Beste meneer Dijkgraaf,

Ten eerste: bedankt voor uw brief. U schrijft dat het belangrijk is dat ik als vwo-eindexamenkandidaat niet per se moet kijken naar opleidingen met veel prestige, maar eerder naar opleidingen die ik leuk vind, óók als dat een mbo-opleiding is. Mooie boodschap, en wat ontzettend goed dat u het belang van de mbo'er promoot. Dat is immers hard nodig.

Er zijn anno 2023 immers veel te veel jongeren die streven naar een 'hogere' vorm van scholing, streven naar studeren op de universiteit, of minimaal hbo. Mbo's lijken slechter en lager in rang, iets waar je liever niet aan begint. Dat terwijl, zoals u terecht aankaart in uw brief naar alle eindexamenkandidaten, daar eigenlijk geen enkele reden voor is. Ik stel het dan ook op prijs dat u het mbo probeert te promoten. Maar even eerlijk: denkt u nu echt dat deze brief iets gaat uithalen? Als we daadwerkelijk willen dat meer scholieren een mbo-opleiding gaan overwegen, moet er veel meer gebeuren.

Het ondergeschoven kindje

In vergelijking met de universiteit en het hbo, is het mbo altijd al een beetje het ondergeschoven kindje geweest. Dat wordt vaak al duidelijk op de basisschool. Het is voor sommige ouders uit den boze dat hun geliefde kind naar het vmbo gaat. En ook eenmaal op de middelbare, wordt er vaak nog grof geld neergelegd voor bijles en huiswerkbegeleiding, allemaal om maar te voorkomen dat een leerling een niveau 'omlaag' moet. Het zijn vaak de ouders die de eerste laag leggen voor de angst jegens vmbo's/mbo's. Het is soms lastig voor hen om te accepteren dat hun kind moeite heeft met (theoretisch) leren. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat hun kind niet gelukkig zal worden met een mbo-opleiding, omdat ze daarmee later misschien niet genoeg geld zullen verdienen, of omdat er meer is in het leven dan een in hun ogen 'simpele' baan. Deze perceptie van het mbo nemen kinderen vaak over, met alle gevolgen van dien.

Het leidt ertoe dat jongeren op een gegeven moment ten koste van alles het mbo gaan vermijden. Maar waarom? Heel Nederland snakt naar mensen met een mbo-opleiding, mensen die zich willen ontwikkelen in het vergaren van praktische vaardigheden. Daarnaast heeft een student met een mbo-opleiding in de regel ook nog eens veel meer zekerheid om snel een baan te krijgen, en zekerheid dat die baan in de toekomst niet wordt overgenomen door een computer of AI.

En voor veel mensen ook niet geheel onbelangrijk: het salaris dat je krijgt na het afronden van een mbo-opleiding is meestal bijna gelijk aan dat van een hbo-opleiding, soms zelfs aan een wo-opleiding. Toch blijft het mbo onpopulair, en dat zorgt nu al voor problemen. Zo is er een tekort aan verpleegkundigen, een beroep dat van vitaal belang is voor heel Nederland. Maar denk ook aan het risico op het verdwijnen van kennis van specialistische beroepen, zoals schoenmakers of pianotechnici. Bottomline is: we kunnen niet zonder mbo'ers.

Dit wil je ook lezen:

De onmogelijke keuze tussen havo en mbo

Meer aandacht

We kunnen wel stellen dat de perceptie van het mbo nieuw leven moet worden ingeblazen. Maar meneer Dijkgraaf, hoewel alle kleine beetjes helpen, dus ook uw brief waarin u aandacht vraagt voor het mbo, is het eigenlijk bijna bespottelijk om te denken dat zo'n brief echt een verschil gaat maken. Ik ben ervan overtuigd dat er vast nog wel andere initiatieven zijn om het mbo in een goed daglicht te zetten, maar er moet echt veel meer gebeuren om mbo's daadwerkelijk aantrekkelijker te maken. En om dat te doen, moeten we ons niet slechts focussen op eindexamenkandidaten.

De campagne moet veel breder worden getrokken. Begin al op de basisschool met voorlichten, en maak duidelijk dat kinderen zich absoluut niet hoeven te schamen voor een vmbo-advies. Betrek hier dan ook gelijk de ouders bij; er moet iets gebeuren dat hen doet realiseren dat hun kind niet coûte que coûte beter af is met een hbo- of wo-diploma. Want het zijn in eerste instantie vaak de ouders die hun kind wijsmaken dat het vmbo/mbo niet goed genoeg is.

Actie

Beste meneer Dijkgraaf, naast deze brief is het mbo nooit aan mij gepromoot, op de één of andere manier. Dat zegt denk ik al wel genoeg. Ik waardeer alleen al het feit dat u inziet dat mbo's ondergewaardeerd zijn, terwijl we deze mensen juist het hardst nodig hebben. Desalniettemin hoop ik wel dat, als u echt de daad bij het woord wil voegen en mbo's in de toekomst wil opwaarderen, er meer actie wordt ondernomen.

Dit wil je ook lezen:

Hoe is het om van de middelbare school naar het mbo te gaan?