Jodendom

1.wie is een jood? Je bent een jood als je een joodse moeder hebt. Je kan ook jood worden door bekering, maar dat is heel moeilijk.

2.De Tenach De verhalen die in de Tenach staan, zijn rond 580 voor Christus verteld door profeten. De joden zien de Tenach als een boodschap van god. Daarom zijn die boeken heilig. Tenach is een soort afkorting. De T komt van Thora. Dit zijn de vijf boeken van Mozes. Het tweede deel van de Tenach bevat boeken van profeten, zoals Jesaja, Jeremia en Samuel. Dat is de N van Nebiim wat profeten betekent. De CH komt van chetubiim dat betekent geschriften, het is een verzameling boeken met onder andere psalmen, de vijf feestrollen, Daniel en Kronieken. De Tenach is in het Hebreeuws geschreven. Hieronder ga ik wat vertellen over de Thora.

2a.De Thora Het is het belangrijkste boek van de joden. Er staat in hoe de mensen moeten leven b.v.: Wat ze wel en niet mogen eten. Een jood mag geen varkensvlees eten, want het vlees van een varken wordt in de spijswetten als onrein beschouwd. In joodse keukens hebben ze vaak speciale pannen voor zuivel producten en aparte pannen voor het vlees. Want in het deuteronomium staat dat je geen vlees mag koken in de melk van de moeder. In de Thora zitten de vijf boeken van Mozes: Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium. De vijf boeken die in de thora staan worden ook wel Pentateuch genoemd, penta betekend vijf. In de thora staan 613 regels. Het wordt ook wel mozaïsch wetboek genoemd, Mozaïsch is van mozes afgeleid. De Thora wordt altijd met de hand geschreven dus het is daarom zeer kostbaar. Je mag de Thora niet met je handen aanraken om te voorkomen dat de Thora beschadigt of vies wordt.

3.De sabbat Als jood, mag je niet op de dag van de sabbat werken. Zelfs het vee moet op die dag kunnen rusten. Want in zes dagen heeft god hemel en aarde geschapen, de zee en al wat daar in is en Hij rustte uit op de zevende dag. Daarom heeft god de sabbat tot een zegen gemaakt. De sabbat rust begint op vrijdag avond, kort voor de zonsondergang. Alle dingen zijn dan geregeld voor de zaterdag, de maaltijden zijn klaar en zelfs de telefoon word uitgeschakeld. Als het kan gaan de man en de kinderen naar de synagoge. Thuis maakt de vrouw de sabbat maaltijd klaar en steekt het sabbatlicht aan. Als de man en de kinderen thuis komen uit de synagoge worden de kinderen door hun ouders gezegend. Daar zegenen ze ook de wijn en de twee gevlochten broden. Dan gaat het gezin eten tijdens het eten word er gezongen ter ere van god. In de ochtend van de sabbatdag gaat het gezin eerst weer naar de synagoge. Die dag is men verplicht nog drie keer te bidden. De sabbat wordt gevierd om de schepping te herdenken. Het is een dag van rust en studie van de gebeden. Het een wekelijkse verering van god.

4.De synagoge Synagoge is een Grieks woord, het betekend vergadering of plaats van samenkomst. De synagoge is meer een leerhuis dan een bedehuis. Er worden ook gebeds diensten gehouden daarvoor moeten tenminste tien mannen aanwezig zijn. Omdat die joden uit eerbied voor god niet willen dat iemand zonder hoofdbedekking in de synagoge komt, moet alle mannelijke joden een keppeltje dragen. De vrouwen nemen geen deel aan de eredienst en gaan op de galerij zitten. De belangrijkste gebeurtenis van de bijeenkomst is het voorlezen uit de Thora. Er brand altijd licht in de synagoge, dit eeuwige licht herinnert aan de menora, de zevenarmige kandelaar, die aan in de tempel van Salomo stond. De leermeester en lijder van de gemeente heet een rabbijn. Hij lijdt de diensten in de synagoge en geeft raad als mensen een voorschrift uit de Thora niet goed begrijpen. De rabbijn neemt een Thora rol uit de heilige ark. De heilige ark is een kast of een nis aan de oostkant van de synagoge voor de heilige ark hangt een gordijn, het heilige voorhangsel. De rabbijn draagt de Torarol naar de biema, een verhoging waaruit de Thora wordt gelezen. Links en recht van de biema hangen twee bordjes met daarop de tien geboden.

