hebben om vakken te kiezen die aansluiten bij hun interesses en toekomstplannen.

Zijn optionele vakken dan echt zo belangrijk? En wat vind je van de verplichte vakken?

Ja, die zijn zeker belangrijk. Ze geven leerlingen de ruimte om hun passies en talenten te ontdekken die misschien helemaal niet verbonden zijn met de vakken in hun vakkenpakket. Verplichte vakken mogen relevanter gemaakt worden. Zo zou Engels zich meer kunnen richten op communicatie en wiskunde zou praktische toepassingen mogen hebben die echt nodig zijn in het dagelijks leven. Anders heeft het verplichten van vakken geen nut.

Het voortgezet onderwijs in Nederland is erg anders in vergelijking met buurlanden. Zo staat vanaf de allereerste schooldag al vast welke vakken je zult krijgen en op welk niveau je zit. Wat vind je van de verschillende leerniveaus binnen vakken, zoals het onderscheid tussen vmbo, havo en vwo?

Het heeft voordelen, maar het kan ook beperkend zijn. Een leerling die goed is in talen, maar moeite heeft met wiskunde, zou de flexibiliteit moeten hebben om op een hoger niveau door te gaan met talen, terwijl hij wiskunde op een lager niveau kan volgen. In de praktijk krijgen leerlingen nu niet altijd deze mogelijkheid toegekend. Een meer modulair systeem, waarbij leerlingen vakken op verschillende niveaus kunnen volgen, zou beter aansluiten op hun vaardigheden.

Dit wil je ook lezen:

Vakkenpakket kiezen: goed idee of niet?

Examens bepalen nu of leerlingen hun diploma behalen of niet. Je gaf al eerder aan dat we af moeten van het geven van cijfers. Moeten examens dan nog steeds de belangrijkste maatstaf zijn voor het slagen?

Nee, examens zouden maar een deel van de beoordeling moeten zijn. Een betere aanpak zou zijn om ook praktijkopdrachten en projecten mee te laten tellen.

Maar leerlingen moeten nu al een pws (profielwerkstuk) maken die een klein deel van het eindcijfer vertegenwoordigt. Moeten ze dit dan gaan doen voor elk vak dat ze hebben?

Dat zou een goed plan kunnen zijn. Voor geschiedenis zou een leerling bijvoorbeeld naast het examen een presentatie kunnen geven over de impact van de Industriële Revolutie. Dit geeft een completer beeld van wat een leerling kan in de praktijk.

Bedankt voor je tijd Alex. Hopelijk zullen we dingen terugzien in het toekomstige onderwijs.

Geen probleem. Ik ben blij dat ik je kon helpen.

Dit wil je ook lezen:

Hoe de examenbot jou helpt slagen voor je examen!