Lodewijk XIV,van Hyacinthe Rigaud

Schilderij is Lodewijk XIV

Voorstelling:
Op het schilderij is Lodewijk XIV afgebeeld als een absoluut heerser, alle macht ligt in zijn handen. Ook ziet zijn zelfportret er statig uit, dit komt doordat hij in koningsgewaad omgeven door symbolen van macht is afgebeeld. Voorbeelden van die symbolen zijn de kroon, het zwaard en de scepter. Ook staat Lodewijk XIV op een verhoging, waardoor de grootsheid ook benadrukt wordt. Ook hoe hij poseert straalt veel macht uit, hij kijkt alsof de hele wereld aan zijn voeten ligt en hem aanbid. Er is tot die tijd geen enkele vorst geweest die zich zo vaak heeft laten portretteren. De portretten van de vorst vervingen de afwezige vorst en werden met hetzelfde respect benaderd. Lodewijk XIV moest wel groots worden afgebeeld, want hij moest een volk regeren en daarbij veel macht en zelfvertrouwen hebben. De mensen moesten tegen hem opkijken. In de handhaving van de absolute macht van Lodewijk XIV speelt kunst een belangrijke rol. Een voorbeeld hiervan is de standbeeldencampagne die werd opgezet in 1685. In een groot aantal steden werden in die jaren ruiterstandbeelden van de koning opgericht. Tegenstrijdig met de normale gang van zaken werd de suggestie gewekt dat de steden spontaan en op eigen initiatief de standbeelden plaatsten.

Boodschap:
Hyacinthe Rigaud de hofschilder van Lodewijk XIV beeldt de keizer groots, statig en erg machtig af. Hij staat achter de dingen die Lodewijk XIV doet, hij heeft een positief beeld van de keizer, want anders had hij Lodewijk XIV wel heel erg hebzuchtig afgebeeld of op een andere manier. Lodewijk XIV had alles wat een normaal mens nooit zal hebben en alleen maar van kon dromen. De hofschilder heeft Lodewijk XIV in heel dure stoffen afgebeeld, zoals de fluwelen mantel die hij draagt. De schoenen, tierelantijnen bij zijn mouwen en het mooie boord stralen ook macht en statigheid uit en zijn kenmerkend voor de tijd waarin Lodewijk XIV leefde, alleen erg vrome mensen kleedden zich op die manier. Ook in de omgeving waarin Lodewijk XIV is afgebeeld is gebruik gemaakt van dure dingen die alleen de koning zich kon veroorloven. Voorbeelden hiervan zijn de vloerbedekking, het gordijn dat achter Lodewijk XIV hangt en de stoel die erg mooi bekleed is en gouden leuningen heeft.

Abstrahering Lodewijk XIV wordt knapper en misschien wel mooier (bijvoorbeeld zonder die lelijke pukkel op zijn voorhoofd) afgebeeld dan dat hij in werkelijkheid is. Het gordijn boven hem is zo gedrapeerd dat de aandacht naar Lodewijk XIV wordt getrokken, hij staat ook in het midden van het schilderij afgebeeld. Als je het schilderij ziet dan kijk je eerst naar de rijkdom om Lodewijk XIV heen en naar zijn mooie, sierlijke mantel. Dan pas kijk je naar het gezicht dat erbij hoort. Het schilderij is in herkenbare voorstelling geschilderd, ook wel figuratief genoemd. Als iemand dit schilderij bekijkt weet diegene meteen dat er een rijk en machtig iemand is afgebeeld. Ook is de werkelijkheid een beetje vervormd, het schilderij is mooier geschilderd dan dat het in werkelijkheid was, dit noemen we geïdealiseerd.

Vorm – Het waarneembare
Middelen Een stukje van het koninklijke paleis met de pilaar, het rode gedrapeerde gordijn, de leuning van de stoel, hoe de mantel valt, het hoogteverschil en het tafeltje voor de pilaar zijn allemaal voorwerpen die ervoor zorgen dat het een 2 dimensionaal schilderij is. Het rode met gouden gordijn straalt veel macht, rijkdom en statigheid uit evenals de mantel die Lodewijk XIV draagt, dit zijn koninklijke kleuren. Eigenlijk alle materialen en voorwerpen die gecombineerd met elkaar zijn gebruikt op dit schilderij stralen enige vorm van macht, rijkdom en statigheid uit.
Licht Lichtsoort Kunstmatig licht: Het licht dat op het schilderij te zien is, is kunstmatig licht. Ik denk dat er een lamp op Lodewijk XIV heeft geschenen. Het is getemperd licht, dit is vooral te zien aan de linkerkant van het schilderij naast de pilaar.
De lichtrichting Zijlicht: Er is hier sprake van zijlicht, zowel de schaduw op het voorwerp , de eigen schaduw, als de schaduw ernaast, de slagschaduw zijn duidelijk te zien. Vooral bij het gedrapeerde gordijn, aan de rechterkant van het lichaam van Lodewijk XIV en bij de pilaar is duidelijk aan de linkerkant ervan schaduw te zien. Het licht scheen dus op de linkerkant van het lichaam van Lodewijk XIV. Bij dit schilderij strijkt het zijlicht langs het oppervlak. Alle oneffenheden in het oppervlak worden op deze manier zeer goed zichtbaar. Dit zie je duidelijk aan de plooien in het gordijn, aan de plooien in de mantel die Lodewijk XIV draagt en bij de plooien in het tafelkleed waarop de kroon ligt.

