Week 29 - Het weer en het woord
Door Marieke
Schrijven over een kunstacademie (Gerrit Rietveld Academie om duidelijk te zijn) is van dezelfde orde als het presenteren van een weerbericht. Niet in de zin dat schrijven over een kunstacademie voorspellend is, even los van de discussie of kunstenaars avant-gardistisch zijn, maar in de zin dat het weer evenals een kunstacademie vaak moeilijk te beschrijven lijkt. Het weer wordt vaak zo omslachtig beschreven dat het onduidelijk is of het hier om een weerbericht gaat of om het Groot Nederlands Dictee. Als het morgen gaat regenen, kan dat door Monique Zomers, Karel ZachtWinterWeer of Diana Woei simpelweg worden meegedeeld dat de kans op regen morgen zeer groot is. Maar waarschijnlijk zul je zoiets als het volgende horen: “Morgen zal er een wolkendek over ons land trekken bestaande uit wolken waaruit hier en daar een bui kan vallen met neerslag in de vorm van spetters.”
De kunstacademie kan ook op twee manieren worden omschreven of, beter gezegd: de dingen die er gebeuren kunnen op twee manieren worden omschreven. Het is een kunstacademie, dat verklaart alles. Of op een meer heldere, uitleggende manier die in wezen afdoet aan de werkelijkheid, want op de kunstacademie zijn de dingen niet helder.
Het verschil met een weerbericht is alleen dat een kunstacademie echt moeilijk te omschrijven valt en bij een weerbericht kan het naar mijn idee meestal wel simpeler.
Hoe omschrijf en verklaar je een verbazingwekkend fenomeen op de Rietveld?
Waarom wordt bijvoorbeeld het afval van de derde etage uit het raam gegooid? Dat kan zijn omdat het een kunstacademie is. Maar dat kan ook zijn omdat dat de korste weg is van de gang tot ground Zero. En omdat studenten er werkelijk van genieten: zoals meeuwen op een vuilnisbelt naar patat duiken, bestuiven studenten deze chaos van afval, projecten en materialen. Deze goed vormgegeven vuilnishoop wordt daarbij gefotografeerd en gefilmd en dat wordt ook weer gefilmd (en beschreven merk ik nu).
Waarom geeft het omroepsysteem nauwelijks verstaanbare mededelingen; na ‘attentie, attentie!’ volgt het geluid dat je hoort als iemand een microfoon opeet terwijl hij vraagt of deze of gene zich even kan melden. Is het omdat het de Rietveld is, omdat het simpelweg een van de vele tradities is, of misschien omdat het helemaal niet zo belangrijk is?
Ik merk dat het me niet gaat lukken mijn punt duidelijk te maken, en dat is nu precies wat ik bedoel. Ik kan wel proberen de gang van zaken hier op school uit te leggen en te verklaren, maar het zal nooit helemaal helder op papier komen zolang ik naar waarheid schrijf.
Een bestuurslid van de school heeft geprobeerd een kritisch rapport over de Rietveld Academie te schrijven. Hierin wordt de gang van zaken, de positieve en de negatieve kanten van de academie beschreven. In dit rapport kunnen de dingen natuurlijk niet afgedaan worden met: ‘We zitten hier op de Rietveld’. Maar het is onmogelijk simpelweg te omschijven wat hier gebeurt en hoe bijvoorbeeld het lesprogamma, dat doorlopend verandert, eruit ziet.
Het bestuurslid gaf mij het rapport ter inzage, maar vermeldde er heel eerlijk bij dat de Academie helderder staat beschreven dan het is. Om een rapport op te stellen over de Rietveld Academie waar de opleiding Beeldende Vormgeving gegeven wordt, is taal misschien ook niet het juiste medium.
Gepubliceerd op 25 januari 2002