5.Het gebed en gebedkleding Het eerste wat een jood doet als hij wakker wordt, is zijn handen wassen om daarmee rein en onbevlekt tegen over god te staan. Een traditionele jood staat altijd vroeg op om na het reinigen het ochtend gebed te kunnen uit spreken. Het liefst samen met andere mensen. `s Middags en `s Avonds word er ook gebeden. De woorden die gezegd worden komen uit het gebeden boek. Als een jood gaat bidden bedekt hij zijn hoofd met een keppeltje of een hoed, net als bij het lezen uit of luisteren naar de Thora. Als een jood gaat bidden draagt hij een witte mantel met blauwe strepen. De naam van deze mantel is tallieth, letterlijk kwast. Dit wordt zogenoemd vanwege de kwasten waarmee de hoeken van de manetel zijn afgewerkt. Deze kwasten waarschuwen de joden om zich niet te laten verleiden door dingen om hen heen. Als de joden bidden dragen ze ook nog een tefillen, een gebedsriem, de tefillen word op het voorhoofd en om de linkerarm gebonden. Op deze gebedsriem zijn kleine kubussen genaaid, de zogenaamde huisjes. In deze huisjes bevindt zich een woord namelijk Sjaddia dit betekend Almachtige. Alleen tijdens het avondgebed wordt de gebedsriem niet om gedaan.

6.Zoon en dochter der wet Joodse jongens worden, als ze acht dagen oud zijn, besneden. De voorhuid van de penis wordt weggehaald, meestal word dit door een doktor gedaan, soms ook door een mohel(iemand die daar speciaal voor is opgeleid). Door deze behandeling wordt het besneden jongetje opgenomen in het verbond dat God met Abraham, de stamvader van de joden, gemaakt heeft. Na de besnijdenis krijgt het kindje een naam. Als een jongen vijf jaar is, gaat hij naar de synagoge voor godsdienst les. Hij leert daar Hebreeuws en leert de Thora. Op dertien jarige leeftijd wordt de joodse jongen volwassen. Hij leest op de eerste Sjabbat na zijn verjaardag voor de eerste keer in de synagoge uit de Thora. Hij moet dan een stuk uit de Thora voordragen of voorzingen, wat hij van tevoren heeft ingestudeerd. Het is een feestelijke gebeurtenis in de synagoge. Vanaf dit moment is hij bar-mitswa dit betekend: zoon der wet. Nu is hij oud genoeg om de joodse godsdienst te begrijpen, hij is nu een joodse man die alle plichten van de joodse wet moet nakomen. Vanaf nu telt hij mee als een van de tien mannen die aanwezig moeten zijn bij het gebed in de synagoge en mag hij voorlezen uit de Thora. Ook meisjes volgen de godsdienst lessen, zij worden als ze twaalf jaar zijn bat-mistwa dit betekend dochter der wet. Ook zij hebben zich vanaf dit moment te houden aan de regels en plichten die in de wet staan.