Kleur - Kleursoorten
Er is bij dit schilderij geen sprake van kleurverzadiging. Er is bij dit schilderij wel sprake van twee kleurcontrasten, namelijk het kleur-tegen-kleur-contrast en het licht-donker-contrast. Kleurcontrasten Kleur-tegen-kleur-contrast: Kleur-tegen-kleur-contrast is een tegenstelling tussen zuivere kleuren. Dit contrast is het sterkst tussen de primaire kleuren en geeft een bont effect. Dit is goed te zien bij de mantel die Lodewijk XIV draagt, de witte met zwarte binnenkant en de blauwe met gele buitenkant van zijn mantel met op de achtergrond het rode met geelgouden gordijn. Licht-donker-constrast: Het licht-donker-contast is een tegenstelling tussen lichte en donkere kleuren. Dit is ook te zien bij de mantel die Lodewijk XIV draagt, namelijk wit (licht) en blauw (donker). Polychroom: Het schilderij is met verschillende kleuren geschilderd, dus het schilderij is polychrome geschilderd.

Ruimte - Ruimtelijkheid Overlapping:
Er is bij dit schilderij sprake van overlapping, want gedeelten van vormen zijn niet goed te zien omdat er andere vormen voor staan. De ene vorm lijkt achter de andere vorm te zitten. Dit is goed te zien bij het tafeltje met de kroon erop die voor de pilaar staat en bij Lodewijk XIV die voor een stuk van de stoel staat. Ook is er bij dit schilderij sprake van afsnijding, want het kader overlapt de vorm. De mantel die Lodewijk XIV draagt is niet helemaal te zien, er is een stuk van het gordijn niet te zien en het tafelkleed loopt niet helemaal door. Er is bij dit schilderij geen sprake van een kleurperspectief. Een kleurperspectief ontstaat wanneer warme kleuren op de voorgrond worden gebruikt en koude kleuren op de achtergrond. Bij dit schilderij is het juist precies andersom. Er zijn koude kleuren op de voorgrond, dit zijn blauw en wit en er zijn warme rode kleuren op de achtergrond.

Vorm - Vormcontrasten:
Organisch: het schilderij ziet er natuurgetrouw uit, alsof Lodewijk zo uit zijn kamer kan lopen om een praatje met je te maken. De stoffen zin nog het meest natuurgetrouw. De kreukels zijn echt, precies zoals je en stof neerlegt, dan licht de stof ook niet recht en plat, maar vol plooien.
Samengesteld: Het schilderij bestaat uit samengestelde vormen.
Positief: De restvormen die over blijven vormen een positief geheel. Dit wil zeggen dat de restvormen elkaar aanvullen.
Duidelijk: De contouren zijn duidelijk. Lodewijk is afgerond afgebeeld, waardoor er een duidelijk verschil is tussen restvorm en de persoon.

Samenhang – Hoe zijn de middelen geordend?

Compositie - Compositiegrondvormen:
Horizontaalcompositie: Lodewijk staat als afbeelding geplaatst op de horizontale lijn, dat wil zeggen, het speelt zich horizontaal af. Hij staat rond een denkbeeldige horizontale lijn. De manier van ordening op het vlak maakt
een brede, stabiele indruk.

Gevolgen van deze vlakindeling:
De werking van het totale beeld wordt sterk beïnvloed door de compositievorm. Deze afbeelding heeft een statisch effect, hier vanuit gat geen bewegingseffect. Je ziet aan de houding van Lodewijk XIV echt dat hij aan het poseren is en niet dat het een schildering is van ets dat terloops aan de gang is.
Het schilderij asymmetrisch, dat wil zeggen niet symmetrisch. Beide kanten zijn niet 100% symmetrisch, maar vaak wat je aan de linkerkant ziet, zie je ook in de rechter helft, zonder dat er sprake is van symmetrie.

Tijd - Bewegingssuggestie:
Bewegingssuggestie: Je ziet wel duidelijk dat Lodewijk XIV echt aan het poseren is en dus stil staat, maar hij is zo natuurgetrouw afgebeeld dat het lijkt alsof hij zo weg kan lopen.

Functie – Met welk doel wordt het kunstwerk gebracht?
Levensbeschouwelijk: Dit is een staatsieportret, het wil dus (indirect) het vieren van de aanwezigheid van Lodewijk XIV laten zien.

Esthetisch:Het schilderij heeft zeker een esthetische functie, de beleving van schoonheid van Lodewijk XIV.
Politiek:Dit schilderij is een soort propaganda voor Lodewijk. Hij is streng, formeel en statig afgebeeld. Zo zou het volk eerbied voor hem hebben en hem ‘aanbidden’.
Economie:Voor Hyacinthe Rigaud had het maken van dit werk een economische functie als werk.
Educatie:Ook deze propaganda was een manier van onderwijs om de mens de grootheid van Lodewijk XIV te laten zien.

Toegepast:Dit is toegepaste kunst. Het heeft een heel concrete gebruiksfunctie. De afbeeldingen van Lodewijk XIV werden niet alleen op schilderijen afgebeeld, maar ook als gravure of als beeltenis op munten die verspreid werden door heel Frankrijk. Zo zou hij constant aanwezig zijn op de plekken waar hij niet er zou zijn.