WO II Boornbergum

Inleiding

Hoofdvraag: Hoe was oorlog in Boornbergum?

Deelvragen:
Wat waren de gevolgen voor Boornbergum dat de oorlog uitbrak?
Was er veel verzet, en zo ja, hoe dan?
Was er veel invloed van de razzia op de Boornbergumers?
Wanneer werd Boornbergum bevrijd?

Deelvraag 1
Wat waren de gevolgen voor Boornbergum dat de oorlog uitbrak?

Toen de oorlog uitbrak dacht men de Duitsers tegen te kunnen houden met een oud middel, namelijk het land onder water zetten.
Als het land onder water kwam te staan zouden ze wel weg gaan. Omdat Boornbergum een hoger gelegen plaats was moest daar al het vee heen van plaatsen als De Veenhoop en Nij Beets. En als er geen plek meer was kon het vee ook naar Ureterp gebracht worden.

Dit alles zou een hele mooie oplossing geweest zijn, als de Duitsers niet zo snel gekomen waren. De Duitsers waren er voordat het land onder water gezet kon worden en het vee kon dus retour.
Het Nederlandse leger moest daar dus hals over kop wegwezen met al hun materieel, via de afsluitdijk naar Noord Holland, en hadden niet eens de tijd omdat te doen. Omdat het leger ook nog eens te weinig legerwagens had, was er een probleem. Maar garage Paulusma had net een nieuwe bus in gebruik genomen, en dus was het probleem opgelost, want meneer Paulusma raakte zijn bus kwijt aan het leger. De bus is niet ver gekomen. De brug op de afsluitdijk werd opgeblazen, er kon niemand meer van Friesland naar Noord-Holland en andersom.

Omdat de brug opgeblazen was, moest er een verdediging opgesteld worden van het leger met hun materieel. Het einde van de bus was toen nabij, want deze werd aan de kant van het IJsselmeer in het water gedumpt, maar niet te ver van de kant, want dan kon hij er later weer uitgehaald worden. Later werd de bus opgeëist door het Duitse leger, en meneer Paulusma kreeg een schadevergoeding.

Ook moest het Duitse leger een slaapplek hebben, en daarom werd overal gezocht naar ruimte. Zo werden er in Boornbergum een aantal Officieren en soldaten ondergebracht. Helaas was deze ‘vreugde’ van korte duur, want deze hoge piefen moesten elders in het land ook strijd leveren.

Deelvraag 2
Was er veel verzet? En zo ja, hoe dan?

Ja er was veel verzet. Natuurlijk gebeurde dat op verschillende manieren.
Het soort passieve verzet is verzet in de zin van: Radio Oranje luisteren, verboden persberichten luisteren enzovoort. Het actieve verzet was dat mensen de Duitsers waar dan ook op elke mogelijke manier een hak te zetten of dwars te zitten enzovoort.

In Boornbergum was veel actief verzet. Zo werd er geweigerd om nog meer melk te leveren aan de fabriek op de Galhoeke. Dit deden ze niet meer, want een groot gedeelde van alle melk, boter, kaas enz. ging naar de Duitsers. De boeren waren boos op de Duitsers, want de mannen die soldaat werden, moesten naar Duitsland. De Boeren wouden niet dat zij, of andere mannen naar Duitsland gingen. Daarom werden de Duitsers weer boos. De boeren moesten of werken of dood.

Een groepje verzets mensen gingen op pad om mensen te ‘recruteren’ voor het verzet. Dit groepje bestond uit Paulus Paulusma, Zweitse de Jong, Johannes Bosma, Jitze From, Kees van der Iest en een paar anderen. Een paar boeren die wel melk leverden wilde ze op andere gedachten brengen maar dat lukte niet. Het groepje ging op pad. Ze hadden al enkele boeren omgepraat, maar toen was daar de Beetsterzwaagster NSB-politie.
De heren werd gevraagd of ze wel even wilden blijven staan, maar ze fietsten mooi door. Toen besloot de politie te schieten. Het schot klonk, en Kees van der Iest voelde een onaangenaam gevoel. Hij was geraakt in zijn kont. Dit betekende dat de heren moesten blijven staan. De politie vroeg wat de heren dan wel aan het doen waren. Er werd een verhaal verteld ovet een melkwagen die in het kanaal lag. De heren waren op zoek naar een takel! Omdat de politie dit niet geloofde konden de heren mee naar het bureau in Beetsterzwaag. Ze hebben daar een dag vastgezeten en moesten constant hun handen omhoog houden. De heren hielden vol dat ze naar een takel op zoek waren. De politie ging toen op onderzoek uit. Het toeval wilde dat er echt een wagen in de sloot lag, en dus werden ze vrijgelaten.

