Jeroen Bosch

Hij was een schilder in de middeleeuwen waar hij wereldberoemd geworden is, maar er is weinig informatie over hem bekend. Hij is in 1516 gestorven maar zijn geboorte datum weten ze niet. Waarschijnlijk is hij in 1450 in ‘s-Hertogenbosch geboren. Zijn naam weten ze eigenlijk ook niet goed maar ze hadden verdeelde meningen. Heette hij nou jeroen, jheronimus, hieronymus of joen? en was zijn achternaam van aken, aecken of Bosch? Zijn achternaam heeft hij zelf genoemd naar de brabantse stad waar hij zijn hele leven heeft gewoond.

Tijd Men kon meer begrijpen over het werk van Bosch als men meer over zijn tijd weet. Men leefde en werkte nog in de ban van het geloof. (theocentrisch) maar in de 2e helft van de 15e eeuw liepen de middeleeuwen ten einde. Men kreeg meer belangstelling voor de mens. En er kwam meer persoonlijkheid en meer persoonlijke vrijheid bij de kunstenaars. (antropocentrisch) Bosch leefde en werkte op de scheiding van 2 stromen (middeleeuwen en Renaissance) die totaal verschillend waren. In de middeleeuwen had men een sombere kijk op de menselijke natuur. Jeroen bosch is een van de beroemdste schilders uit de late middeleeuwen en een van de meest intrigerende. Hij is de schepper van een hoogst origineel en wonderlijk oeuvre waarin gedrochten en duivels angstaanjagend overkomen. De mensen in die tijd konden niet lezen of schrijven daarom werd er in de schilderijen geen mooie tafereeltje weergegeven maar een boodschap. Er werd gebruikt gemaakt van symbolen, uitdrukkingen en spreekwoorden die men feilloos kon interpreteren. Er wordt steeds naar eventuele extra betekenis gekeken (men noemt dit een schilderij “lezen” In ‘s-Hertogenbosch was in de 14e eeuw begonnen aan de bouw van de St. Jan, de voltooiing vond pas in de 16e eeuw plaats, wat bijzonder en interessant aan de kerk is zijn de merkwaardige figuren: gnomen, monsters en werklieden die aan de fantasie van bosch doen denken.

Zijn werk Hij schilderde vooral de angsten van mensen, maar ook zijn angsten, hij gebruikte veel fantasie. In zijn tijd werd men beheerst door een mengsel van geloof en bijgeloof (M.E), In zijn werk vind vindt men alle ondeugden uitgestald, de 7 hoofdzonden, huichelarij, leedvermaak, spot, Sadisme, wreedheid, achterdocht, haat, de dierlijkheid, het kroeggedrag van monnikken, het boerenbedrog. Zijn onderwerp was het gewone volk.

Angst

Jeroen Bosch geloofden vast en zeker ook in de ondergang van de wereld, de hel en verdoemenis, in duivels en demonen en de angst voor ziektes en honger en dingen in het hiernamaals. Die angst moest hij ook Jeroen Bosch in zijn greep gehouden hebben, maar dan was hij meer een verstandelijke mens dan een godsdienstige geest. Bosch was een vertolker van de middeleeuwse samenleving. Onwetendheid vormde een goede voedingsbodem voor angst en bijgeloof. (heksenvervolging)

Eenzaam Bosch zou ook een eenling zijn, misschien zelfs een eenzame. Naast de helse angstvisioenen waarin hij de mens vol satire en ironie afbeeldde, schilderde hij ook de eenzame mens met niet alleen zijn kwade kant maar ook zijn goede eigenschappen. En daar moest hij zich zeker door aangetrokken voelen.