7.De feesten In de joodse godsdienst spelen feesten een belangrijke rol. De joden geloven niet dat de mens slecht is, maar ze geloven dat de mensen zelf mogen kiezen tussen goed en kwaad. Als iemand voor het kwade kiest en daar echt spijt van heeft, dan zal god vergeving schenken. Om te begrijpen wanneer de feesten zijn moet je weten hoe de joodse kalender in elkaar zit. De maan-kalender. Een jaar telt 354 dagen. Elke maand begint als een nieuwe maan verschijnt. In negentien jaar heeft men zeven keer een schrikkeljaar, in die jaren heeft men een extra maand. Het joodse jaar begint in de maand niesan tijdens een schrikkeljaar heeft men twee keer de maand adar. Het joodse nieuwjaar valt op de eerste dag van de maand tisjri(de zevende maand). Deze dag noemt men Rosj Ha-Sjana, ook wel de dag der herinnering genoemd. Nieuwjaar herinnert aan de schepping van de wereld. In de synagoge blaast men dan op de sjofar, dit is een rams hoorn. Aan tafel eet men appel gedoopt in honing en wordt de traditionele nieuwjaars wens uitgesproken. De eerste tien dagen van het nieuwe jaar zijn dagen om goed over jezelf na te denken, als je ruzie hebt met iemand moet je die gene waarmee je ruzie hebt de kans geven om het weer goed te maken. Op de laatste dag, de dag voor grote Verzoen Dag word er gegeten, en na het eten gaat iedereen naar de synagoge. Dit is het begin van de Jom Kippoer. Dezelfde avond begint het vasten. De vijf dagen na Jom Kippoer zijn ook nog feest dagen. Het eerst volgende feest is Soekkot, het loofhuttenfeest. Het loofhutten feest is het feest ter herinnering aan de tocht van het joodse volk door de woestijn op weg naar het beloofde land. Het Loofhuttenfeest is een vreugde feest, ook een oogstfeest, het graan is rijp. Tijdens het loofhutten feest woont men in een hut. Op soekkot zeggen de joden speciale gebeden op over de loelav en de etrog. Aan het eind van het loofhutten feest viert men het slotfeest: het feest van vreugde om de Thora, het Simchat Thora. De Chanoekka, lichtenfeest begint op de vijfentwintigste dag van kislef(november/december) en duurt acht dagen. Chanoekka is een historisch feest men herdenkt dan de overwinning van de joden op de Syriërs in het jaar 165 voor Christus. Bij dit feest worden speciale lekkere dingen klaar gemaakt zoals latkes, kleine pannenkoeken gebakken in olie en vet. In de maand adar(februari/ maart) wordt Poerim, het lotenfeest gevierd. Poerim betekent loten, het is het feest van het lot van het volk Israël in de tijd van koningin Esther. Tijdens het feest wordt het boek Esther helemaal gelezen en geeft men elkaar cadeautjes. Ook wordt er van alles aan arme mensen gegeven. Op de veertiende dag van de maand niesan (maart/april) wordt Pesach gevierd. Pesach betekend voorbijgaan, overslaan. Het feest wordt gegeven ter herinnering aan de uittocht uit het land Egypte. Jahweh verloste toen het volk van de slavernij van de Farao. Pesach wordt ook wel het feest van de ongezuurde broden genoemd. Het hele huis wordt voor Pesach schoongemaakt want er mag geen kruimeltje gist aanwezig zijn. Pesach begint met Sederavond, Seder betekend volgorde. Op die avond eet men precies hetzelfde als het volk Israël op de avond voordat ze uit Egypte weggingen. Als men op Sederavond thuis komt van de synagoge is de tafel gedekt, meestal met een speciale Sederschotel, een bord met verschillende vakjes voor het gerecht. Er staat altijd een stoel en een bord extra op tafel. Daar kan de profeet Elia zitten, want als Elia terug komt, komt hij om te zeggen dat de Heer zal komen. Negenenveertig dagen na Pesach wordt de Sjawoeot, Pinksterfeest, gevierd. De Sjawoeot wordt twee dagen lang gevierd. Op de eerste dag worden de tien geboden voorgelezen, en wordt de synagoge met planten en bloemen versierd. De eerste nacht wordt de Tikoen Leel Sjawoeot gelezen of wordt er joods geleerd tot aan de ochtend. Sommige mensen doen het allebei. Er bestaat ook een gewoonte om op Sjawoeot melkkost spijzen te eten. Het Pinksterfeest is een landbouwfeest, men bedankt Jahweh voor de oogst. Het Pinksterfeest wordt ook wel oogstfeest genoemd. Omdat het aan het eind van de korenoogst wordt gevierd. Men noemt het ook wel het wekenfeest omdat het precies zeven weken na Pesach wordt gevierd. Nog een andere naam is het feest der Eerstelingen, want men brengt een offer dat bestaat uit de eerste tarwe dat geoogst is. Op het Pinksterfeest heeft iedereen vrij, het feest duurt 1 dag.

8.Bronvermelding 1. Stencil jodendom – 2. Documentatie map – Bibliotheek Utrecht
3. Internet artikelen