Laatst moest ik op school een of andere DAT-test maken. Dan zal je je twee dingen afvragen. Eén: wie noemt in godsnaam zo’n test een DAT-test?

En twee: wat is dat eigenlijk? Nou, dat dus. Wat? Dat. Nee echt. De DAT-test: Differentiële Aanleg Test, ofzo.

In het begin dacht ik: hé, leuk. Drie uur achter elkaar vraagjes invullen over je interesses. Fijn. Maar nee, het bleek een soort tweede Cito-toets te zijn voor middelbare scholiertjes. Zo'n inzichttoets. Oh hell no.

Laat ik proberen mijn haat jegens dit soort toetsen uit te leggen. Als klein meisje moest ik die Cito-toets maken. Vantevoren schatte ik mezelf érg hoog in. Mogelijke gymnasiast. Hoogbegaafd kind. Tweede Einstein in vrouwelijke vorm. Ik vond mezelf blijkbaar heel intelligent.

Toets gemaakt, en op een dag kwam de uitslag. Trillend van spanning scheurde ik de envelop open. Mijn score was 538. Vijf drie acht. Dat is een HAVO-randje-atheneum score.

Ghandi bedankt

Mijn wereld stortte in. De glimlach die op m’n koppie had gestaan verdween en werd vervangen door een stille traan die zijn weg over m’n wang baande. Nou moet je absoluut niet denken dat 538 slecht is, maar in mijn naiëve kinderoogjes was dat een dieptepunt. Maar ach, uiteindelijk is het weer goedgekomen. Drie jaar later doe ik nog steeds atheneum. Dank u God. En Ghandi.

Misschien kun je nu wel begrijpen dat ik niet bepaald met vreugde uitkeek naar die DAT-test. Mijn verwachtingen werden bevestigd: het was net een Cito-toets, met onderdelen als 'denken met woorden' (like eh wut? Iedereen denkt toch met woorden?) en 'praktisch inzicht' voelde ik me even weer dat meisje in groep acht.

Wielkwesties

Vooral 'praktisch inzicht' was een ramp: daar moest ik me bijvoorbeeld bedenken hoe, als een wiel naar rechts draait die wordt aangedreven door eentje die naar links draait, waar een bal op staat die door een veer heen en weer wordt geslingerd, de paal ervoor dan werd bewogen. Zoiets.

Ik ben er wederom achtergekomen dat mijn inzicht niet heel ver reikt. Ja, ik weet naar welke kant je moet gaan met je roer als je naar links wil. Maar daar is de grens dan ook.

Ik ben gewoon niet zo’n test-persoon. Niet geschikt voor de Cito, niet geschikt voor DAT. Laat mij m’n ding maar gewoon zelf doen, zonder toetsjes.