Blaaskanker

Inleiding

De meest gevreesde ziekte vandaag is kanker. Zeker wanneer het lichaam verschijnselen vertoont die op kanker zouden kunnen wijzen, zoals de aanwezigheid van een knobbeltje in de borst. Lang niet elk knobbeltje is kanker. En niet elke vorm van kanker is ongeneeslijk. Het is jammer dat deze twee dingen vaak worden vergeten, want daardoor ontstaat onnodig of wel nodig angst en leed. De angst voor kanker is zo groot dat veel mensen niet of nauwelijks over deze ziekte durven praten. Sommigen durven het woord kanker niet eens uit te spreken, ze hebben het over ‘de gevreesde ziekte’. Op kanker ligt een taboe. De werkelijkheid wil men blijkbaar liever niet onder ogen zien. Het gevolg van dit alles is niet zelden dat het bezoek aan een arts wordt uitgesteld. Alle hoop is erop gericht dat de kwaal vanzelf zal verdwenen. Op die manier gaat veel kostbare tijd verloren. En je doet jezelf er altijd mee tekort. Je kunt je onnodig angstig maken. Of je kunt, wanneer het wel om iets kwaadaardigs gaat, de kans op volledige genezing verminderen door te lang wachten.

Blaaskanker

De blaas ligt onder in de buikholte. In de blaas wordt urine opgevangen die afkomstig is van de nieren. De urinewegen zijn aan de binnenzijde vanaf de nierkelk tot en met de plasbuis bekleed met slijmvlies, het urotheelweefsel. Dit type slijmvlies komt alleen in de urinewegen voor. Een andere naam voor urotheelweefsel is overgangsepitheel. De blaaswand bestaat verder uit verschillende spierlagen. Aan de buitenkant van de blaas bevinden zich een vetlaagje en enkele lymfevaten. In de blaas komen verschillende soorten cellen voor waaruit een aantal typen blaastumoren kan ontstaan. Het meest voorkomende type kwaadaardige tumor is een urotheelceltumor of overgangsepitheel-carcinoom. Deze ontstaat vanuit het slijmvliesweefsel ofwel urotheelweefsel van de urinewegen. Blaaskanker wordt wel gezien als een ziekte die het slijmvlies van de totale urinewegen kan aantasten. Het is daarom mogelijk dat er gelijktijdig op verschillende plaatsen in de urinewegen tumofen voorkomen. Een blaastumor ontstaat bijna altijd in het slijmvlies van de blaaswand. Afhankelijk van zijn groeiwijze kan de tumor verder doorgroeien in de blaaswand of uitgroeien in de blaasholte. Bij een tumor in de blaaswand wordt onderscheid gemaakt tussen een oppervlakkig groeiende en een infiltratief groeiende blaatumor. Een oppervlakkig groeiende tumor bevindt zich alleen in het blaasslijmvlies. Een infiltratief groeiende tumor bevindt zich zowel in het blaasslijmvlies als in de blaasspier. Beide vormen kunnen doorgroeien in de blaasholte. Zowel een oppervlakkig als een infiltratief groeiende blaastumor kunnen uitgroeien in de blaasholte
Wanneer de tumor doorgroeit in de diepere lagen van de blaaswand, wordt de kans groter dat er tumorcellen losraken en via de lymfe of het bloed door het lichaam worden verspreid.Rondom de blaas bevindt zich een uitgebreid stelsel van lymfevaten en lymfeklieren. Losgeraakte tumorcellen kunnen via lymfe in de lymfeklieren rond de blaas en elders in het lichaam terechtkomen. Op deze manier kunnen er uitzaaiingen ontstaan. Bij verspreiding van tumorcellen via het bloed kunnen er uitzaaiingen ontstaan in andere organen zoals de longen, de lever of de botten. Ook is het mogelijk dat er uitzaaiingen ontstaan via de urinewegen.Blaaskanker kent een zogeheten voorstadium, namelijk het carcinoma in situ (CIS). Een carcinoma in situ is een oppervlakkig groeiende vorm van blaaskanker die niet uitgroeit in de blaasholte. Bij het binnen bekijken van de blaas is de tumor dan ook vaak niet zichtbaar. Het is mogelijk dat er op meerdere plaatsen in de blaas carcinoma in situ voorkomt. Bovendien kan zo’n tumor met andere vormen van blaaskanker vormen.

Hoe ontstaat kanker op cellulaire niveau?

Kanker is eigenlijk geen ziekte of aandoening in de gewone betekenis van het woord. In feite is het een verzamelnaam voor een grote groep verschillende aandoeningen die wel een paar gemeenschappelijke kenmerken hebben. Eenvoudig gezegd komt het er bij elke vorm van kanker dat er in een bepaald orgaan in het lichaam een ongecontroleerde groei en vermeerdering van cellen bestaat. Wanneer bij deze groei geen halt wordt gedaan, breidt het proces zich zover uit dat de goede functie van het orgaan verstoord raakt. Na kortere of langere tijd gaan de kankercellen zich via de bloed- en lymfbanen ook over de rest van het lichaam verspreiden. Ergens anders gaan die cellen dan nieuwe gezwelletjes vormen en ook daar de functie van de organen verstoren. Het lichaam bestaat uit een ontelbare hoeveelheid cellen. Het zijn er vele miljarden. Cellen zijn microscopisch kleine bouwsteentjes van ieder orgaan. Al die cellen hebben een eigen functie. Zo is een levercel niet gelijk aan een niercel enz. Dagelijks worden er over het hele lichaam verspreid miljoenen cellen door nieuwe vervangen. Dit is noodzakelijk omdat cellen door veroudering of beschadiging hun functie niet meer goed kunnen doen. Het is een groot wonder dat het lichaam precies weet hoeveel nieuwe cellen er op elke plek bij moeten komen, zo dat ieder orgaan zijn vorm en functie kan blijven behouden, maar het kan ook gebeuren dat iets wat fout gaat. Wanneer bepaalde lichaamscellen verder uitgroeien dan nodig is, kan er een gezwel (tumor) ontstaan. De meeste tumoren gedragen zich goedaardig, ofwel met een medische term : benigne. De groei van het gezwel blijft beperkt tot het orgaan waarin het is ontstaan.. Het gezwel groeit dus niet uit in naast liggende organen. Ook wordt het gezwel niet zo groot dat het orgaan zijn functie belemmerd. Maar er zijn ook tumoren die de functie van organen belemmerd. En bovendien zijn er klompjes tumorcellen die van hun plaats los kunnen raken. Via het blood of de lymfe zaaien ze zich over het lichaam uit. Daar groeien ze weer verder uit. Deze uitzaaiingen worden metastasen genoemd. Een tumor die zo’n gedrag vertoont, wordt kwaadaardig of, met een medische term: maligne genoemd. In zo’n geval spreken we van kanker.

Hoe wordt blaaskanker veroorzaakt?

De belangrijkste oorzaak van blaaskanker is roken. Momenteel wordt aangenomen dat bij 30 tot 40% van de mensen met blaaskanker roken de oorzaak is. Jarenlang irritatie van het weefsel dat de binnenkant van de blaas bedekt, kan ook komen van andere schadelijke stoffen. Bekend is dat mensen die in de textiel-, plastic- en rubberindustrie werken meer kans lopen op blaaskanker. Waarschijnlijk speelt erfelijkheid ook bij blaaskanker een kleine rol. In elk geval is er een zeldzame, erfelijke blaaskanker bekend, die gepaard gaat met kanker aan de darm.