Wie is er bang voor Virginia Woolf

‘Wie is er bang voor Virginia Woolf?’ Waarom Wie is er bang voor Virginia Woolf?

In het boekje van theatervoorstellingen in Roermond (van de Oranjerie en het CK-theater) stond dit toneelstuk. Aangezien ik toch snel nog ergens kaartjes voor moest zien te regelen heb ik dus meteen opgebeld. Bovendien stonden bij het stuk twee, voor mij, bekende namen. Will van Kralingen en Edwin de Vries. De laatste speelt in de comedy-serie ‘mijn dochter en ik’ van een aantal jaartjes geleden. Ook hetgeen wat bij het toneelstuk stond beschreven trok mij wel aan.

Analyse
Algemene gegevens Titel: Wie is er bang voor Virginia Woolf
Soort: Toneelstuk
Maker: Edward Albee
Regisseur: Lodewijk de Boer
Hoofdrolspelers: Will van Kralingen, Edwin de Vries, Tjitske Reidinga, Tjebbo Gerritsma
Plaats: Theaterhotel de Oranjerie te Roermond
Datum: 27-02-2002

Plot Hoe alles precies in de goede volgorde gegaan is, weet ik niet meer, maar ik probeer het zo goed mogelijk te vertellen. Martha en George komen terug van een feestje van het werk van George. George is geschiedenisleraar op een universiteit. Martha’s vader is de directeur van die universiteit. Martha vertelt George dat Nick (leraar biologie) en zijn vrouw Honey langskomen, George is het hier eigenlijk niet mee eens. Dan komen Nick en Honey. Ze krijgen meteen een drankje, maar voelen zich wel ongemakkelijk. Martha laat Honey het huis zien, zodat Nick en George elkaar beter kunnen leren kennen. Ze hebben meteen discussies over hun werk. Martha en Honey komen terug, Martha heeft zich iets anders aangetrokken. Ze heeft met Honey over hun ‘zoon’ gesproken, terwijl dat van George niet mocht. Ze gaan ‘spelletjes’ spelen, de verbeelding begint. Martha’s spelletje is George vernederen waar de anderen bijzijn. Ze vertelt dat George zijn ouders heeft vermoord en zo’n onzin, wat je ervan moet geloven is volgens mij niet veel. Honey is langzaamaan behoorlijk dronken aan het worden, ze moet ook kotsen. George voelt zich behoorlijk voor schut gezet en probeert Martha te wurgen. Dit lukt niet, omdat Nick hem tegenhoudt. Het tweede spelletje heet ‘gastvrouwtje versieren’. Martha en Nick verleiden elkaar, terwijl George drinken gaat halen en Honey op de badkamervloer ligt te slapen. Martha en Nick verdwijnen en gaan met elkaar naar bed. Honey wordt wakker van de bel (George gooit zijn boek tegen de bel aan) en komt naar de kamer. George verteld haar wat er is gebeurd, maar het dringt niet echt tot haar door. Honey vertelt hem dat ze wakker werd van de bel en dan bedenkt George dat dat een koerier was die hem een telegram bracht waarop staat dat hun zoon dood is. Honey gelooft hem blindelings met haar dronken kop. Pauze
Na de pauze ligt Martha op de dranktafel. Ze wordt wakker en pakt zich gelijk weer wat te drinken. George maakt de tuindeur open en komt binnen met een bos rode rozen voor Martha, maar dan komt ook Nick weer de kamer binnen en gaat zich in de stoel zitten. George gooit de rozen een voor een naar Nick of Martha. Honey, die in de keuken koffie had zitten te drinken, komt ook weer binnen en begint het derde spelletje ‘kindje kegelen’. Martha vertelt alles over hun denkbeeldige zoon. Over het leven van hun zoon. Op het einde van haar verhaal begint George over het, ook weer denkbeeldige telegram. Hij vertelt dat hun zoon is omgekomen bij een ongeluk, dat hij dood is. Martha gelooft hem eerst niet, George zegt telkens dat hij dood is en zijn vrouw begint te huilen. Nick noemt George een gek, hij probeert Martha een beetje te troosten. Inmiddels is het al bijna ochtend. George stuurt Nick en Honey weg en het toneelstuk is ten einde. Het toneelbeeld Het toneelstuk vond plaats in de grote theaterzaal van de Oranjerie. De rijen met stoelen lopen tot best hoog en ze bevinden zich bijna aan de zijkant van het toneel en gewoon aan de voorkant. Het decor dat gebruikt werd was een huiskamer. Een bank, een stoel, veel boeken en een tafel met enkel en alleen drankflessen en het ‘ijsblokjesding’ erop. Vooral de drank was van groot belang voor het stuk.

