De maan

Inleiding
Hoofdvraag:
- Wat zijn de invloeden van de maan op de aarde?

Deelvragen:
1. Hoe is de maan ontstaan?
2. Hoe ziet de maan eruit?
3. Wanneer is men begonnen met ruimtevaart naar de maan?
4. Waarom noemt men de maan “de satelliet” van de aarde?
5. Wat is een maansverduistering?

1. Hoe is de maan ontstaan?

Hierover bestaan verschillende meningen. Ouderdomsbepalingen van maanstenen, die tijdens maanreizen zijn verzameld, geven aan dat de maan ongeveer 4,4 miljard jaar oud moet zijn.
In die tijd was de maan al een volledig gevormd hemellichaam. Dit is een aanwijzing dat de maan gelijk met de overige planeten van ons zonnestelsel is ontstaan. Er zijn drie klassieke theorieen over het ontstaan van de maan:
- De afsplitsing van de aarde:
Zo\'n 4 miljard jaar geleden was de Aarde nog een vloeibare lava-massa. De Aarde draaide toen nog veel sneller om zijn as en daardoor kreeg de Aarde een uitstulping. Uiteindelijk splitste deze zich af en vervolgens splitste de tweede bol zich in tweeën. Het kleine stuk werd de Maan en het grotere stuk Mars.
- Apart ontstaan:
De Maan ontstond op dezelfde manier als de Aarde, namelijk uit kosmisch stof. Doordat de Aarde groter was en daardoor meer aantrekkingskracht had, kwam de Maan in een baan om de Aarde (en niet andersom).
- Botsing
De inslagtheorie is van deze tijd.de Volgens deze theorie heeft er een botsing plaatsgevonden tussen een planeet die ongeveer zo groot was als mars en de aarde die zich nog aan het ontwikkelen was in een vroegstadium. Er volgde toen een enorme explosie. Een deel van het matriaal viel op aarde en een deel kwam in een baan om de aarde terecht. Uit deze laatste materie zou uiteindelijk de maan zijn ontstaan. Deze oerwolk bestond uit gas – en stofwolken.
De splitsing van de aarde zou volgens wetenschappers boven de Grote Oceaan gebeurd zijn.
Het is in ieder geval wel zeker dat de maan in de buurt van de aarde is ontstaan. Dat blijkt bijvoorbeeld uit bepaalde stoffen , die op de aarde in dezelfde verhouding voorkomen als op de maan. Toen ons zonnestelsel net was ontstaan, zweefden er veel kleine en grote brokken steen door de ruimte.
Zo’n 2 miljard jaar gelden werd dat langzamerhand minder, en ontstonden er langzaam planeten.

2. Hoe ziet de maan eruit door een telescoop?

Galileo Galilei was het eerste mens dat door een telescoop naar de maan keek. Dat was in 1609. Hij maakte een kaart van de beelden die hij toen zag. De tekeningen van Galilei waren de eerste tekeningen die een kaart vormden van de maan. Uit de grillige grenslijn in zijn tekeningen tussen donker en licht maakte hij op dat die onregelmatigheid werd veroorzaakt door hoge bergen en beschaduwde dalen. De maan bestaat uit vier lagen, die naarmate zij dichter aan het oppervlak liggen een kleinere dichtheid krijgen. Op de maan bevinden zich duizenden kraters, uitgestrekte donkere lavavlakten, rotswanden en scheuren. Op de maan komen lichtere en donkere vlaktes voor. De vlakke gebieden op de maan bestaan uit gestolde lava en zijn niet in dezelfde tijd ontstaan, maar gedurende een periode van 800 miljoen jaar. Op grote maan kaarten zijn alleen al op de voorkant van de maan 33000 kraters aangegeven. Grote maankraters kunnen een diameter bereiken van meer dan 100 km. Ze zijn naar astronomen en wetenschappers vernoemd.
Doordat de maan weinig slingert kunnen we vanaf de aarde bijna 60 procent van het maanoppervlak zien, ook al staat de maan altijd met dezelfde kant naar de aarde.

