Hoofdstuk 3, De Grieken

Goden

Alle Griekse goden woonden op de berg Olympus. Ze hadden menselijke eigenschappen, maar waren onsterfelijk.
- Hermes, v.d. handel.
- Hades, v.d. onderwereld.
- Poseidon, v.d. zee
- Dionysus, v.d. wijn, vrolijkheid.
- Hera, v.h. huwelijk, de vruchtbaarheid.
- Apollo, v.d. kunsten, wetenschappen.
- Aphrodite, v.d. liefde.
- Athena, v.d. wijsheid.
- Eris, v.d. ruzie.
- Nike, v.d. overwinning.
- Ares, v.d. oorlog.
- Zeus, de oppergod.

Helden / mensen

Illias.
- Achilles, de sterkste Griek.
- Agamemnon, de broer van Menelaos en aanvoerder in de strijd tegen Troje (Illias).
- Menelaos, de koning van Sparta en de broer van Agamemnon.
- Helena, de mooiste vrouw waarover de oorlog om Troje gehouden werd.
- Paris, een Trojaanse prins en “ontvoerder” van Helena.
- Hektor, de Trojaanse kroonprins.
- Priamos, de vader van Paris en Hektor en koning van Troje.

Odyssee.
- Odysseus, de slimste Griek.
- Penelope, de vrouw van Odysseus, moeder van Telemachos.
- Telemachos, zoon van Odysseus en Penelope.

Mensen

- Homerus, ’n Griekse dichter.
- Kleisthenes, de uitvinder van de democratie.
- Perikles, hij zette Kleisthenes’ ideeen voort.
- Aristophanes, toneelschrijver van o.a. “de Ireni”.
- Sophokles, schreef tragedieen o.a. koning Oidipoes
- Pisistratus, de 1e tiran in Athene.
- Solon,

Mensen / geleerden

- Hippokrates, ‘n Griekse arts, ook wel de vader van de geneeskunde.
- Archimedes, ‘n Griekse wis- en natuurkundige.
- Pythagoras, ‘n Griekse wiskundige.
- Herodotus, ‘n Griekse geschiedschrijver.
- Sokrates, ‘n Griekse filosoof.

Poleis
-ev. is polis;
-er waren er ± 200 in Griekenland;
-marktpleintje: agora;
-tempels op de akropolis --> ’t hoogste deel van de stad ’n heuvel.

Begrippen

- agora: ’t marktpleintje in ’n polis.
- Akropolis: ’n heuvel in de polis waarop de tempel stond.
- Democratie: besturingsvorm waarbij de burger mag meebeslissen over de besturing van het stadstaatje.
- Demos: volk.
- Kratein: heersen
- Groot-Griekenland: zuid-Italie, een kolonie waar meer Grieken woonden dan in Griekenland zelf.
- Ireni: een toneelstuk van Aristophanes.
- Kolonisatie: het stichten van kolonien.
- Mythe: een oud Grieks verhaal over goden, helden en mensen. Samen heten ze de mythologie.
- Orakel: de plaats waar mensen de goden dingen vragen over hun leven en ook het antwoord van de goden.
- Het Orakel van Delphi: ’n orakel in Delphi, de priesteres heette Pythia.
- Ostracisme, schervengericht: om tirannie tegen te gaan stemde de volksvergadering ieder jaar ’n man weg uit de polis hij moest 10 jaar wegblijven. Ieder schreef dan ’n naam op een aardewerken scherf: ’t ostrakon.
- Polis: ‘n stadstaatje
- Poleis: ’t meervoud van polis.
- Stadstaatje : Polis.
- Tiran, Tirannie: bestuursvorm waarbij een man alle macht in handen heeft.
- Volksvergadering: ’n groep mannen (Grieken), ouder dan 18.
- Nike van Samotrake: ’n beeld van de godin Nike, gevonden op Samotrake.
- Venus van Milo, Afrodite van Melos: ’n beeld van de godin Afrodite, gevonden op Melos.

Jaartallen

- 1200 v. Chr. -> het einde van de oudste Myceense/Griekse cultuur.
- 800 v. Chr. -> de Illias en de Odyssee werden opgeschreven door Homerus.
- 500-300 v. Chr. -> de bloeitijd van de Griekse cultuur.
- 500 v. Chr. -> de Perzische oorlogen vonden plaats.
- 300 v. Chr. -> Alexander de Grote leefde.
- 150 v. Chr. -> Griekenland werd door de Romeinen veroverd.
En ook nog
- 200000 jaar g. -> de eerste mensen ontstonden.
- 3500 v. Chr. -> de eerste beschaving ontstond in Egypte en Mesopotamië.
- 3000 v. Chr. -> de hunebedbouwers leefden in ons land.
- Ca. 1300 v. Chr. -> leefde Toet-Ank-Amon.
- Ca. 50 v. Chr. -> eindigde de Prehistorie in ons land.

- De Atheense democratie.
- De Griekse godsdienst en de tempels.
- De Olympische spelen:
- om de 4 jaar;
- alleen voor Griekse mannen boven de 18 jaar;
- 5 sporten: hardlopen, worstelen, boksen, pankration, vijfkamp.
- Het toneel:
- Tragedie: L en Komedie: J
- zie ook Aristophanes en Sophokles.
-
- De mythologie:
- llias, Oidipoes, Ireni.
- De wetenschappen:
- zie ook mensen / geleerden
- De Griekse beeldhouwkunst:
- de beelden waren erg natuurgetrouw en meestal nog mooier dan in ’t echt.
- zie ook Nike van Samotrake en Afrodite van Melos.
- Het Griekse denken:
- het nieuwe was dat ze ontdekten dat alles wat op de wereld gebeurd, niet ’t werk was van Goden maar van de natuur.