VOC

Specerijen

Vanaf 1498 hadden de Portugezen de handel in specerijen bijna volledig in de hand. Zij waren de eersten om naar Indonesië te varen om daar specerijen als peper en kruidnagel te verwerven. De prijs van de specerijen werd door het Portugese aanbod bepaald, dus toen het aanbod daalde -en de prijs steeg- was Nederland gedwongen de specerijen zelf te verwerven.

Expedities

Pas toen Jan Huygen van Linschoten in 1592 terug kwam uit het Oosten, kon de eerste expeditie van Nederlandse bodem gestart worden. In 1595 werden er vier schepen uitgezonden. Toen in 1597 drie van de 4 schepen goed en wel terugkeerden, bleek dat de expedities een succes waren. Onmiddellijk werden er meerdere compagnieën opgericht. In totaal werden er tussen 1598 en 1601 bijna 65 schepen uitgezonden.

Stichting VOC

Helaas waren de zogenaamde voorcompagnieën meer bezig met elkáar te concurreren dan de Portugezen en de Engelsen. Vooral toen de Engelsen ‘The East India Company’ oprichtten spoorde Johan van Oldebarneveld de regering aan tot het samenvoegen tot één compagnie. Ook moest de Nederlandse handel beschermd worden. Zo werd op 20 maart 1602 de VOC opgericht, bestaande uit 6 kamers, gevestigd in Amsterdam, Hoorn, Enkhuizen, Delft, Rotterdam en Middelburg. De VOC kreeg vergaande privileges. Zo mocht de VOC alle militaire middelen inzetten om handel af te dwingen, internationale handelsverdragen sluiten, en gebieden bezetten.

Sociaal-Mentale veranderingen

Aan het eind van de 16e eeuw was het de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa een aanleiding tot een stichting van een Nederlandse staat leidde. Hierbij waren het ook opstanden tegen de Spaanse Koning Filips II die tot een wereldwijde strijd tegen Spanje en Portugal leidde. Dit was een extra stimulans om het monopolie op de specerijen van de Portugezen over te willen nemen.

Monopolie

Na het jaar 1600 werden de Portugezen verdreven uit hun handelsgebied, en in 1622 had de VOC de monopolie op nootmuskaat en foelie door de verovering van de Banda-eilanden. Rond 1670 had de VOC zelfs het volledige monopolie op specerijen, en hadden ze op alle Zuid-Aziatische kusten handelsposten. De belangrijkste handelspost was Batavia, gesticht in 1619. Toen rond 1700 nieuwe specerijen op de markt kwamen (die erg populair waren) zoals koffie, thee en suiker, was de VOC blij met zijn heerschappij over Indonesië. De VOC kocht de suiker van Chinezen die plantages hadden bij Batavia. De thee werd vervolgens geïmporteerd vanuit China. Koffie werd uit de Javaanse Hooglanden gehaald waar de bevolking werd gedwongen om koffie te verbouwen. De edelen en vorsten mochten met niemand anders zaken doen om het monopolie te beschermen. Zo ging het eerder al met nootmuskaat en kruidnagelen.

Militaire en economische overheersing

Hoewel de VOC het land militair en economisch overheerste, bemoeide het zich niet met de inlandse bestuur. De Nederlanders begaven zich zelfs nauwelijks in de woeste binnenlanden. Wél trad de VOC op als een militaire organisatie. Wanneer inheemse machthebbers in een conflict belandden, leverde de VOC militaire hulp in ruil voor handelsvoorrechten. Zo gebeurde dit aan het eind van de 17e eeuw, toen twee vorstendommen in een conflict belanden. De strijd werd uitgevochten met behulp van de milities van de VOC, die hierbij de macht kreeg over de handel met de vorstendommen.

Einde van de VOC

In 1795 trokken de Fransen Nederland binnen en werden de patriotten aan de macht geholpen. Vervolgens werd de Bataafse Republiek gesticht. De VOC was verliesgevend, en remde volgens de patriotten de invloed van de burgerij af. Daar kwam nog eens bij dat na een oorlog met Engeland de route naar Indië geblokkeerd werd. In 1799 werd de VOC door de Bataafse regering failliet verklaard. De bezittingen werden in bezit van de staat gesteld.