Een paar gegevens van de maan:
- omloopbaan: 384.400 km tot de aarde
- diameter: 3476
- massa: 7,35e22 kg.
- de gemiddelde snelheid: 1 km per seconde
- weerkaatsing van het zonlicht : 7,3 %
- zwaartekracht: 1/6 deel van die op de aarde.
- de temperatuur: midden op de dag 127 graden Celsius, midden in de nacht -173 graden Celsius

3. Wanneer is men begonnen met ruimtevaart naar de maan?

Het begon allemaal na de Tweede Wereldoorlog. Europa was toen in twee delen verdeeld: Oost-Europa dat in de handen was van de Sovjet Unie en West–Europa, in de handen van onder andere de Verenigde Staten.
Door de ontwikkeling van de V2-raket hadden Duitse wetenschappers veel kennis van raketten. Zij wilde niet dat de kennis over gebracht werd op de Sovjet Unie dus leverden ze zich uit aan het Amerikaanse leger. Er was al langere tijd een strijd tussen de Russen en de Amerikanen aan de gang. Het begon namelijk al over wie de beste wapens en technologie had. De Russen hadden al als eerste een satelliet in de ruimte, in 1957. Daarmee konden ze zien wat de Amerikanen aan het maken waren.
Na 1957 was er een soort wedstrijd wie als eerste land een mens de ruimte in kon sturen. Doordat de ruimtevaart steeds belangrijker werd is in 1958 de NASA (National Aeronautics and Space Administration) opgericht.
De Russen hebben toen de Amerikanen weer verslagen, want in 1961 ging de Rus Joeri Gagarin als eerste mens de ruimte in. Hij ging met een satelliet een heel rondje om de aarde op 327 km boven de aarde. Toen beloofde Amerika dat zij de eerste zouden zijn die een mens op de maan kon krijgen.
In 1962 lukte het de Amerikanen ook om een mens de ruimte in te sturen. John Glenn was de eerste Amerikaan die rond de aarde vloog in de ruimte. In 1967 probeerden de Russen en de Amerikanen het in het geheim weer, maar dit keer mislukte er van alles. Zo kwam een Russische astronaut om het leven toen zijn parachute niet open ging. Ook de Amerikaanse raket, de Apollo I, vloog in brand en 3 Amerikaanse astronauten kwamen om. In 1968 lukte het de Apollo 7 om 163 keer rond de aarde te vliegen. en de Apollo 8 vloog al rond de maan. Toen dit gelukt was, dachten de Amerikanen dat het nu wel zou lukken om een mens op de maan te krijgen. Het budget dat de NASA kreeg werd daarom steeds hoger, ook omdat de Amerikanen iets nodig hadden dat het land weer een eenheid kon maken, dat door de oorlog in Vietnam en de moorden op R. Kennedy en Martin Luther King was vervallen.
In 1969 lukte het dan eindelijk. Er zaten 3 astronauten in de Apollo 11. Op de televisie was de poging live te zien. Het was een tocht van meer dan 300.000 km. De heen- en terugreis duurde 8 dagen en slaagde.Neil Armstrong was de eerste die in 1969 op de maan stond. Hij was samen met Edwin Aldrin en Michael Collins. Toen hij de eerste stap op de maan zette, zei hij: \"Dit is een kleine stap voor mij, maar een grote stap voor de mensheid.\" Daarmee bedoelde hij dat het een enorme prestatie van de mensheid was om een voet te zetten op de maan. Toen Neil Armstrong op de maan stond heeft hij monsters verzameld, foto’s genomen en experimenten uitgevoerd. Dit deden ze omdat ze meer over de samenstelling van de maan en haar ontstaan wilden weten. En ze hebben natuurlijk ook de Amerikaanse vlag in het maanoppervlak gestoken als bewijs dat zij als eerste op de maan waren.
Amerika had dus de race naar de maan gewonnen van de Sovjet Unie.
In 1962 ontstond er bijna een Derde Wereldoorlog doordat er in Cuba een nieuwe leider aan de macht kwam. Door hem werd Cuba communistisch en hij had contacten met Sovjet Unie die ook communistisch waren. Zo zou de informatie en kennis van de Amerikanen naar de Russen kunnen gaan. Nadat de 3 astronauten weer terug waren op aarde, moesten ze eerst 17 dagen in quarantaine. Men wist namelijk niet of ze virussen hadden meegebracht van de maan. Maar dat was blijkbaar onnodig. De drie astronauten verlieten de NASA daarna omdat ze de landing op de maan niet meer konden evenaren. Dit was hun hoogtepunt geweest.
Nadat de eerste landing was geweest op de maan met de Apollo 11 had de VS al weer een nieuw plan;doorgaan tot Apollo 20 .Maar na Apollo 17 is men gestopt omdat het te duur werd en de media was niet meer geïnteresseerd na Apollo 17.

