Hoofdstuk 8 Zonder woorden

Opzetten rode borst = signaalhandeling.
Territoriumgedrag = gedrag om territorium te beschermen

Dierensignalen:
-geursignalen
-trillingen
-geluiden
-uiterlijk
-elec.stroompjes

Bij een signaalhandeling laat het dier specifieke signalen zien die een ander niet merkt.

Etiquette->ritueel->zorgt voor ritueelgedrag (vereendvoudige dagelijkse handelingen-> bijvoorbeeld ritueel nestbouwen

Balts= als je klaar bent voor n kind en voert opvoedende rituelen uit om het vrouwtje te lokken. Hierbij sus je agressie en wissel je info uit over elkaars kwaliteiten.

Rangorde-> verdeling van eigen plaats in een groep

Communicatie = uitwisslen van signalen naar meer dan 2 dieren anders is het dus ritueel gedrag

Een zender verzend signalen deze gaan naar de ontvanger toe. De weg van zender naar ontvanger kan verstoord worden door ruis (= bv. Achtergrond lawaai,andere trillingen of fel licht). Ook kan er iets misgaan omdat de filters misschien niet goed werken die tussen de verzender en de ontvanger zitten.

Rolpatroon -> vast leggen van taakverdeling (meestal voor jongere kinderen)
Het is een organisatie vorm waarbij rechten en plichten van een mens door traditie word bepaald

Soorten leren:

- Imitatie -> naapen
- Inzicht -> Een vraagstuk met je eigen inzicht oplossen
- Proefondervindelijk leren -> Dmv proefjes leren
- Gewenning -> wennen aan bepaalde handelingen
- Inprenting -> In gevoeligste periode dingen aanleren
- Klassieke conditionering -> bv bij het horen van een snoepzak wakker worden
- Operante conditionering -> Belonen als het iets goed doet

De manier van leren is afhankelijk van leeftijd,ervaring en situatie

Gedragselementen-> bouwstenen van gedrag bv. Zigzag beweging van vis als het wil bevruchten

Gedragsketen -> Afhankelijke gedragselementen aan elkaar bv. Je kauwt pas als je eten in je mond hebt

Gedragssysteem -> Gedrgasketens + losse gedragselementen
Meerdere gedragssystemen vormt het gedrag. Van klein naar groot betekend hiërarisch.

Gedragselementen gaan in een ethogram (zie bron 27)

Reactie ontstaan altijd bij uitwendige factoren (omgevingsfactoren).

Inwendige factoren zorgen ervoor dat hormonen worden aangemaakt als je ouder word.

Gedrag bestaat uit inwendige en uitwendige factoren.

Gedrag ontstaan uit inwendige en uitwendige prikkels. Een prikkel waarop altijd hetzelfde gedrag volgt is een sleutel prikkel. Een overdreve sleutelprikken is een supernormale prikkel.