De achtergrond bestond uit een muur met ramen erin en daar weer achter de hemel. Het stuk speelde zich grotendeels ‘s nachts af, maar naarmate het tegen de ochtend ging werd de hemel ook lichter. Dat was een mooi en goed gebruikt effect. Naast deze aspecten draagt ook de kleding van de spelers een weliswaar kleinere rol. Ze komen namelijk terug van een feest, dus hebben ze allemaal sjeike gala-kleren aan. Alleen Martha trekt zich even iets makkelijkers aan. Muziek en geluidseffecten Muziek en geluidseffecten kwamen nauwelijks voor in het stuk. Alleen als ze willen dansen zet George even een muziekje op, maar dat wordt weer snel genoeg uitgezet. De spelers doen spanningen en verdriet en dergelijke alleen met hun stem en gebaren weergeven en dat doen ze verdomd goed. Het toneelstuk wordt dus niet minder waard omdat er weinig muziek en geluidseffecten bijzitten.

Personages
Will van Kralingen – Martha
Edwin de Vries – George
Tjitske Reidinga – Honey
Tjebbo Gerritsma – Nick
George en Martha zijn gek, vind ik. Ze maken een spelletje van het leven, niet alleen met zichzelf, maar ook met anderen. Bijvoorbeeld met Nick en Honey. Honey heeft de kleinste rol, zij is de enige die niet veel hoeft te spreken, alleen is af en toe een dronken opmerking er tussendoor gooien. Ze is dus dronken en dat speelt Tjitske Reidinga heel goed. Het lijkt me erg lastig om er als een vaatdoek bij te liggen, maar evengoed alert blijven wanneer je een opmerking moet maken. De andere drie spelers moeten ontzettend veel praten. Het toneelstuk bestaat bijna alleen uit dialogen en een enkele monoloog. Hoe ze al die tekst onthouden, ik weet het niet. Maar dat bewijst wel dat het goede acteurs zijn. En dat niet alleen de bekende acteurs en actrices (Will van Kralingen en Edwin de Vries), maar ook de minder bekende (Tjitske Reidinga en Tjebbo Gerritsma) ontzettend goed kunnen acteren, bewijst dit toneelstuk.

Thematiek en interpretatie: waar gaat de voorstelling over? Het toneelstuk heeft als thema ‘spelletjes spelen’. En dan niet een spelletje Ganzenbord, maar spelletjes met verbeelding, verzinsels. Martha en George spelen alsof ze een zoon hebben, die ‘zoon’ gaat dood in het toneelstuk en Martha is daar kapot van, terwijl die ‘zoon’ niet eens bestaat. Martha en George spelen ook een spelletje met Honey en Nick. Deze twee weten op een gegeven moment echt niet meer wat ze nu wel en niet moeten geloven. Martha en George spelen ook spelletjes met elkaar. Dan zijn ze weer kwaad op elkaar, om elkaar een minuut later te laten lachen. Het toneelstuk is dus een en al verbeelding.

Boeiende werking Ik weet niet precies waarom, maar het toneelstuk houdt je bezig van begin tot eind. Vooral, denk ik, omdat de spelers zo goed en overtuigend spelen en omdat er ook een soort van humor inzit. Wrede humor weliswaar, maar je lacht tenminste. Wie is er bang voor Virginia Woolf is best lastig te volgen. Je moet een goed geheugen hebben en je goed concentreren op wat iedereen zegt en doet.

Structuur Het verhaal speelt zich af in een nacht. Het begint rond een uur of een, wanneer Martha en George thuiskomen van een feestje van George zijn werk. Even later komen Honey en Nick. Het eindigt wanneer het net dag is geworden. Martha huilt om de dood van hun ingebeelde zoon en George stuurt Honey en Nick naar huis. In de nachtelijke uurtjes is er veel gebeurd, zie het plot.

Recensie ‘Wie is er bang voor Virginia Woolf?’ is een uniek en verrassend toneelstuk. Drank en verbeelding spelen een grote rol. Je weet op den duur niet meer wat nu gelogen is en wat wel waar is. De toneelspelers spelen een spelletje met het publiek, met elkaar en met zichzelf, zonder daarbij als acteur in de war te raken. Het is één pot nat. De zoon van Martha en George bestaat niet, ze maken ruzie en zijn weer opeens poeslief tegen elkaar en ze maken met al hun verzinsels het huwelijk van Honey en Nick kapot. Dat is de reden dat je aan het toneelstuk gekluisterd zit. De gesprekken zijn boeiend, vooral serieus, maar ook met welkome wrede humor tegen de tegenspeler. Een sterk staaltje acteurwerk van bekende en minder bekende acteurs. Will van Kralingen die haar rol als vrouw van George en verleidster van Nick voortreffelijk en overtuigend speelt. Edwin de Vries, die heel wat grijzer is dan zijn ‘mijn dochter en ik’-tijd, de meeste tekst heeft in dit stuk en geen een keer hapert of zijn overtuiging verliest. Tjebbo Gerritsma, had ik nog nooit van gehoord, maar ook hij laat zien wat je onder een goede acteur verstaat en Tjitske Reidinga als dronken kindje dat bang is om zwanger te worden, ook erg goed. Voor wie is er bang voor Virginia Woolf? heb je heel wat aandacht nodig om het goed te kunnen volgen. Het toneelstuk is geschikter voor oudere mensen dan voor tieners, omdat deze laatste groep vaker toch iets spectaculairder wil. Ik vond het toneelstuk zo best aardig, maar vooral de acteurkunst van de toneelspelers vond ik vreselijk goed.