4. Waarom noemt men de maan “de satelliet” van de aarde?

Doordat de maan ook net zoals satellieten in een vaste baan om de aarde draait wordt de maan ook wel een satelliet genoemd. De maan zelf draait niet om haar as maar blijft stil staan. Maar ze draait wel om de aarde heen. De maan beweegt ten opzichte van de sterren langzaam in tegenovergestelde richting.De maan draait van oost naar west.Hij draait dus met de aarde mee. Doordat de maan in 29,5 dagen om de aarde draait raakt ze achterop. De vorm van de maan verandert in de loop van de maand. De vormen die zij aanneemt, heten schijngestalten. De maan heeft vier schijngestaltes: Eerste kwartier, volle maan, laatste kwartier en nieuwe maan. Bij nieuwe maan staat de maan tussen de zon en aarde in. De achterkant van de maan wordt dan door de zon verlicht. Op de kant van de maan die naar de aarde is gericht, is het nacht. De fase van de Maan kunnen we uitdrukken in het aantal dagen dat de Maan oud is. Zo zal een Maan rond het eerste kwartier ongeveer 7 dagen oud zijn, rond laatste kwartier ongeveer 22 dagen. Ook de kalenders zijn op de maan gericht omdat de maan in 29,5 dagen om de aarde draait en de zon in 365 dagen om de aarde draait. Dus na 12 omlopen om de aarde zijn er nog een paar dagen over. Daarom hebben we eens in de vier jaar schrikkeljaar. In dat jaar heeft de maand februari 29 dagen in plaats van 28 dagen.

De drie hemellichamen; de maan, de zon en de aarde, oefenen ook een aantrekkingskracht op elkaar uit. Namelijk de zwaartekracht.
De zwaartekracht wordt kleiner als de afstand groter wordt. Door deze aantrekkingskracht ontstaan eb en vloed. De zwaartekracht van de maan , de zon en in lichtere mate ook die van planeten dwingen de
aardas tot draaiende bewegingen. De beweging van de maan maakt de berekening van de waterstanden mogelijk. Aan de kant van de aarde die naar de maan toe staat,ook wel het perigeum genoemd (afstand maan–aarde 363300 km) is de zwaartekracht dus groter dan aan de andere kant , het apogeum ( afstand 405500 km ).Doordat niet alles aan de aarde vast zit, voornamelijk het oceaan water niet, wordt de zijde die naar de maan staat een klein beetje uitgerekt door de aantrekkingskracht van de Maan. Hierdoor krijgt de aarde een soort eivorm. Door de aantrekkingskracht van de Maan ontstaan er op de aarde twee uitstulpingen, één in de richting van de Maan en één in de tegenovergestelde richting.
Doordat de aarde draait verschuift de plaats waar het hoogwater is voortdurend en wordt het overal twee keer per dag eb en vloed. Doordat de maan in ongeveer een maand rond de aarde draait beweegt zij elke dag een stukje verder. Hierdoor duurt het elke dag wat langer voordat het weer eb en vloed wordt.

5. Wat is een maansverduistering?

Eigenlijk is een maansverduistering hetzelfde als een zonsverduistering, maar dan voor waarnemers op de maan.
Een maansverduistering ontstaat wanneer de maan door de schaduwkegel van de aarde trekt. Tijdens een periode van enkele uren kan er dan geen rechtstreeks zonlicht op de volle maan vallen. Toch wordt de maanschijf niet volledig onzichtbaar. Bij een totale maansverduistering is de maan toch nog zichtbaar: zonlicht afkomstig van de dagzijde van de aarde bereikt door verstrooiing in de atmosfeer van de aarde de maan en wordt gedeeltelijk teruggekaatst. Een totaal verduisterde maan is koperrood tot donkerbruin van kleur, afhankelijk van hoeveel stof er in de atmosfeer zit (bijvoorbeeld ten gevolge van vulkaanuitbarstingen). De hoeveelheid licht die de maan kan bereiken in de bijschaduw neemt geleidelijk af in de richting van de kernschaduw. Daarom is de grens tussen het verduisterde en niet verduisterde deel van een gedeeltelijk verduisterde maan niet scherp, dit in tegenstelling tot bij een gedeeltelijke zonsverduistering.

Conclusie:
De maan heeft een directe invloed op de aarde. De maan veroorzaakt samen met de zon eb- en vloedbewegingen op de aarde.
Deze bewegingen zijn het gevolg van de aantrekkingskracht van de drie hemellichamen: de zon, aarde en maan. Deze aantrekkingskracht heeft ook uitwerking op het vaste land maar dat is minder merkbaar. Doordat de maan niet om haar as draait maar om de aarde zie je soms maar delen van de maan en niet meer dan 60 %.