The Pianist
Door Eveleen
Warschau in de laatste momenten voor de Duitse bezetting. We schrijven 1940 en de Joodse familie Szpilman zet een feestmaal op tafel, verdoofd door het misleidende bericht dat de Geallieerden nazi-Duitsland de oorlog hebben verklaard. En voilà: in de volgende scène nemen Duitse soldaten en marchant bezit van de hoofdstad.
Het plot doet misschien een verveeld seen it all before gapen -hoeveel films zijn er al niet gemaakt over de Tweede Wereldoorlog?- maar The Pianist heeft meer in huis. Allereerst: Adrien Brody, de meer dan uitstekende hoofdrolspeler die de virtuoze pianist Wladek Szpilman vreselijk realistisch neerzet. Szpilman was een van de twintig Poolse joden die de oorlog hebben overleefd, inderdaad een briljant pianist en in 2000 gestorven. Door toeval ontsnapt hij van de deportatie en is jaren op de vlucht voor de nazi's. Geen held dit keer, Szpilman houdt zich niet of nauwelijks bezig met dappere verzetspraktijken en is zo aandoenlijk klunzig wapens aan het smokkelen, dat je je afvraagt hoe de man in godsnaam de oorlog heeft overleefd.
The Pianist heeft, behalve dit fantastische personage, ook geweldig knappe beelden. Check het Joodse ghetto! Het verwoeste ghetto! Nee, Szpilman in het verwoeste ghetto!
Zo kabbelt de film verder, terwijl Szpilman mee verandert met zijn steeds grauwer wordende omgeving, tot er een absoluut minimum aan overlevingskans overblijft.
De verschrikkingen van de oorlog en de gruweldaden van de nazi's worden soms zó erg in beeld gebracht, dat ik geneigd was te denken: "Nounou, is dat niet een heel klein beetje overdreven?" Maar aangezien wij er niet bij waren en Roman Polanski wel, geven we hem het voordeel van de twijfel. Hij had trouwens al flink wat punten gescoord door geen dramatisch tranende violen onder elke zich daarvoor lenende scène te passen en daarvoor in de plaats die pianosonates van Chopin (Chopin! Daar was El Spielberg vast nooit op gekomen) op de juiste momenten te laten horen.
The Pianist is, ondanks de schijnbare clichés en toevalligheden, geen doorsnee oorlogsfilm. Het breekt geen deuren c.q. barricaden open, maar niettemin het zinnigste stuk pellicule dat mijn netvlies bereikt heeft sinds Hable con ella. Geloof me, David Lynch (jawel, dé) heeft Polanski niet voor niets een gouden palm op Cannes gegeven dit jaar. Gepubliceerd op 25 november 2002