H1 t/m 5 Criminaliteit

Samenvatting Maatschappijleer Criminaliteit H7: Paragraaf 1 Asociaal: Je houdt geen rekening met anderen. Strafbaar gedrag: Je overtreedt de wetregels. Overtredingen (bv. Zonder licht rijden en door rood rijden): Deze zijn minder erg, je hoeft niet naar de rechter maar krijgt waarschijnlijk wel een boete. Misdrijf (bv. Vernieling, diefstal, inbraak, verkrachting, moord en handel in drugs): Dit is ernstiger, je wordt door de politie verhoord en ze houden je misschien op het politiebureau vast. Als het heel ernstig is, kom je voor de rechter. Strafblad: Hierin staat opgeschreven voor welk misdrijf je bent gestraft. Criminaliteit: Alle misdrijven die in de wet staan. Veelvoorkomende criminaliteit: Criminaliteit die relatief veel voorkomt, zoals winkeldiefstal, vernieling, zakkenrollen en voetbalvandalisme. Zware criminaliteit: Moord, verkrachting en roofovervallen vallen hier onder. Niet-zichtbare criminaliteit (verborgen criminaliteit): Bijvoorbeeld belastingfraude, het onterecht ontvangen van een uitkering en internetcriminaliteit. Materiële schade: De kosten die criminaliteit maakt. Niet-materiële schade: Bijvoorbeeld slapeloze nachten doordat er bij je is ingebroken.

Paragraaf 2 Een crimineel kan je niet herkennen aan zijn uiterlijk. Wel zijn er een paar persoonlijke kenmerken die je vaak bij criminelen terug ziet: - Meestal zijn het mannen, zij vinden het ‘stoere image’ belangrijker dan vrouwen. - Een slechte opvoeding, kinderen die verkeerde normen en waarden geleerd hebben, ook kinderen die vroeger geslagen werden gaan vaker het criminele pad op. - Groepsgedrag, als jou vrienden iets doen doe jij het ook sneller om er bij te horen. - Geen diploma, mensen die veel spijbelen of die geen diploma hebben gaan vaker het criminele pad op dat kinderen die het wel ‘goed’ doen op school. Maatschappelijke oorzaken van criminaliteit: - Normen zijn minder streng geworden. Sommige mensen vinden het niet zo erg meer als je iets kleins mee jat uit de winkel. - Minder sociale controle (Mensen letten op wat andere mensen doen). - In een grote stad is de kans groter dat je met criminaliteit te maken krijgt. Er wonen hier meer mensen en er zijn meer uitgaansgelegenheden, dit is dus ook logisch. - Gebruik van alcohol en drugs is toegenomen. Maar liefst 40% van de geweldsmisdrijven wordt gepleegd onder invloed van alcohol. De bindingstheorie van wetenschapper Hirschi luidt als volgt: Criminaliteit is een combinatie van individuele en maatschappelijke oorzaken. De meeste van ons gedragen zich goed omdat we bindingen hebben met familie, met school, met werk, en bij sommigen met geloof. In feite vormen ze een soort rem op de criminele neigingen die we allemaal hebben. Iemand die geen van deze bindingen heeft, wordt volgens Hirschi sneller crimineel.

Paragraaf 3 Verdachte: Als de politie denkt dat je iets strafbaars hebt gedaan. Wat de politie mag doen als je verdachte bent van een misdrijf: - Fouilleren - Arresteren - Huis onderzoek (Alleen met huiszoekingsbevel) Proces verbaal: Een speciaal politieverslag over het misdrijf en de verdachte. Halt: Hier mag je naar toe als je tussen de 12 en 18 jaar oud bent. Je moet een licht misdrijf gepleegd hebben. Je moet de schade dan bijvoorbeeld zelf herstellen of betalen. Als je hieraan mee werkt komt er geen rechtszaak. Als de politie klaar is met het onderzoeken en het is geen zaak voor bureau Halt dan gaat het proces verbaal naar de officier van justitie: Speciale ambtenaar die beslist wat er met de verdachte gaat gebeuren. Als de zaak ernstig genoeg is, besluit hij dat er een rechtszaak komt. Dan gaat het proces verbaal naar de rechter. Na het lezen van het proces verbaal heeft de officier van justitie drie keuzes: - Seponeren, de officier van justitie onderneemt verder geen stappen. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer de politie niet genoeg bewijs heeft, of als het om een klein vergrijp gaat waarvoor de dader al genoeg gestraft is door bijvoorbeeld van school gestuurd te zijn. - Schikking (Boete), De verdachte hoeft niet voor de rechter te verschijnen. - Vervolgen, De officier besluit de verdachte voor de rechter te brengen. Hij stuurt het dossier naar de rechter, deze beslist dan of de verdachte schuldig is en welke straf je krijgt.

