Externe ruis

Voorkom ruis in je huis!

Een herkenbaar tafereel: Vader en dochter na aankomst in een vakantiehuisje: Dochter: ‘Pap, waar heb je mijn slaapzak neergelegd?’ Vader: ‘Slaapzak? Die zou jij meenemen, dat heb ik je zelfs nog gevraagd toen ik op zolder zat, vlak voordat we weggingen.’ Dochter: ‘Ik dacht dat je vroeg of je ook een slaapzak voor mij moest pakken, en ik antwoordde ja.’ Pap: ‘Ik heb hem niet meegenomen, dus nu zit je zonder slaapzak. En het is niet mijn schuld.’ Dochter: ‘Nou, ook niet de mijne!’

Dit is een mooi voorbeeld van miscommunicatie en waarschijnlijk konden zowel vader als dochter er allebei niet zo heel veel aandoen. Er waren factoren waardoor hun gesprek werd verstoord. Deze factoren noem je ruis.

Externe en interne ruis
We onderscheiden twee soorten ruis: interne en externe. Interne ruis komt vanuit de ontvanger van informatie zelf. Een persoon kan bijvoorbeeld geëmotioneerd zijn, niet genoeg van het gespreksonderwerp afweten of door zijn eigen gedachten afgeleid zijn. Bij externe ruis liggen de oorzaken van de afleiding buiten jezelf. In de volgende alinea’s gaan we verder in op verschillende soorten externe ruis en hoe je ze het beste kan voorkomen.

Communicatiekanalen
Ruis kan optreden doordat er iets niet goed is met de communicatiekanalen, denk aan iemand met een spraakgebrek, een krakende telefoonlijn of een onduidelijk handschrift. Vaak is dit frustrerend, omdat je er voor je gevoel niets aan kan doen. Om toch goed te kunnen praten met de andere persoon kan je op zoek gaan naar andere communicatiemiddelen. Als je weet dat iemand een onleesbaar handschrift heeft, kun je voorstellen om per e-mail te schrijven. Als je weet dat het jouw telefoon is die altijd kraakt, is het misschien handig om hem te laten maken.

Achtergrond
Als je merkt dat er iets is wat de ontvanger van je boodschap kan afleiden, is het goed om deze factor te laten verdwijnen. In de miscommunicatie in de inleiding had het meisje harde muziek aanstaan op haar kamer. Ze had beter de muziek zacht kunnen zetten en om herhaling kunnen vragen. In een broeierig lokaal kan de leraar meer aandacht verwachten als hij een raam openzet en het is makkelijker even naar buiten te gaan als je wordt gebeld in een discotheek.

Spreekhouding
In het algemeen geldt: als je praat, kijk iemand dan aan en gebruik gezichtsuitdrukkingen en gebaren. Op deze manier hou je de aandacht vast van de luisteraar. Maar het kan ook averechts werken! Als er een verkoper voor je staat, die met woeste armgebaren à la Emile Ratelband iets aan staat de prijzen, word je al snel afgeleid van de inhoud van zijn verhaal. Het is ook storend als de spreker zenuwachtige bewegingen maakt, zoals klikken met een pen of heen en weer wippen van het ene been op het andere.

Persoonlijk
Het is misschien wel het belangrijkste om jezelf en je spreekhouding af te stemmen op de situatie. Elke persoon vindt weer andere dingen storend of juist helemaal niet. Let goed op de non-verbale reacties van de luisteraar. Als je ziet dat hij er niet helemaal bij is, kun je daarop reageren door rustiger te praten, even stil te zijn of juist meer handgebaren te maken. Op een plek met veel lawaai moet je altijd harder praten dan op de wc.

Zoals je ziet is het makkelijk om externe ruis op te sporen. Als de oorzaak van de miscommunicatie eenmaal is gevonden, kan je er rekening mee houden en het bij het volgende gesprek misschien zelfs voorkomen. Want het praat een stuk fijner zonder alles tien keer te moeten herhalen.