Gouden horloge en ketting, een grote tattoo op z’n arm en zijn haar zit keurig strak naar achteren gekamd. Dit is Benjamin (18), een jongen van mijn leeftijd. Rustig gaat hij zitten, stelt zich netjes voor. Op het eerste oog lijken we best op elkaar.

Het verschil: Benjamin zit al twee jaar vast in een jeugdinrichting en ik niet. 

Jeugdinrichting

“Het gaat goed met mij. Rustig vooral, prima dus”, antwoordt Benjamin ultra-relaxed op mijn eerste vraag. Hij gedraagt zich niet als het stereotype crimineel, praat foutloos Nederlands en gaat met de medewerkers om alsof het z’n vrienden zijn. We zitten in een saai kantoor van de jeugdinrichting. Aan een grote tafel, samen met Brechtje. Zij is manager opvoeding en behandeling voor jonge gedetineerden. "Om hier terecht te komen, moet er wel heel wat gebeurd zijn", vertelt zij. "In de meeste gevallen zien we dat het komt door moeilijke omstandigheden thuis, contact met anderen die ook grensoverschrijdend gedrag hebben of delicten plegen en door psychische problematiek. Als dit soort ingrediënten samenkomen, is er een grote kans dat het misgaat."

Maar hoe was Benjamins leven dan voordat hij vast kwam te zitten? "Dat was niet heel veel anders dan dat van jou, man", antwoordt hij. "Ik had vrijstelling van school, ik had er een hekel aan, dus ging ik maar werken als loodgieter. School vond het oké. Dan moest ik om 17.30 uur thuis zijn voor het eten. En ja, na het eten gewoon met vrienden buiten, toch."

Tom, Benjamin en Brechtje:

Leven

"De afgelopen twee jaar waren lastig", gaat Benjamin verder. "Als je hier binnenkomt, wordt in één klap je leven omgegooid. Alles wordt voor je bepaalde en alles gaat volgens strakke regels en procedures. Mijn wekker gaat op een vast tijdstip. Dan ga ik naar school toe, wat hier in het gebouw zit. Op school volgt iedereen dezelfde lessen, zoals spelling en rekenen. Daarnaast leer je basisvaardigheden zoals timmeren en schilderen. Als ik school heb gehad, ga ik een beetje chillen in de gemeenschappelijke ruimte. Vervolgens koken we samen en gaan we met de groep avondeten, daarna weer terug naar de gemeenschappelijke ruimte. Daar staan een tafeltennistafel, voetbaltafel en een PlayStation. ‘s Avonds ga je weer naar je kamer. Het is een heel leeg bestaan hier", vertelt Benjamin. 

Wat Benjamin ‘s avonds met zijn vrienden deed vóórdat ‘ie vast kwam te zitten? Dat blijft voor mij een raadsel. Waarom Benjamin vastzit? Ook dat krijg ik vanwege privacyredenen niet te weten. Al krijg ik, omdat hij een maximale straf moet uitzitten in jeugddetentie, wel zo’n vermoeden dat het niet om een gejat snoepje gaat. Feit is wel dat Benjamin nu in een verloftraject zit, wat betekent dat hij geleidelijk en met duidelijke afspraken toewerkt naar het opbouwen van een leven in de maatschappij.

Als ik naar zijn relaties en gevoelens vraag, klapt Benjamin dicht. "M’n ouders vonden het jammer dat ik hier terecht kwam."

"Jammer?" 

"Ja, jammer." Door de intonatie in zijn stem wordt duidelijk dat hij het niet over zijn emoties en gevoelens wil hebben.

Ernstige delicten

De jongeren zitten hier niet voor niets. Als ik straks op het treinstation iets niet scan bij de snelkassa, kom ik hier niet terecht. Laat staan dat ik de maximale straf krijg. Hoe is dat voor Brechtje, om met jongeren te werken die allemaal iets ernstigs op hun kerfstok hebben?

"Het is nu anders dan toen ik begon", geeft ze toe. "Ik doe dit werk nu twaalf jaar en heb veel voorbij horen komen. Het is niet dat ik mijn gevoelens uitzet, hoor. Tuurlijk, ik kan nog steeds verdrietig worden als ik sommige verhalen hoor van jongeren hier. Maar het is niet alleen maar zwaarmoedig. Als ik bijvoorbeeld naar Benjamin kijk, zie ik Benjamin en niet de reden waarom hij hier zit. We maken ook onderling grapjes met elkaar, de jongeren en medewerkers."

"Tegelijkertijd doen we er alles aan om de jongeren weer op een goede en fijne manier deel te laten nemen aan de maatschappij. We hopen ze uiteraard nooit meer hier terug te hoeven zien."

Toekomst

De grote vraag is natuurlijk: denkt Benjamin hier ooit terug te komen? "Nee, zeker niet", antwoordt hij stellig."Ik ga straks gewoon een normaal leven opbouwen. Het eerste wat ik ga doen, is met familie zijn. Ik wil daarna snel naar mijn vriendin toe, zij woont in Zuid-Amerika. Ik heb nu tweeënhalf jaar een relatie met haar, heb d’r via internet leren kennen. Helaas heb ik haar alleen telefonisch kunnen spreken de afgelopen twee jaar. Ik verlang daar naar man."

Interviewer Tom:

Foto's: Bregje Pontzen

Lees ook
Voor liefde naar Amerika: Julia (19) datet een ex-gevangene