Paragraaf 4 Dagvaarding: Oproep om voor de rechter te verschijnen. Hierin staan de datum, tijdstip en de plek van het voorval. Ook staat er waar en wanneer de rechtszaak plaatsvindt. De rechter moet vaststellen of je wel of niet schuldig bent. Je bent onschuldig tot het tegendeel bewezen is. Politierechter: Deze doet de uitspraak bij lichte misdrijven. Meervoudige kamer: Drie rechters die de uitspraak doen bij zeer ernstige misdrijven. De belangrijkste personen bij een rechtszaak: - De verdachte, meestal geholpen door een advocaat. - De officier van justitie die wil bewijzen dat de verdachte schuldig is. - De rechter die beslist of de verdachte schuldig is en de straf bepaalt. Wat er gebeurt in de rechtzaal: - De persoonlijke gegevens worden gecontroleerd door de rechter. - De aanklacht wordt voorgelezen door de officier van justitie. - Er worden vragen gesteld aan de verdachte door de rechter, de officier van justitie en de advocaat. De rechter wil bijvoorbeeld weten of hij eerder in aanraking is geweest met politie. - De getuige moet vertellen wat er is gebeurd. Hij mag niet liegen. - De officier van justitie legt uit waarom hij de verdachte schuldig vindt. Dan kan hij bijvoorbeeld twee maanden gevangenisstraf eisen. - De advocaat van de verdachte kan hier tegenin gaan. - De verdachte mag nog iets zeggen, bijvoorbeeld dat het hem spijt. - De rechter veroordeelt de verdachte. Bijvoorbeeld tot twee maanden voorwaardelijke gevangenisstraf. Dat betekent dat de verdachte de straf niet hoeft uit te zitten, tenzij hij in de komende jaren weer iets vergelijkbaars doet. De rechter kan verschillende hoofdstraffen opleggen: Een geldboete, een gevangenisstraf of een taakstraf. Bijkomende straf: Iemand die bijvoorbeeld regelmatig veel te hard rijdt moet bijvoorbeeld zijn rijbewijs inleveren. Speciale maatregen, TBS (Ter beschikking stelling): Dit kan de rechter aan iemand geven die door een geestelijke afwijking een gevaar kan zijn voor andere mensen. Iemand die TBS heeft kan pas vrijkomen als de psychiaters zeker weten dat de persoon genezen is.

Paragraaf 5 Wat we willen bereiken met de straffen als iemand wat misdaan heeft: - Afschrikking, als je geen straf krijgt steel je veel sneller iets. - Gedrag van de dader verbeteren. Mensen in de gevangenis kunnen bijvoorbeeld een vak leren of een ontwenningskuur voor drugs volgen. Het opnieuw aanleren van belangrijke waarden en normen van onze samenleving wordt ook wel resocialisatie genoemd. - Samenleving veiliger maken. Als je geweldplegers, zakkenrollers en stelende junks opsluit heb je er even geen last van. - Wraak. Het slachtoffer wil dat de dader boet voor wat hij gedaan heeft. Er zijn vier oplossingen om straffen beter te laten werken: - Strengere straffen. - Lik-op-stukbeleid. Daders moeten sneller worden aangepakt. In sommige steden worden voetbalhooligans na het weekend direct veroordeeld en vastgezet. - Taak- en leerstraffen. Halt is dit bijvoorbeeld voor jongeren. Ook zijn er alternatieve straffen voor volwassenen. Het idee hierachter is: Een dronken rijder leert meer van het werken met gehandicapte slachtoffers dan van gevangenisstraf. - Voorkomen is nog beter (Preventief). Bijvoorbeeld meer politie op de straat. De kans dat je iets strafbaars doet is kleiner, omdat je in de gaten gehouden wordt. Je kunt criminaliteit ook voorkomen met technische middelen zoals felle lampen ’s nachts en bewakingscamera’s. Ook is het belangrijk dat er voor iedereen voldoende werk is. Als het lang duurt na je school voor dat je werk krijgt, vergroot dat bij sommigen de kans dat ze de fout ingaan. Dit hangt ook samen met sociale bindingen.