Deelvraag 3
Was er veel invloed van de razzia op de Boornbergumers?

Enkele dagen voordat de zoekactie in Boornbergum zou worden gehouden werden alle mannen tussen 18 en 25 verzocht naar Drachten te komen. Omdat dezen ook niet op hun achterhoofd gevallen waren beseften ze al gauw dat de Duitsers niet veel goeds in de zin hadden. Slechts een paar jongens gingen naar Drachten toe. Maar daar aangekomen, konden ze weer naar huis. De tram kon niet rijden voor zo weinig mannen. Dreigend werd er gezegd dat ze hier wel meer van zouden horen…
Naar alle waarschijnlijkheid was dat de voornaamste reden om Boornbergum met 500 man of misschien zelfs meer te omsingelen. In het hele dorp werden naar de mannen gezocht.

In de nacht van 15 december 1944 was het zover. De Duitsers kwamen het dorp binnen en iedereen die ondergedoken zat, dus homo’s, Joden, en ook mannen tussen de 18 en 45 jaar konden opgepakt worden.

Niemand had de Duitsers zien aankomen, want in verband met de spertijd mocht niemand buitenkomen tussen 20.00 uur en 06.00 uur. Ze doken uit het niets op. Soldaten voor de wacht en SS om de mensen op te pakken. De Duitsers hadden een lijstje gemaakt met de mensen die ze zochten. Er zijn 28 mensen opgepakt.

Deelvraag 4
Wanneer werd Boornbergum bevrijd?

Op 14 April 1945 reden de Canadezen Boornbergum binnen. De meiden stonden langs de kant te zwaaien. Ze waren bevrijdt. Onderduikers hoefden niet meer onder te duiken, Joden konden weer veilig op straat. Je kon weer doen wat je wilde want de Duitsers waren verslagen en zaten niet meer achter je aan. De jongens hadden ook iets leuks te doen: De Canadezen die door de straten reden gooiden al hun half opgerookte peuken weg. De jongens zochten die dingen op en maakten er weer hele sigaretten van die ze zelf konden oproken.

Conclusie; uitwerking van de hoofdvraag
Hoe was de oorlog in Boornbergum?

Aan de hand van de gegevens kunnen we stellen dat er niet echte grote vechtpartijen of zoiets hebben plaatsgevonden in Boornbergum. Wel zal het ongelofelijk spannend geweest zijn op sommige momenten, zoals bijvoorbeeld de omsingeling en de verzetsboeren. Natuurlijk zijn de verhalen achteraf daarvan lang bewaard gebleven, en ik hoop dat dit ook nog lang zo blijft. Ook bij de bevrijding waren er geen tanks te zien. Deze reden alleen door Drachten. Maar toch was het een groot feest, want iedereen was van de Duitsers af.

Bronnen literatuurlijst

Ik heb gebruik gemaakt van de volgende websites:
http://www.defensie.nl/binaries/6071_tcm15-24522.jpg
http://www.webkwestie.nl/verzetwo2/quest/images/onderduikcart.jpg
http://www.scep.nl/verzet/images/illu/bevrij_tt_verzet_300399.jpg
http://www.digischool.nl/kleioscoop/camerascoop/w.o.ii/bevrijding3.jpg
http://proto2.thinkquest.nl/~llc267/boornbergum/bevrijding.htm
http://www.wikipedia.org voor de informatie over de verschillende soorten verzet.